«Τζιν – Τζιάν – Αζάντι: Γυναίκες, ζωή, ελευθερία» και «Θάνατος στον δικτάτορα» είναι τα συνθήματα που αντηχούν στους δρόμους του Ιράν, οι οποίοι εδώ και 5 ημέρες έχουν καταληφθεί από οργή και από ένα αυθόρμητο κύμα διαδηλώσεων, με τις γυναίκες να πρωτοστατούν. Ο λόγος είναι η κρατική δολοφονία της 22χρονης Μαχσά Αμινί στα κρατητήρια της Αστυνομίας Ηθών. Η νεαρή κοπέλα συνελήφθη με την κατηγορία ότι «φορούσε ανάρμοστα ρούχα» επειδή τούφες από μαλλιά ξέφευγαν από την μαντίλα της, ξυλοκοπήθηκε κατά την κράτησή της και τελικά ξεψύχησε μέρες μετά καθώς σύμφωνα με τους γιατρούς μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όντως «εγκεφαλικά νεκρή». Η αστυνομία έχει αρνηθεί οποιαδήποτε κακομεταχείριση της Αμινί και υποστηρίζει ότι πέθανε από καρδιακή προσβολή. Οι αρχές δήλωσαν ότι έχουν ξεκινήσει έρευνα για τις συνθήκες του θανάτου της.
Οι διαδηλώσεις στην Ισλαμική χώρα όπου ο θρησκευτικός νόμος είναι αυστηρός και οι αντικαθεστωτικές φωνές καταπνίγονται φέρνουν στην μνήμη τις αναταραχές του 2009, όταν ο θάνατος μιας άλλης νέας γυναίκας πυροδότησε πολυήμερες αντιδράσεις πρωτόγνωρες από την εποχή της Ισλαμικής Επανάστασης το 1979. Τότε η Νέντα Αγκά Σολτάν δέχθηκε τα πυρά ελεύθερου σκοπευτή στη διάρκεια αντικυβερνητικής διαδήλωσης κι έγινε σύμβολο της λαϊκής δυσαρέσκειας για τον τρόπο μεταχείρισης των γυναικών στη χώρα.
Iranian morality police killed #Masha_Amini for not wearing #Hijab. It’s a cruel reality of #Islam. No space of freedom for women in Islam #IranianWomenLivesMatter #iram pic.twitter.com/zaPEsVQEJT
— The Ugly Truth (@theuglytrut_h) September 19, 2022
Αιματηρές διαδηλώσεις
Περιστοιχισμένη από ένα πλήθος που φωνάζει συνθήματα, μια γυναίκα σηκώνει ένα ψαλίδι και κόβει την αλογοουρά της, αποκαλύπτοντας το κεφάλι της. Σε μια ανθρώπινη λαοθάλασσα, πολλοί εκ των οποίων είναι άνδρες, δεν φαίνεται ούτε μια χιτζάμπ ούτε μια μαντίλα. Η γυναίκα σηκώνει αγωνιστικά τη γροθιά της στον αέρα και οι συγκεντρωμένοι ξεσπούν σε επευφημίες. Είναι μια δυνατή πράξη αντίστασης στην ιρανική πόλη Κερμάν, όπου οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να φορούν μαντίλα σε δημόσιους χώρους.
Το βίντεο που κυκλοφόρησε στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης είναι ένα μόνο στιγμιότυπο από τις πολυάριθμες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας Τουλάχιστον 9 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στις οργισμένες διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται, δεκάδες έχουν επίσης τραυματιστεί, με τους διαδηλωτές να κάνουν λόγο για μεγαλύτερο αριθμό νεκρών και τραυματιών.
Ο γενικός εισαγγελέας της δυτικής επαρχίας Κερμανσάχ του Ιράν, Σαχράμ Καραμί, δήλωσε ότι δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 25 τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένου ενός αστυνομικού.
Τέσσερις άλλοι άνθρωποι σκοτώθηκαν σε διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις της επαρχίας Κουρδιστάν, δήλωσε ο κυβερνήτης Ισμαήλ Ζαρέι σε δήλωσή του που επικαλείται το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων Fars. Ενώ τρεις αστυνομικοί φαίνεται ότι επίσης μεγαλώνουν την λίστα των νεκρών
Αξιωματούχοι της Τεχεράνης κατηγόρησαν ξένες και αντιπολιτευόμενες δυνάμεις για τους θανάτους, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνεται και ένα μέλος των ιρανικών δυνάμεων ασφαλείας.
Συμβαίνει,τωρα! #rasht πρωτεύουσα της Γκιλάν στα βόρεια του #Iran
Σφοδρές διαδηλώσεις σε εξέλιξη κατά του καθεστώτος του Χαμενεΐ— Marka2 (@Marka2_) September 21, 2022
Κόβουν τα μαλλιά τους, καίνε τις μαντίλες τους
Οι γυναίκες του Ιράν από άκρη σε άκρη έχουν ξεσηκωθεί, καίνε περιπολικά, τις χιτζάμπ τους και κόβουν τα μαλλιά τους. Εκατοντάδες βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν γυναίκες να αφαιρούν από τα κεφάλια τους τις μαντίλες – χιτζάμπ – που υποχρεούνται να φορούν για να καλύπτουν τα μαλλιά τους, να τις στροβιλίζουν από πάνω τους και να ψέλνουν. Άλλες τις καίνε ή κόβουν τούφες από τα μαλλιά τους. Ένα έργο της Edith Dekyndt από το 2014 αποκτά νέα ζωή και γίνεται σύμβολο αντίστασης των γυναικών στο Ιράν. Πρόκειται για μία σημαία φτιαγμένη από κομμένα μαλλιά που ίσως σηματοδοτήσει μία γυναικεία επανάσταση που δεν θα περιοριστεί στην Τεχεράνη, ούτε καν στη χώρα
Iran: Mahsa Amini, a 22-year-old #Kurdish woman, died after being detained by Iran’s 'morality police' for apparently not wearing her hijab correctly.
Now, women are cutting off chunks of their hair in protest of her treatment.#Masha_Amini#MashaAmini #مهسا_امینی pic.twitter.com/lVqMIf17b6
— Fazila Baloch🌺☀️ (@IFazilaBaloch) September 22, 2022
Jin, jîyan, azadî #Amini #IranProtests #Iranwomen pic.twitter.com/namiZgt1Iq
— Dr Ferda F.A. (@ferdafaa) September 22, 2022
Την ίδια στιγμή το hashtag #MahsaAmini είναι εδώ και μέρες κορυφαίο trend στο περσικό Twitter με την κυβέρνηση του Ιράν να μπλοκάρει την πρόσβαση σε Instagram και WhatsApp. Παράλληλα, σημαντικές διακοπές πρόσβασης στο σύνολο του διαδικτύου αναφέρθηκαν σε όλη τη χώρα, με έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους κινητής τηλεφωνίας να διακόπτει τη λειτουργία του, αφήνοντας εκατομμύρια Ιρανούς εκτός σύνδεσης
This is the real #Iran.
Compulsory hijab is not part of Iranian culture. Women burning their headscarves.#Masha_Amini#MashaAmini #مهسا_امینی pic.twitter.com/mdX5BPflbW
— Fazila Baloch🌺☀️ (@IFazilaBaloch) September 21, 2022
Viral η ηλικιωμένη που έβγαλε την μαντίλα της
Το γύρο του διαδικτύου κάνει η ηλικιωμένη Ιρανή που βγήκε στους δρόμους σε ένδειξη συμπαράστασης στους διαδηλωτές κουνώντας την μαντίλα της και φωνάζοντας θάνατο στον Χαμεϊνί.
I’m speechless.
An old lady, with head uncovered, walks through the city of Rasht in northern Iran chanting
“death to Khamenei.”
One of few in streets who knew how life was in Iran before the Islamic revolution 1979.#IranProtests #Masha_Amini
#MahsaAmini #مهساامینی pic.twitter.com/vj5RJ3pbQA— Fazila Baloch🌺☀️ (@IFazilaBaloch) September 22, 2022
Διεθνείς αντιδράσεις
Από την πλευρά της η υπηρεσιακή Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νάντα αλ Νασίφ εξέφρασε «την ανησυχία της για τον θάνατο υπό κράτηση της Μαχσά Αμινί (…) και τη βίαιη αντίδραση των δυνάμεων ασφαλείας απέναντι στις διαδηλώσεις» και ζήτησε «αμερόληπτη» και «ανεξάρτητη» έρευνα.
Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε έπειτα από συνομιλία του με τον Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραϊσί ότι «επέμεινε στον σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών» στο Ιράν.
Παράλληλα Ιρανοί αντιφρονούντες και πρώην κρατούμενοι ανακοίνωσαν χθες Τρίτη από τη Νέα Υόρκη ότι κατέθεσαν αγωγή εναντίον του Ραϊσί, ο οποίος θα μιλήσει ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ σήμερα.
Στόχος της αγωγής, που ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί από το ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν, είναι ο Ιρανός πρόεδρος, για τον ρόλο του στο Ιράν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, όταν χιλιάδες άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση για τη Δημοκρατία στο Ιράν.
Αντιδράσεις και στο εσωτερικό του Ιράν
Ο θάνατος της Αμινί προκάλεσε επικρίσεις και από υψηλόβαθμους Ιρανούς αξιωματούχους εναντίον της αστυνομίας ηθών, γνωστή με το όνομα Γαστ-ε- Ερσάντ ή ως «περιπολία προσανατολισμού».
Στο κοινοβούλιο ο βουλευτής Τζαλάλ Ρασιντί Κουτσί εκτίμησε ότι η αστυνομία ηθών «προκάλεσε ζημιά στη χώρα».
«Προκειμένου να αποφευχθεί να επαναληφθούν τέτοια περιστατικά, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι περιπολίες προσανατολισμού (…) πρέπει να αναθεωρηθούν», τόνισε ο πρόεδρος του κοινοβουλίου Μοχαμάντ Μπαγέρ Γαλιμπάφ.
Άλλος βουλευτής έφτασε στο σημείο να προτείνει την κατάργηση της αστυνομίας ηθών.
«Πιστεύω ότι εξαιτίας της αναποτελεσματικότητας της Γαστ-ε- Ερσάντ να περάσει την κουλτούρα του χιτζάμπ, αυτή η μονάδα θα πρέπει να καταργηθεί, προκειμένου τα παιδιά αυτής της χώρας να μην φοβούνται όταν τη συναντούν», δήλωσε ο Μοϊνοντίν Σαϊντί.
Για την Οργάνωση για την Προώθηση της Αρετής και την Πρόληψη της Διαφθοράς, μια οργάνωση που συνδέεται με το ιρανικό κράτος, «πρέπει να σταματήσει να συλλαμβάνει και να προσάγει ανθρώπους που δεν φορούν σωστά τη μαντίλα, διότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα την όξυνση των κοινωνικών εντάσεων. Πρέπει να τροποποιηθεί ο νόμος ώστε να θεωρείται απλώς παράπτωμα»
Πηγή: Έθνος