Του
Νίκου Διαμαντάκου
Όσοι διάβασαν βιβλία αναφερόμενα στον βίαιο εκπατρισμό των Μικρασιατών Ελλήνων και ειδικά στη δημιουργία του συνοικισμού, του μετέπειτα Δήμου της Νέας Ιωνίας, θα έχουν δει εικαστικά έργα του Γιάννη Κονταξή, να κοσμούν τις σελίδες τους, ιδίως των βιβλίων του Δημήτρη Κωνσταντάρα – Σταθαρά, που έχει γράψει πολλά για τη Νέα Ιωνία Βόλου, όπως λεγόταν στα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της. Αυτή όμως η γνώση των σκίτσων είναι αποσπασματική και συμπληρώνεται με την ανάγνωση των κειμένων και περισσότερο με τη θέαση των σκίτσων στο μόλις εκδοθέν βιβλίο του Γ. Κονταξή.
Στην αρχή υπάρχει προλόγισμα της προέδρου της Εστίας «Ίωνες» Αργυρώς Μάμαλη – Κοπάνου, στο οποίο επισημαίνει το ήθος την εντιμότητα και το ταλέντο του Γ.Κ., εκφράζοντας την εκτίμηση και τον σεβασμό της για την απλόχερη προσφορά του.
Στη συνέχεια υπάρχει κείμενο της Βάσσας Παρασκευά, θεολόγου, δρ Βυζαντινής Τέχνης, με τον τίτλο «Λίγα λόγια για το έργο του Γιάννη Κονταξή». Το κείμενο είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη αναφέρεται στην παιδική του ηλικία. Την κλίση του στην εικαστική τέχνη κληρονόμησε από τον πατέρα του και τον παππού του, που ήταν δεξιοτέχνες ξυλουργοί. Από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου ευχαριστιόταν να βλέπει αγιογραφίες. Μεγαλώνοντας χαιρόταν να πηγαίνει στο εργαστήρι του επιστήμονα αγιογράφου Βασίλη Καζάκου. Το 1955 στην Κατασκήνωση της Χριστιανικής Αγωγής παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής από τον ονομαστό αγιογράφο Απόστολο Φιλίππου. Και από τους δυο καλλιτέχνες άκουγε επαινετικά λόγια, που τόνωναν την κλίση του.
Στη 2η ενότητα η Β. Παρασκευά γράφει για τη συμμετοχή του Γ.Κ. στις δραστηριότητες της Πολιτιστικής Εστίας «Ίωνες», της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος, ταμίας για πολλά χρόνια και τώρα πρόεδρος της Εξελεγκτικής Επιτροπής. Στη συνέχεια αναφέρεται στην καλλιτεχνική του παραγωγή, προσθέτοντας ότι πολλά έργα του κοσμούν τις σελίδες βιβλίων φίλων του, ιδιαίτερα του Δημήτρη Κωνσταντάρα – Σταθαρά.
Στην 3η ενότητα η Β. Παρασκευά παρουσιάζει τα βασικά γνωρίσματα της τέχνης του Γ. Κονταξή, όπως είναι η πολύ αραιή χρήση χρώματος, η πρόχειρη σχεδίαση με μολύβι και η οριστική με σινική μελάνη, η παρατηρητικότητα, η αφηγηματικότητα, η στατικότητα ή κινητικότητα των μορφών και η πιστότητα των μορφών και των αντικειμένων.
Στην πολύ κατατοπιστική παρουσίαση του έργου του Γ. Κονταξή η Β. Παρασκευά γράφει: «Το καλλιτεχνικό έργο του είναι κληροδότημα για τις επερχόμενες γενεές και φόρος τιμής για τους πρόσφυγες της πρώτης και τη δεύτερης γενιάς».
Επακολουθεί σύντομο βιογραφικό σημείωμα του καλλιτέχνη, που είναι πλούσιο σε εκθέσεις συλλόγων, σε βιβλία και σε ημερολόγια συλλόγων.
Το περιεχόμενο του βιβλίου χωρίζεται σε δυο μέρη. Το α’ μέρος με την επιγραφή «Το εικαστικό έργο του Γιάννη Τουφεξή για τη Νέα Ιωνία» διαιρείται σε πέντε ενότητες: Εικονογραφήσεις βιβλίων, Αφίσες, Λογότυπα, Πορτρέτα και Διάφορα.
Η 1η ενότητα (εικονογαφήσεις) είναι πολυσέλιδη και περιέχει 50 ολοσέλιδα έργα, απ’ τα οποία 13 είναι σε εξώφυλλα ή σε σελίδες βιβλίων. Αυτά είναι απέναντι από τα πρωτότυπα. Τα περισσότερα είναι πολυπρόσωπα. Αναφέρω μερικά: α) Δημότες όλων των ηλικιών της πρώτης γενιάς των προσφύγων να βαδίζουν σκεπτικοί και περίλυποι, έχοντας στα χέρια ή στους ώμους τους σακούλες και δέματα. β) Αγόρια και κορίτσια να παίζουν ομαδικά παιγνίδια. γ) Αγόρια να τραγουδούν τα κάλαντα, κρατώντας το παραδοσιακό καραβάκι. δ) Πολυμελείς οικογένειες μαζί με τον με τον παππού και τη γιαγιά. ε) Νέοι άντρες και γυναίκες να βαδίζουν στον κεντρικότερο δρόμο, τον «φαρδύ», πηγαίνοντας για δουλειά στην πόλη του Βόλου. στ) Εκατοντάδες άνθρωποι όλων των ηλικιών στην αυλή της μοναδικής τότε εκκλησίας. ζ) Παρέες αντρών να πίνουν το κρασάκι τους, καμαρώνοντας ένα λεβέντη μερακλή στο ζεμπέκικο χορό. η) Αμέτρητοι άντρες με τη γυναίκα τους, νέοι, νέες και παιδιά φορώντας όλοι τα «καλά» τους ρούχα, να βολτάρουν γελαστοί στον «φαρδύ» στα μετέπειτα καλά χρόνια. Αυτές οι σκηνές και άλλες παρόμοιες συγκροτούν οπτικά την ιστορία της Νέας Ιωνίας.
Η 2η ενότητα (αφίσες) περιέχει 23 ολοσέλιδες έγχρωμες αφίσες για τις εκδηλώσεις της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Ίωνες», με πραγματικές διαστάσεις 70Χ130 εκ. και 80Χ110 εκ.
Η 3η ενότητα έχει δύο λογότυπους: Μία για την Εστία «Ίωνες» και η άλλη για τον Ι.Ν. της Ευαγγελίστριας.
Η 4η ενότητα περιέχει 7 πορτρέτα: Της Αναστασίας Στ. Κονταξή, της Άννας Αϊβαζόγλου, της Μαρίας Γ. Σταθαρά, του παπα-Δημήτρη Δημητριάδη, του Στυλιανού Κ. Κονταξή (2 διαφορετικά) και του ζωγράφου Παλαιολόγου Θεολόγου.
Η 5η ενότητα «Διάφορα» έχει ένα έγχρωμο σκίτσο και τρία με σινική μελάνη.
Β’ μέρος:
Διαιρείται σε τρεις ενότητες: Εικονογραφήσεις βιβλίων, Λογότυπα και Διάφορα.
Η α’ ενότητα περιέχει 22 ολοσέλιδα εικονογραφήματα, και 148 μικρού μεγέθους, δύο έως έξι σε μια σελίδα. Αρκετά είναι ζωγραφισμένα με κόκκινη σινική μελάνη. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία θεμάτων, που προκαλεί πηγαίο θαυμασμό για την ευρηματικότητα και την αποδοτικότητα του δημιουργού τους. Συμπλέκονται εικόνες από την αγροτική, την ποιμενική, τη θαλασσινή, την εκκλησιαστική και τη σχολική ζωή, που σε μεταφέρουν νοερά και νοσταλγικά σε περασμένα χρόνια και σε όμορφους τόπους.
Στη β’ ενότητα υπάρχουν δυο λογότυπα. Στο ένα εικονίζεται ο Αθανάσιος Διάκος, για τον Σύλλογο Ρουμελιωτών Βόλου, και το άλλο για τον Σύλλογο Χειμερινών Κολυμβητών «Ο Νηρέας».
Η ενότητα «Διάφορα» έχει τρεις σελίδες. Βλέπουμε μια νεαρή γυναίκα να παίζει βιολί, ένα νεανικό ζευγάρι να χορεύει και ένα φαρμακοποιό στο φαρμακείο του. Ασφαλώς πρόκειται για το φαρμακείο, στο οποίο ο Γιάννης Κονταξής δούλεψε πολλά χρόνια.
Το βιβλίο εκτυπώθηκε σε χαρτί πολυτελείας Bel bet στις Εκδόσεις «ΦΑΟΣ», από την Πολιτιστική Εστία Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ««Ίωνες». Την επιμέλεια της έκδοσης είχαν ο Γιώργος Παπαβαγγέλης και η Ελένη Κονταξή. Έχει 192 σελίδες με μέγεθος 30Χ20 εκ.
Αγαπητέ Γιάννη, σου σφίγγω θερμά το χέρι για το εκλεκτό και ασυνήθιστο πόνημά σου, ευχόμενος υγεία και συνέχιση της άξιας παντός επαίνου καλλιτεχνικής σου εργασίας.