Η Κατερίνα Λιάτζουρα γεννήθηκε στη Γερμανία το 1972. Ζει στη Χαλκίδα και εργάζεται στη Μέση Εκπαίδευση Εύβοιας ως φιλόλογος της Γερμανικής Γλώσσας. Εκπονεί μεταπτυχιακό στην Πολιτισμική Διαχείριση στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Μεταφράζει στα γερμανικά ποιήματα σύγχρονων Ελλήνων ποιητών και Ελληνίδων ποιητριών, που δημοσιεύονται στο ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό poein.gr. Έχει μεταφράσει από τα γερμανικά ποιητές και ποιήτριες από την Αυστρία και το Λιχτενστάιν, συμμετέχοντας στο πανευρωπαϊκό πρότζεκτ των εκδόσεων Βακχικόν «Ανθολογίες νέων ποιητών». Ενίοτε συνομιλεί και με ομότεχνους της. Της αρέσει η φωτογραφία.
Εργογραφία: Η Κρεμμυδαποθήκη, ποίηση, εκδ. Βακχικόν, 2020, Αποκαΐδια Ηθικής, ποίηση, εκδ. βακχικόν, 2017, Σκέψεις, ποίηση, εκδ. Μanifesto, 2013.
Μετάφραση: Η μελέτη των ριζών, Anna Ospelt, νουβέλα, εκδ. Βακχικόν, (υπό έκδοση), Wörter spitz wie Nägel, Λέξεις αιχμηρές σαν πρόκες, ποίηση, δίγλωσση έκδοση, εκδόσεις Ρώμη, 2021, Tolis Nikiforou, Der Lotse der Unendlichkeit, Τόλης Νικηφόρου, Ο πλοηγός του απείρου, ποίηση, δίγλωσση έκδοση, εκδ. Μανδραγόρας, 2021, Ποιήματα της Άννας Όσπελτ, Gedichte von Anna Ospelt, ποίηση, δίγλωσση έκδοση, εκδ. Βακχικόν, 2020, Ανθολογία νέων Αυστριακών Ποιητών, Anthologie Junger Österreichischer Lyriker*innen, ποίηση, δίγλωσση έκδοση, εκδ. Βακχικόν, 2019.
Η παρουσίαση του βιβλίου στον Βόλο θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 21 Ιουλίου, στις 20.30, στο Καφέ Καλειδοσκόπιο (Παύλου Μελά 32). Για το βιβλίο θα μιλήσουν η Μαγδαληνή Θωμά, συγγραφέας, μεταφράστρια, και η Θεοδοσία Ράπτου, δασκάλα. Αποσπάσματα θα διαβάσει η Μαγδαληνή Αλεξίου, φιλόλογος Γερμανικής Γλώσσας.
Συνέντευξη
Χαριτίνη Μαλισσόβα
Κρεμμυδαποθήκη, ο τίτλος της συλλογής ποιημάτων σας που κυκλοφορεί από τις εκδ. Βακχικόν. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Η Κρεμμυδαποθήκη είναι μια συλλογή 30 πεζοποιημάτων και ενός εναρκτήριου ποιήματος σε θέση προλόγου, που σκοπό έχει να καλωσορίσει τον αναγνώστη και την αναγνώστρια στον κόσμο μου. Τα περισσότερα από τα πεζοποιήματα φέρουν τον τίτλο ενός τοπωνύμιου της ευρύτερης περιοχής της Χαλκίδας και της Εύβοιας, όπου και ζω τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ωστόσο, υπάρχουν και κάποιοι τίτλοι που αναφέρονται σε τόπους σημαντικούς στην πορεία της ζωής μου. Η συλλογή είναι μια καταγραφή υπαρξιακών προβληματισμών του εσωτερικού μου κόσμου. Το κυρίως θέμα που με απασχολεί σε αυτή τη συλλογή είναι η απώλεια. Η απώλεια και οι συνέπειες που βιώνει ένας άνθρωπος που έχει απωλέσει κάποιον ή κάτι. Αντιπαρατίθεμαι σε ένα πολύ προσωπικό εσωτερικό μονόλογο με την εικόνα της απώλειας και τα συναισθήματα που προκαλεί αυτή. Συνεχίζεται η ζωή μετά την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, πόσο τραυματική μπορεί να είναι η απώλεια ενός έρωτα ή ενός συναισθήματος; Η απώλεια αναμνήσεων ή η απώλεια θετικής, ελπιδοφόρας σκέψης καθορίζουν τη μελλοντική πορεία ενός ανθρώπου; Σε τι βαθμό εξαρτάται η ευδαιμονία του εγώ από τη συνύπαρξη με το εμείς; Τι συμβαίνει όταν μένει κανείς μόνος του; Μπορεί να συνεχίσει τη ζωή του; Οφείλει στον εαυτό του να συνεχίσει τη ζωή του; Κι αν αποφασίσει να συνεχίσει, πρέπει να λογοδοτήσει στην κοινωνία για αυτή του την απόφαση; Να νιώσει τύψεις, ενοχές, πρέπει να απολογείται; Να, τέτοια είναι μεταξύ άλλων ερωτήματα που θέλησα να απαντήσω γράφοντας την εν λόγω ποιητική συλλογή.
Επιλέξατε την πεζή απόδοση των ποιημάτων σας. Θέλετε να μας εξηγήσετε;
Επέλεξα την πεζολογική μορφή στη συγγραφή των συγκεκριμένων ποιημάτων μου, επειδή ακριβώς αιωρούνται μεταξύ εδάφους και ουρανού. Ήθελα να συνδυάσω τη στέρεη μορφή του πεζού λόγου με την αέρινη της ποίησης. Ήθελα από τη μια να έχουν αφηγηματικό, εικονοπλαστικό χαρακτήρα, αλλά από την άλλη να μη χάσουν την ποιητικότητα, το μέτρο και τον λυρισμό τους. Επίσης πολλά είναι εκτενή, δεν θα μπορούσα να εκφράσω αυτά που ήθελα να εκφράσω σε στίχους.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο;
Ο συγκεκριμένος τίτλος προέρχεται από το ομότιτλο πεζοποίημα, που είναι και το ακροτελεύτιο της συλλογής. Η κρεμμυδαποθήκη είναι ένα υπαρκτό κτίριο στη Νότια Εύβοια, σε ένα χωριό που λέγεται Ευαγγελισμός, κοντά στο Κάβο Ντόρο. Πρόκειται για ένα χτίσμα του 20ού αιώνα, για μια πραγματική αποθήκη, όπου συγκέντρωναν οι ντόπιοι την κρεμμυδοπαραγωγή της περιοχής, για να τη φορτώσουν στη συνέχεια σε καΐκια και να τη μεταφέρουν στην Κάρυστο. Το πεζοποίημα αυτό μπήκε τελευταίο στη συλλογή, αλλά είναι το πιο ελπιδοφόρο. Είναι η δυνητική αποθήκη της ψυχής, την οποία νοικοκυρεύει κανείς, για να φυλάξει και να προστατεύσει πολύτιμους θησαυρούς που έχει αποκομίσει από την πορεία του στην επίγεια ζωή. Αλληγορικά όμως θα μπορούσε να παραπέμπει και στις διάφορες στρώσεις του εαυτού μας, που ξεφλουδίζοντάς τον στο ταξίδι της ζωής, μας κερνά άλλοτε γλύκα και άλλοτε δάκρυ.
Εκτός από την ιδιότητα της εκπαιδευτικού και της συγγραφέως σας γνωρίζουμε και ως μεταφράστρια. Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία στην απόδοση της γερμανικής γλώσσας στην ελληνική;
Η γερμανική γλώσσα έχει αρκετά κοινά στοιχεία με την ελληνική γλώσσα (στοιχεία γραμματικής και δομής κυρίως), που διευκολύνει στη μετάφρασή της. Δυσκολία, ωστόσο, νομίζω συναντάς, όταν προσπαθείς να αποδώσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ύφος που υιοθετεί ο/η συγγραφέας. Επίσης δύσκολο είναι να μεταφέρεις επιτυχώς γλωσσικούς ιδιωματισμούς.
Και ποια είναι η γοητεία και η πρόκληση;
Η μετάφραση είναι μια μόνιμη γλωσσική εκγύμναση. Όσο περισσότερο ασχολείσαι, τόσο περισσότερο ασκείσαι και τόσο περισσότερο ανακαλύπτεις τον πλούτο και των δυο γλωσσών. Και αυτό είναι μια δημιουργική διαδικασία, μια δημιουργική πρόκληση. Η γοητεία της μετάφρασης είναι ότι αναλαμβάνεις τον πολύ δύσκολο ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ των δυο γλωσσών, αλλά και των δυο πολιτισμών. Και αναλαμβάνεις επίσης την υποχρέωση να πάρεις στα χέρια σου το πόνημα που σου εμπιστεύτηκε ένας άγνωστος άνθρωπος, ένας άγνωστος σε σένα συγγραφέας, και να προσπαθείς να τον συστήσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο ξένο κοινό. Για μένα είναι ένα προσωπικό στοίχημα, να αποδώσω όσο πιο καλά μπορώ το πεζό ή το ποίημα που μου εμπιστεύτηκαν. Και το δηλώνω αυτό, γνωρίζοντας πόσο υποκειμενικός είναι ο όρος «καλά».
Τι θεωρείτε εξέλιξη σε έναν λογοτέχνη;
Να μαθαίνει από τα λάθη του, να αφουγκράζεται τον κόσμο γύρω του, να πειραματίζεται.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Πρόσφατα διάβασα το βιβλίο με τίτλο «Η αυτοβιογραφία του φωτός» του Γιώργου Γραμματικάκη.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Δύσκολο να ιεραρχήσω τις αξίες μου. Νομίζω όμως στα πιο ψηλά επίπεδα τοποθετώ τις ηθικές αξίες. Η εντιμότητα και η αξιοπρέπεια είναι πολύ σημαντικές για μένα.
Η πανδημία μας έφερε πιο κοντά στην ανάγνωση βιβλίων;
Δεν ξέρω, διίστανται οι απόψεις. Προσωπικά η πανδημία με έφερε και πιο κοντά στην ανάγνωση και πιο δημιουργική με έκανε.
Γράφετε ή μεταφράζετε κάποιο βιβλίο αυτό το διάστημα;
Ναι και στα δύο. Μόλις ολοκλήρωσα τη μετάφραση μια νουβέλας της Anna Ospelt. Η συγγραφέα μελετά τις ρίζες και τα ριζώματα σε κάθε τους έκφανση, και μέσω αυτής της μελέτης επαναπροσδιορίζει τον εαυτό της μέσα στον κόσμο. Τώρα ετοιμάζω την τέταρτη μου ποιητική συλλογή, αλλά δεν θα σας αποκαλύψω λεπτομέρειες. Μπορώ μόνο να σας πω, πως και από άποψης θεματολογίας και από άποψη ύφους θα διαφέρει από την Κρεμμυδαποθήκη μου. Επίσης μεταφράζω προς τη γερμανική γλώσσα επιλεγμένα ποιήματα του ποιητή Νίκου Μυλόπουλου, για να προχωρήσουμε στην έκδοση μιας δίγλωσσης ανθολογίας. Και τέλος εννοείται πως συνεχίζω το μεταφραστικό πρότζεκτ μου, να μεταφράζω δηλαδή ελληνικά ποιήματα στα γερμανικά και να δημοσιεύονται στο λογοτεχνικό ιστότοπο poiein.gr, με σκοπό να αποτελέσουν το υλικό για τον δεύτερο τόμο δίγλωσσης ανθολογίας σύγχρονης ελληνικής ποίησης.