Mέχρι 1.000.000 λιγότεροι το 2030 – Παρουσίαση της μελέτης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Φόρουμ των Δελφών

Στο σημαντικό οικονομικό Φόρουμ των Δελφών συμμετέχει ο καθηγητής του Τμήματος Χωροταξίας Πολεοδομίας Περιφερειακής Ανάπτυξης του πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Βύρων Κοτζαμάνης ο οποίος χθες παρουσίασε τη μελέτη του για την εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας μέχρι και το 2050.

Σημειώνεται πως στους Δελφούς δίνει το «παρών» αυτή την περίοδο όλη η οικονομική, κοινωνική και πνευματική ελίτ της χώρας με σημαντικές προσωπικότητες και από το εξωτερικό.

Επομένως η παρουσίαση της έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ενώπιον ενός τέτοιου ειδικού και σπουδαίου κοινού αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Η μελέτη ανατέθηκε στο Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Παν. Θεσσαλίας από τη ΔιαΝΕΟΣις.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε τα τελευταία πέντε χρόνια κατά 340.000 άτομα και μέχρι το 2050 μπορεί να έχει μειωθεί και κατά δύο εκατομμύρια άτομα. Επίσης μέχρι το 2030, δηλαδή σε λιγότερο από 15 χρόνια ο ενεργός οικονομικά πληθυσμός μεταξύ 15-64 ετών θα μειωθεί από μισό έως ένα εκατομμύριο άτομα. Επίσης θα αυξηθούν οι ηλικιωμένοι.

Γηράσκουμε προοδευτικά  

Σύμφωνα με τη μελέτη ο πληθυσμός της Ελλάδας κατά τη μεταπολεμική περίοδο έχει αυξηθεί σημαντικά (7,6 εκατ. το 1951, 10,7 το 2017) και παράλληλα γηράσκει προοδευτικά (μέση ηλικία 30 έτη το 1951, 43,5 έτη το 2017, δηλαδή αύξηση κατά 13,5 έτη).

Στην ίδια αυτή περίοδο, ο πληθυσμός μας έχει περιορίσει τη γονιμότητα του και αυξήσει κατά περίπου 15 έτη τον μέσο προσδόκιμο χρόνο ζωής του στη γέννηση (εξ ου και η προοδευτική του γήρανση), έχει αστικοποιηθεί (80% του συνόλου κατοικεί πλέον σε αστικές περιοχές, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ενώ έχει συγκεντρωθεί σε ένα εξαιρετικά περιορισμένο τμήμα (της συνολικής επιφάνειας της χώρας με τη δημιουργία δύο μεγάλων μητροπολιτικών περιοχών (Αθήνας και Θεσσαλονίκης).

Επίσης από σχετικά «εθνικά ομοιογενής» μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (οι μη έχοντες την ελληνική υπηκοότητα το 1951 ήταν λίγες χιλιάδες) συμπεριλαμβάνει σήμερα περίπου 1.000.000 αλλοδαπούς η τεράστια πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη μας (σημαντικό τμήμα των τελευταίων έχουν εισέλθει παρανόμως στη χώρα μας και δεν διαθέτει άδεια παραμονής).

Για την τελευταία πενταετία ο πληθυσμός της χώρας έχει μειωθεί κατά 340.000  περίπου, δηλαδή κατά 3,0% ανάμεσα στο 2011 και το 2016.

Μειώνονται οι νέες γενιές  

Η μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας την επόμενη τριακονταπενταετία αναμένεται να είναι, ανεξαρτήτως σεναρίων, συνεχής, αν και με διαφοροποιημένους ανά σενάριο/περίοδο ρυθμούς πτώσης. Τα έξι συνολικά δημιουργηθέντα σενάρια οδηγούν προφανώς σε σαφώς διαφοροποιημένα αποτελέσματα, τόσο όσον αφορά το πλήθος του αναμενόμενου μόνιμου πληθυσμού, όσο και την κατανομή του ανά φύλο και ηλικία. Ειδικότερα, δίδουν: i) Συνολικό πληθυσμό στο τέλος της επόμενης εικοσαετίας (2035) που κυμαίνεται από 10,4 έως 9,5 εκατ. έναντι 10,86 εκατ. το 2015, ήτοι μειώσεις από 0,44 έως και 1,34 εκατ. σε απόλυτες τιμές (4 έως 12,5 σε ποσοστιαίες αναλογίες αντίστοιχα σε σχέση με το 2015). ii) Συνολικό πληθυσμό στο τέλος της προβολικής περιόδου (2050) που κυμαίνεται από 10,0 έως 8,3 εκατ. έναντι 10,86 εκατομ. το 2015, δηλαδή  μειώσεις σε απόλυτες τιμές από 0,8 έως και 2,5 εκατ. (7 έως 23,5 % σε ποσοστιαίες αναλογίες αντίστοιχα σε σχέση με το 2015).

Εκτός όμως από τις διαφορές σε απόλυτα μεγέθη του πληθυσμού ανά σενάριο, σημαντικές διαφορές αναμένονται και στην ηλικιακή του δομή. Ειδικότερα, η μέση ηλικία από 43,45 έτη το 2015 αναμένεται να αυξηθεί το 2050, αναλόγως των σεναρίων, κατά 3,7 έως και 5,5 έτη, η δε διάμεση από 43,95 έτη το 2015 κατά 3,7 έως και 5,7 έτη (και αντίστοιχα, ανάμεσα στο 2015 και το 2035 η μεν μέση ηλικία κατά 4,5 έως 3,6 έτη, η δε διάμεση κατά 5,5 έως και 7,1 έτη).

Το 2050 το ποσοστό των άνω 65 ετών και των άνω 85 ετών στον συνολικό πληθυσμό (20,9 και 2,8% το 2015) αναμένεται να κυμανθεί από 30,3-33,1% για τους πρώτους και 4,9-6,5%.

Λιγότερος ενεργός πληθυσμός  

Σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη «Η συρρίκνωση του συνολικού πληθυσμού που καταγράφεται σε όλα τα σενάρια και η συνεχιζόμενη γήρανσή του προφανώς αναμένεται να έχει άμεση επίπτωση και στον πληθυσμό παραγωγικής – εργάσιμης ηλικίας ο οποίος φθίνει συνεχώς. Ειδικότερα, από 7,0 εκατ. το 2015, οι 15-64 ετών αναμένεται το 2035 να κυμανθούν από 5,8 έως 6,3 εκατ., οι δε 20-69 ετών (7,1 εκατ. το 2015) στα αντίστοιχα σενάρια από 6,6 έως 6.1 εκατ. Στο τέλος δε της προβολικής περιόδου (2050) οι μεν 15-64 ετών θα κυμανθούν από 4,6 έως 5,5 εκατ., οι δε 20-69 ετών στα αντίστοιχα σενάρια από 4,8 έως 5,7 εκατ. Κατ’ επέκταση, το ειδικό βάρος του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας θα συρρικνωθεί και το 2035 το ποσοστό  των 15-64 ετών στο συνολικό πληθυσμό (65% το 2015), θα κυμανθεί από 60,2% έως 61,4%, στο τέλος δε της προβολικής περιόδου (2050) αναμένεται να κυμανθεί από 56,5% έως 54%. Η μείωση αυτή του πλήθους των ατόμων εργάσιμης ηλικίας στη διάρκεια της επόμενης τριακονταπενταετίας επιταχύνεται σε όλα τα σενάρια μετά το 2030, η επιτάχυνση δε αυτή οφείλεται κυρίως σε δυο λόγους: Στην προοδευτική είσοδο στην ομάδα του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας των ολιγοπληθών γενεών >2010 και στην προοδευτική έξοδο από την ομάδα αυτή των πολυπληθέστερων γενεών των ετών ’60 και ’70. Η απρόσκοπτη μείωση των δύο προαναφερθέντων μεγεθών (του συνολικού πληθυσμού και του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας) θα επηρεάσει προφανώς και τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό (4,7 εκατ. το 2015), ο οποίος πιθανότατα το 2035 θα υπολείπεται, όπως προαναφέρθηκε, αυτού του 2015 κατά 0,5-1 εκατ., το δε 2050 κατά 1,1 -1,7 εκατ. Οι προαναφερθείσες αναμενόμενες μεταβολές του πληθυσμού αυτού είναι δυνατόν μερικώς και μόνον να αμβλυνθούν στην περίπτωση που τα ανά ηλικία ποσοστά συμμετοχής του πληθυσμού παραγωγικής – εργάσιμης ηλικίας στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, αυξηθούν».