Κερασιά, το χωριό της άγριας ορχιδέας- Ο Δημήτρης Οικονομίδης μιλά για το Κέντρο Έρευνας και Προστασίας “Θ”

Η μεγάλη επισκεψιμότητα στο Κέντρο Έρευνας και Προστασίας Αυτοφυούς Ορχιδέας με έδρα την Κερασιά, αναδεικνύει τον βοτανικό παράδεισο που κρύβει το Βόρειο Πήλιο. Από το 2012 που άρχισε να λειτουργεί έχει δεχθεί περισσότερους από 2.400 επισκέπτες, οι οποίοι θαύμασαν από κοντά τα 50 διαφορετικά είδη επίγειων ορχιδεών που φύονται στο Πήλιο. Χάρη στην ύπαρξη του Κέντρου Έρευνας και Προστασίας, το όνομα της Κερασιάς ταξίδεψε εκτός ελληνικών συνόρων και μνημονεύεται από αρκετούς ως το χωριό της άγριας ορχιδέας. Ο υπεύθυνος του Κέντρου κ. Δημήτρης Οικονομίδης μίλησε για το έργο που επιτελείται στην Κερασιά, αλλά και τις προοπτικές που δημιουργούν αυτά τα εκπληκτικά φυτά.

«Μας γεμίζει αισιοδοξία ο αριθμός των επισκεπτών που έχουμε από το 2012. Υπολογίζουμε πως έχουν περάσει την πόρτα του Κέντρου πάνω από 2.400 άτομα», είπε ο κ. Οικονομίδης, ο οποίος, όμως, από την πρώτη στιγμή κατέστησε σαφές ότι ο τωρινός χώρος δεν καλύπτει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες: «Φιλοξενούμαστε στον χώρο του πρώην νηπιαγωγείου του χωριού, που είναι γύρω στα 30-35 τετραγωνικά μέτρα. Δεν επαρκεί ο χώρος, χρειαζόμαστε να στεγαστούμε κάπου αλλού. Έχουμε ζητήσει τη συνδρομή του Δήμου Ρήγα Φεραίου και περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει».

Στη συνέχεια ο κ. Οικονομίδης ανέλυσε το επιστημονικό έργο που επιτελεί το Κέντρο Έρευνας και Προστασίας, αλλά και το πώς η ύπαρξη των άγριων ορχιδέων μπορεί να τονώσει το τουριστικό ρεύμα στην περιοχή: «Συνολικά έχουμε εντοπίσει 50 διαφορετικά είδη, από την έρευνα που κάνουμε στους μήνες της ανθοφορίας κάθε χρόνο. Στο Βόρειο Πήλιο είναι αποκλειστικά επίγειες. Το 2013 εντοπίσαμε ένα σπάνιο είδος μίας ορχιδέας, που δεν εμφανίζεται σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Έχει κάποια στίγματα, που δεν εμφανίζονται σε όλα τα φυτά. Ίσως λόγω κάποιας μετάλλαξης. Πέρυσι βρεθήκαμε στην Τσαγκαράδα, σε ένα φεστιβάλ εναλλακτικού τουρισμού. Είχα πει τότε ότι είναι κρίμα να μην αξιοποιήσουμε αυτόν τον θησαυρό που υπάρχει. Πολλοί παραξενεύτηκαν ακούγοντας για την ύπαρξη των ορχιδέων. Στο Πήλιο δεν έχει γίνει καμία καταγραφή των ορχιδέων. Κάποιοι παλιοί μελετητές είχαν βρει 5-6 είδη το πολύ. Ωστόσο, στην υπόλοιπη Ελλάδα έχει εξελιχθεί και αποτελεί μορφή εναλλακτικού τουρισμού, που μπορεί να απευθυνθεί σε υψηλά βαλάντια μάλιστα. Για παράδειγμα, σε πολλά νησιά του Αιγαίου όταν ανθίζουν οι άγριες ορχιδέες, φτάνουν πτήσεις τσάρτερ με κόσμο που έρχεται να τις φωτογραφίσει και να τις θαυμάσει από κοντά. Μία φορά ήρθε ένας Γερμανός επιστήμονας που διευθύνει ένα βοτανικό μουσείο στο Βερολίνο κι έμεινε έκπληκτος από τη χλωρίδα του τόπου μας».

Η ταυτοποίηση των ορχιδέων δεν είναι εύκολη διαδικασία. Ο Δημήτρης Οικονομίδης μαζί με τη σύζυγό του κάθε άνοιξη διανύουν μεγάλες αποστάσεις ψάχνοντας για νέα είδη, ακολουθώντας τη φαινοτυπική διαδικασία, πέρα από τη διερεύνηση του γενετικού υλικού που γίνεται από έτερο συνεργάτη του Κέντρου Άγριας Ορχιδέας: «Το Βόρειο Πήλιο καταλαμβάνει μία μεγάλη έκταση. Δεν έχουμε εξερευνήσει όλα τα μέρη ακόμη. Ο χρόνος της ανθοφορίας είναι μικρός, δεν προλαβαίνουμε. Ο βασικός εξοπλισμός μας είναι η φωτογραφική μηχανή κι ένα σημειωματάριο για τις παρατηρήσεις μας πάνω στον βιότοπο που βρίσκουμε. Φέτος δεν ταυτοποιήσαμε νέο είδος. Η άνοιξη που πέρασε, δεν μας έδωσε κάτι καινούριο, αν και ψάξαμε επανειλημμένως σε σημεία που υποψιαζόμασταν. Είναι το λεγόμενο φαινόμενο της αναστολής της βλάστησης. Ένα είδος μπορεί να εμφανιστεί φέτος και για δέκα χρόνια να μην το δούμε πάλι. Είναι ένας μυστήριος μηχανισμός που έχει το ρίζωμά τους, να ελέγχει τις συνθήκες κι εάν δεν βρει τις κατάλληλες, να μη φυτρώσει. Είναι αξιοπερίεργο ότι ο σπόρος της άγριας ορχιδέας που είναι μικρότερος από το κεφάλι της καρφίτσας, έχει λίγα θρεπτικά συστατικά. Έτσι, καθώς θα ταξιδέψει με τον αέρα μακριά, κάποια στιγμή θα πέσει στο έδαφος. Εάν δεν βρει τον κατάλληλο μύκητα για να συμβιώσει μαζί του και να πάρει θρεπτικές ουσίες ικανές για να βλαστήσει, τότε χάνεται. Όταν τον βρει, για να φτάσει το φυτό επάνω, περνούν τρία χρόνια. Φανταστείτε τι αγώνα δίνει ένας σπόρος για να επιβιώσει».
Ωστόσο, οι άγριες ορχιδέες του Βορείου Πηλίου απειλούνται, με τον υπεύθυνο του Κέντρου να εξηγεί τον λόγο. «Τα φυτά αυτά είναι ένα σπάνιο κομμάτι του βοτανικού παραδείσου του τόπου μας. Η μεγαλύτερη ζημιά γίνεται από εκείνους που τα ξεριζώνουν για να κάνουν το σαλέπι. Να φανταστείτε ότι για ένα κιλό σαλέπι, χρειάζονται 2.500 βολβοί άγριας ορχιδέας. Δυστυχώς έχουμε τέτοια φαινόμενα καταστροφής. Η Πολιτεία οφείλει να προστατέψει τα φυτά και να καταπολεμήσει την εκρίζωση της άγριας ορχιδέας. Σε άλλα κράτη υπάρχουν αυστηροί νόμοι για την προστασία της. Γι’ αυτό πιστεύω στους νέους ανθρώπους και την περιβαλλοντική εκπαίδευση, όχι μόνο θεωρητικά μέσα στην αίθουσα, αλλά να βγουν έξω. Να ζήσουν από κοντά τη φύση και να μάθουν να τη σέβονται», κατέληξε με νόημα ο καθηγητής φυσιογνώστης.