Τοπικά

Μεγάλη έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: Γεννάμε λιγότερο, πεθαίνουμε από καρδιά και καρκίνο “Θ”

πανεπιστήμιο

Δραματικές είναι οι συνέπειες της οικονομικής κρίση, στη γονιμότητα και τη θνησιμότητα στην Ελλάδα και οι οποίες θα φανούν μέσα στα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μία στις πέντε γυναίκες δεν θα γεννήσει, ενώ αυξάνεται το όριο ηλικίας όσων παντρεύονται και κάνουν το πρώτο τους παιδί, με αποτέλεσμα κάποιοι για λόγους βιολογικούς να μην μπορέσουν τελικά να φτάσουν στον αριθμό παιδιών που θα ήθελαν. Παράλληλα η κρίση αυξάνει τους θανάτους από καρκίνους στις ηλικίες 60-69 ετών, αλλά και τις αυτοκτονίες, ενώ μειώνεται το προσδόκιμο ζωής. Επίσης το 38% των θανάτων στους άνδρες οφείλεται στα νοσήματα του κυκλοφορικού και το 30% στα νεοπλάσματα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις γυναίκες είναι 45% και 20%.

Η έρευνα του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Τμήματος Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αφορούσε στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στη δυναμική του πληθυσμού στην Ελλάδα.

Και πρόκειται για μια πρώτη προσέγγιση του όλου φαινομένου, το οποίο είναι σε εξέλιξη. Τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ήταν από τις αρχές του 1950 μέχρι και το 2013 και τα οποία επεξεργάστηκαν από το εργαστήριο.

Επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας ήταν ο διευθυντής του εργαστηρίου και καθηγητής κ. Βύρων Κοτζαμάνης, ενώ συνέδραμαν και οι κ.κ. Αναστασία Κωστάκη και Μιχάλης Αγοραστάκης.

Ο κ. Κοτζαμάνης τόνισε πως το εργαστήριο έκανε μια έρευνα για τις πιθανές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στη γονιμότητα και τη θνησιμότητα, καθώς και στη γαμηλιότητα. Βέβαια ο χρόνος από την εκδήλωσης της κρίσης είναι περιορισμένος για να μπορέσουμε να μελετήσουμε με σιγουριά και να διατυπώσουμε θέσεις με σχετική βεβαιότητα.

Λίγα παιδιά εκτός γάμου

Για τη γονιμότητα στην Ελλάδα υπάρχουν συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με το εξωτερικό. Όπως τόνισε ο κ. Κοτζαμάνης, πρώτη ιδιαιτερότητα είναι ότι στην Ελλάδα μόνο το 6-7% των παιδιών είναι εκτός γάμου, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη ξεκινά από το 20% και φτάνει ακόμη και στο 50%. Επομένως η τεκνοποιία στην Ελλάδα συνδέεται παραδοσιακά με το γάμο. Η γονιμότητα είναι συνδεδεμένη με τη γαμηλιότητα. Πριν δέκα χρόνια το ποσοστό των παιδιών εκτός γάμου ήταν 4% και τώρα πήγε στο 6%, όταν ακόμη και σε χώρες των Βαλκανίων τα αντίστοιχα ποσοστά είναι πολύ υψηλότερα.

Επίσης η οικονομική κρίση ήρθε σε μια περίοδο, όπου στην Ελλάδα οι άνθρωποι παντρεύονταν σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία και τεκνοποιούσαν επίσης σε μεγάλη ηλικία. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή η ηλικία κατά την οποία οι γυναίκες γεννούν το πρώτο τους παιδί, είναι γύρω στα 30 τους χρόνια. Παλιότερα ήταν 24-25 ετών. Μάλιστα

εξαφανίζονται και οι πολύτεκνες οικογένειες».

Αναβολή για τη γέννηση

του πρώτου παιδιού

Η κρίση όμως οδήγησε και στην αναβολή της απόφασης για τη γέννηση των παιδιών, ενώ για την περίπτωση της Ελλάδας θα έχει και επιπτώσεις στον τελικό αριθμό των παιδιών που θα γεννηθούν, αφού μπαίνει και το ζήτημα της βιολογικής δυνατότητας αναπαραγωγής, ιδίως για τις γυναίκες που έτσι και αλλιώς καθυστερούν να τεκνοποιήσουν.

«Επομένως μεταφέρουμε για αργότερα το γάμο μας, τη γέννηση του πρώτου παιδιού, του δεύτερου παιδιού, ενώ ένα ποσοστό των γυναικών ίσως να μην μπορέσει να τεκνοποιήσει το πρώτο ή το δεύτερο παιδί. Μάλιστα το πιο πιθανό για τις γυναίκες ηλικίας 30-40 ετών που έχουν πέσει μέσα στην κρίση, είναι να κάνουν λιγότερα παιδιά απ’ όσα θα έκαναν αν δεν υπήρχε η κρίση. Οι γυναίκες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1970, θα κάνουν 1,6 παιδιά κατά μέσο όρο, ενώ αυτές που γεννήθηκαν από τη δεκαετία του 1980 και μετά θα

κάνουν 1,5-1,4 παιδιά. Άρα η κρίση οδηγεί στη μείωση της γονιμότητας και δεν θα συνέβαινε, αν οι γυναίκες παντρεύονταν σε ηλικία των 20 ετών, όπως στα παλιά

χρόνια» σημείωσε ο κ. Κοτζαμάνης.

Το 20% των γυναικών δεν θα γεννήσουν

Ο διευθυντής του εργαστηρίου υπογράμμισε πως «εκτός όμως του ότι οι γυναίκες κάνουν το πρώτο τους παιδί σε μεγάλη ηλικία, υπάρχει και το φαινόμενο ότι αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που δεν θα παντρευτούν ποτέ. Και αυτό δεν έχει σχέση με την οικονομική κρίση, αλλά ήταν ήδη μια κοινωνική τάση.

Η τελική αγαμία ως φαινόμενο ξεκίνησε από τις γυναίκες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1950 με ένα ποσοστό 5-6% και στις γυναίκες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1980 μπορεί να αγγίξει ακόμη και το 20%.

Αν λοιπόν η μία στις πέντε γυναίκες δεν παντρεύεται, αυτό και σε συνδυασμό με την ηλικιακή αύξηση της τεκνοποιίας για όσες παντρεύονται, κάνει πιο δυσχερή την εξέλιξη της γονιμότητας».

Θα πεθαίνουν νωρίτερα

Η πτώση των εισοδημάτων σε συνδυασμό την αποδιάρθρωση του συστήματος υγείας επιφέρει συνέπειες στην αύξηση της θνησιμότητας.

Όπως ανέφερε ο κ. Κοτζαμάνης, μία επίπτωση είναι ότι ο κόσμος δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την υγεία του, όπως έκανε παλιότερα και να λαμβάνει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, όπως έπραττε πρωθύστερα που βρισκόταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση, ενώ και το σύστημα υγείας ήταν καλύτερο. Από αυτή την κατάσταση ο πολίτης ναι μεν δεν θα πεθαίνει αμέσως, αλλά θα επιβαρύνει την υγεία του και σε πέντε-δέκα χρόνια θα έχει μεγαλύτερα προβλήματα. Άρα οι συνέπειες της κρίσης θα φανούν μετά από

δεκαπέντε χρόνια για τη θνησιμότητα και θα αφορά κυρίως τις μέσες ηλικίες, δηλαδή όσοι είναι τώρα γύρω στα 50-70 ετών. Για αυτές τις ηλικίες αναμένουμε ένα ποσοστό τους να πεθάνει νωρίτερα σε σχέση με το αν δεν υπήρχε η κρίση».

Μείωση προσδόκιμου ζωής

Επίσης μια δεύτερη επίπτωση είναι ότι ενώ μέχρι και την κρίση αυξανόταν το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα ένα με δύο μήνες για κάθε χρόνο, αυτό επιβραδύνθηκε στην κρίση και μέσα στο 2015 δεν υπάρχει αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αλλά σταθεροποίηση. Αν συνεχιστεί μάλιστα η κρίση, θα μειωθεί το προσδόκιμο ζωής.

Όπως επισημαίνεται στην έρευνα «από το 2000 έως το 2010 το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται κατά 2,24 για τους άνδρες και κατά 2,09 για τις γυναίκες. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης το προσδόκιμο ζωής των ανδρών αυξήθηκε μόλις 0,77 έτη, ενώ οι γυναίκες σημείωσαν αύξηση μόλις 0,70 έτη. Επίσης από τα στοιχεία της περιόδου 2010-2013 διαφαίνεται μια μικρή επιδείνωση της θνησιμότητας από τα νεοπλάσματα στις ηλικίες 60-69 ετών».

Επίσης η αύξηση των αυτοκτονιών είναι μια ακόμη συνέπεια της κρίσης, όπως συνέβη και σε άλλες χώρες με παρόμοια κατάσταση. Τα στατιστικά δεδομένα δεν είναι

τόσο καθαρά, αλλά σίγουρα την τελευταία πενταετία έχουμε ένα διπλασιασμό τους.

Επίσης μειώθηκαν οι θάνατοι από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, καθώς περιορίζεται η κινητικότητα των ανθρώπων.

Νεοπλάσματα και κυκλοφορικό

Αναφορικά με τις αιτίες της θνησιμότητας ο κ. Κοτζαμάνης τόνισε πως οι άνθρωποι από τις μεσαίες και μεγάλες ηλικίες πεθαίνουν από τους καρκίνους και το κυκλοφοριακό. Και από αυτές τις αιτίες θα συνεχίσουν να πεθαίνουν ακόμη περισσότεροι. Πιο συγκεκριμένα, για τα νοσήματα του κυκλοφορικού, δηλαδή ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικά, υπέρταση, φαίνεται ότι στους άνδρες παρουσιάζουν ελαφριά αύξηση στο ειδικό τους βάρος στη δεκαετία του 1990, ενώ μειώνονται με αργούς και σταθερούς ρυθμούς από το 2002 αποτελώντας τα 45% του συνόλου των θανάτων. Η μείωση συνεχίζεται μέχρι και το 2013 όταν αποτελούν πλέον το 38% του συνόλου.

Έτσι το 2013 το σύνολο θανάτων στους άνδρες από νοσήματα του κυκλοφορικού ήταν 21.779, εκ των οποίων το 32,19% οφείλεται στην ισχαιμική καρδιοπάθεια, το 28,40% στα εγκεφαλικά, το 5,29% στην υπέρταση και το 34,12% στα υπόλοιπα νοσήματα.

Στις γυναίκες τα νοσήματα του κυκλοφορικού έχουν μεγαλύτερο ποσοστό, 45%, στο σύνολο των θανάτων. Το 2013 από νοσήματα κυκλοφορικού πέθαναν 24.563 γυναίκες, εκ των οποίων το 17,90% από ισχαιμική καρδιοπάθεια, 35,87% από εγκεφαλικά, το 4,80% από υπέρταση και το 41,43% από άλλα νοσήματα.

Οι θάνατοι που προέρχονται από τα νεοπλάσματα, δηλαδή τον καρκίνο, αυξάνουν ελαφρώς το μερίδιό τους από τις αρχές του 2000 και μετέπειτα σημειώνοντας τιμές 30% για τους άνδρες και 20% για τις γυναίκες. Οι θάνατοι για τα νοσήματα του αναπνευστικού αποτελούν το 2013 το 10% τόσο για τις γυναίκες όσο και τους άνδρες.

Επίσης οι θάνατοι από εξωτερικές αιτίες, όπως αυτοκτονίες, τροχαία δυστυχήματα, αποτελούν το 10% στους άνδρες και το 2% στις γυναίκες.

Ενδεικτικά το 2013 η κατανομή των αιτιών στους θανάτους των ανδρών ήταν ως εξής: 37,39% από νοσήματα του κυκλοφορικού, 30,46% από νεοπλάσματα, 9,74% από νοσήματα του αναπνευστικού, 4,42% από εξωγενείς αιτίες, 2,95% από νοσήματα του πεπτικού, 0,91% από λοιμώδη και παρασιτικά νοσήματα, 7,90% από ασαφώς καθορισμένες αιτίες και 5,83% από λοιπές αιτίες.

Επίσης τα χρόνια καλής κατάστασης της υγείας πριν το θάνατο θα μειωθούν. Δηλαδή ακόμη και αν κάποιος πεθάνει σε ηλικία 85 ετών, λόγω της κρίσης, θα έχει αρκετά χρόνια που η κατάσταση της υγείας του θα είναι κακή. Και αυτό θα έχει επιπτώσεις στο κόστος της δημόσιας υγείας για τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το