Κινηματογραφικές συγκινήσεις εν πλω…

Ο Βολιώτης Νίκος Παππάς διαθέτει φροντιστήριο αγγλικών στο κέντρο του Βόλου. Επίσης, έχει δημιουργήσει την πολυπληθέστερη ελληνόφωνη κινηματογραφική ομάδα στο Facebook, με όνομα Σινεφίλ, με 230.000 μέλη. Έχει γράψει έξι βιβλία σχετικά με το αντικείμενο, με πιο πρόσφατο το Σινέ-Άνθρωποι (2024, Εκδόσεις Ιστίο). Σε αυτή τη στήλη θα μας προτείνει ακόμη τρεις ταινίες για τη θάλασσα, σε συνέχεια της προηγούμενης Κυριακής.

Το κυνήγι του κλέφτη, 1955,
σκηνοθεσία Άλφρεντ Χίτσκοκ,
παίζουν οι Κάρι Γκραντ, Γκρέις Κέλι
Γυρισμένη στην πανέμορφη γαλλική Ριβιέρα του 1955 η ταινία του Χίτσκοκ, από τις λιγότερο γνωστές, δεν διαθέτει μόνο το αναμενόμενο σασπένς, αλλά κι ερωτικό ειδύλλιο δυο ιερών τεράτων του σινεμά, της Γκρέις Κέλι και του Κάρι Γκράντ. Στην πιο όμορφη παρουσία της η Κέλι μαγνητίζει το βλέμμα με την κομψότητα και τους τρόπους της και ο Γκραντ, πιο μαυρισμένος από ποτέ, έτσι που είναι σχεδόν αγνώριστος, παίζει ακόμη έναν αμφιλεγόμενο ρόλο. Είναι ο κλέφτης ή απλώς του το προσάπτουν λόγω του βεβαρημένου παρελθόντος του; Ή τον χρησιμοποιούν ως εξιλαστήριο θύμα;
Όμως ο πραγματικός πρωταγωνιστής είναι η Ριβιέρα, με την καταγάλανη θάλασσα, τους πελώριους βράχους, την κοσμική ζωή. Παίρνουμε μια καλή γεύση από όλα, αν τα καταφέρουμε και δεν παρασυρθούμε από την καταιγιστική υπόθεση, αποτέλεσμα ενός σφιχτοδεμένου σεναρίου, που ο Χίτσκοκ ήταν περισσότερο από ικανός να φέρει εις πέρας. Ό,τι πρέπει για καλοκαιρινή σινεθέαση, για απόδραση από την καθημερινότητα σε μια εποχή που η γαλλική Ριβιέρα βρισκόταν στην κορυφή των επιλογών του διεθνούς τζετ σετ. Σε μεγάλη οθόνη θα την απολαύσετε ακόμη περισσότερο.

Οι Βιτελόνοι, 1953,
σκηνοθεσία Φεντερίκο Φελίνι,
παίζουν οι Αλμπέρτο Σόρντι,
Φράνκο Φαμπρίτσι
Στο πρώιμο αυτό ασπρόμαυρο αριστούργημα του Φελίνι η θάλασσα, αν κι εμφανίζεται ελάχιστα, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στον νου των ηρώων της ταινίας. Είχα γράψει για την ταινία στο δεύτερο κατά σειρά βιβλίο μου με τίτλο Σινεφίλ 2: Ζωή Σαν Έργο Τέχνης (2015, Εκδόσεις Ιστίο). Παραθέτω μέρος του κειμένου παρακάτω:
Οι πέντε φίλοι ονειρεύονται να φύγουν από το μικρό Ρίμινι, να ζήσουν τη μεγάλη ζωή αλλού, μακριά. Μέχρι να γίνει αυτό μένουν να τριγυρνούν άσκοπα στα στενά δρομάκια του χωριού, κοιτούν τη θάλασσα κι αναρωτιούνται τι υπάρχει απέναντι, πειράζουν τα κορίτσια προσπαθώντας με κάθε τρόπο να σκοτώσουν την ανία τους. Οι ανιαρές στιγμές τους είναι πολλές, σχεδόν όλες, εκτός από τις περιόδους διακοπών και το καρναβάλι όπου ξεδίνουν και γελοιοποιούνται μέχρι το πρωί.
Σύντομα όμως η χαρά δίνει τη θέση της στη μόνιμη σκέψη τους για απόδραση, μια ιδέα που σπάνια εκφράζεται στην ταινία, αλλά νιώθουμε να βρίσκεται παντού, επηρεάζοντας τα πάντα. Εάν μείνουν, θα το μετανιώσουν. Εάν φύγουν, φοβούνται το άγνωστο. Κάποιοι το καταφέρνουν, άλλοι όχι. Οι Βιτελόνοι είναι οι άνεργοι τριαντάρηδες μαμάκηδες της μεσαίας τάξης κι η ταινία περιγράφει την περίοδο που αναπόφευκτα καλούνται να αποφασίσουν εάν θα μεγαλώσουν ή θα μείνουν για πάντα παιδιά.
Βλέποντάς τους, είναι δύσκολο να μη θυμηθεί κανείς τους δικούς του παλιούς φίλους στη γειτονιά. Ο σκηνοθέτης τους παρατηρεί με αγάπη όταν ονειρεύονται, αλλά και όταν είναι στη μέση των γεγονότων της μικρής κοινωνίας. Δεξιώσεις, γιορτές, βραδινές βόλτες προκύπτουν με ένα τελετουργικό ρυθμό, σαν να συμβαίνουν δίπλα μας. Τελικά δεν έχει και τόση σημασία ποιοι θα φύγουν και ποιοι όχι, αλλά η ίδια η ομορφιά της κατάστασής τους, της εποχής που μπορούσαν να ονειρευτούν επειδή είχαν αυτή την πολυτέλεια.
Κι η θάλασσα που τρομάζει ορισμένους από αυτούς δεν μοιάζει πλέον τόσο απειλητική και πνιγηρή, όσο στην αρχή της ταινίας, αλλά περισσότερο με πρόκληση.

Όλα χάθηκαν, 2013,
σκηνοθεσία Τζέι Σι Τσάντορ,
παίζει ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ
Πώς γίνεται να συνεχίζεις ενώ πιθανότατα έχεις χάσει τα πάντα; Αυτό είναι το κύριο θέμα της ταινίας επιβίωσης, από ό,τι ανέφερε ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ σε σχετική συνέντευξη. Η παρουσία της θάλασσας, με όλες τις συμπεριφορές της, είναι μόνιμη στην ταινία του Τσάντορ. Άλλοτε γαλήνια και φιλόξενη, άλλοτε ορμητική κι απειλητική, η θάλασσα είναι πάντα όμορφη. Ο πρωταγωνιστής είχε την ατυχία να μείνει με το σκάφος του και προσπαθεί να επιβιώσει με όσες γνώσεις του έχουν απομείνει. Το αν θα συμβεί κάτι καλό στο τέλος και σωθεί έχει μικρή σημασία. Μεγαλύτερη έχει ότι κάνει το παν για να σωθεί και δεν τα παρατά ούτε στιγμή.
Τα υπέροχα πλάνα θάλασσας της ταινίας αντιπαραβάλλονται με την αγωνία του πρωταγωνιστή για το τι άλλο μπορεί να κάνει ώστε να σωθεί. Παρατηρούμε την εξέλιξη της σκέψης του, από την κάθε κίνηση που απέβη λανθασμένη, έως τις σωστές κινήσεις που τον βοηθούν να κερδίσει χρόνο. Αλλά κυρίως γινόμαστε γνώστες της απόγνωσής του, ένα συναίσθημα που μεταδίδει αργά αλλά σταθερά ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ με την ωριμότητα που τον διακατέχει μετά από πενήντα χρόνια αξιοπρεπούς παρουσίας στην έβδομη τέχνη.