Καλοκαιρινές προτάσεις (γ’ μέρος) – Εικονογραφημένα  βιβλία που ξεχώρισαν

Του 

Βασίλη Κουτσιαρή, 

συγγραφέα παιδικών βιβλίων

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματός μου σε εικονογραφημένα βιβλία που ξεχώρισαν επέλεξα τέσσερα βιβλία: «Το φαφούτικο» της Δέσποινας Κοκκίδου (εκδ. Μεταίχμο), «Το ποδήλατό του» της Χριστίνας Φραγκεσκάκη (εκδ. Καλειδοσκόπιο) και «Ο μικρός μουσικός» της Αλεξάνδρας Μητσιάλη (εκδ. Πατάκη). Αγαπημένο, το βιβλίο «Ιστορίες για εφτάψυχα σκουπίδια» της Αλεξάνδρας Σέλελη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντη σε εικονογράφηση της Πετρούλας Κρίγκου.

Καλό καλοκαίρι με όμορφα βιβλία!

Βιβλία που ξεχώρισαν:

Το φαφούτικο

Δέσποινα Κοκκίδου

Εικόνες: Ελένη Μαργούδη, Αγγελική Ρελάκη

Μεταίχμιο

Ένα πουλί μας αφηγείται την ιστορία ενός αγοριού που μόλις του είχε βγει ένα δόντι και δεν ήξερε τι να το κάνει. Στη χώρα του τα πεσμένα δόντια συνηθίζεται να τα πετάνε ψηλά στη σκεπή για να έχουν τύχη τα νέα που θα βγουν, αλλά δυστυχώς αυτό δεν μπορούσε να συμβεί, αφού το δικό του σπίτι δεν είχε σκεπή. Άραγε, θα ήταν άτυχος για μια ζωή; 

Τότε το πολυταξιδεμένο πουλί ηρέμησε το αγόρι, λέγοντάς του πως την τύχη θα μπορούσε να την αναζητήσει σε παραδόσεις άλλων χωρών, μαθαίνοντας τι κάνουν με τα πεσμένα δόντια των ανθρώπων. Έτσι, του μίλησε για τη Χιλή, όπου τα δόντια γίνονται σκουλαρίκια και κρεμιούνται στα αυτιά ή για το Ελ Σαλβαδόρ, όπου ανταλλάσσονται με χρήματα. Του μίλησε για τη Βραζιλία, όπου τα πετάνε ψηλά στα πουλιά για να τους φέρουν άλλα πιο γερά ή για την Ασία, όπου τα πάνω δόντια τα θάβουνε στη γη…

Ξεχωριστό το βιβλίο της Δέσποινας Κοκκίδου, το οποίο καταπιάνεται με ένα ωραίο θέμα: Το δικαίωμα όχι μόνο να επιλέγουμε εμείς τα έθιμα που μας ταιριάζουν, αλλά να φτιάχνουμε και δικά μας έθιμα. Για να το πετύχει αυτό η συγγραφέας μας ταξιδεύει σε όλες τις ηπείρους, σε πολλές χώρες, με διαφορετικές αντιλήψεις και έθιμα. Το ταξίδι είναι πραγματικά συναρπαστικό και στο τέλος καταλήγουμε όλοι στο ίδιο συμπέρασμα: Οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί, αλλά και τόσο ίδιοι ταυτόχρονα. Έξυπνο και ευρηματικό το κλείσιμο της ιστορίας και πραγματικά υπέροχες και οι εικόνες των δυο εικονογράφων.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν και δέκα προτάσεις αξιοποίησης της ιστορίας που σχετίζονται με τη διαπολιτισμική συνείδηση, τη σωματική φροντίδα, αλλά και την ενίσχυση της απελευθερωτικής φαντασίας.

Το ποδήλατό του

Χριστίνα Φραγκεσκάκη

Εικόνες: Πέτρος Μπουλούμπασης

Καλειδοσκόπιο

Ο Χασμ αγαπά την μπάλα του, το παγωτό φράουλα – σοκολάτα, τα κινούμενα σχέδια, αλλά περισσότερο απ’ όλα αγαπά τα ποδήλατα. Κάθε πρωί περνά από το ποδηλατάδικο του πατέρα του, του Μοχάμεντ, και χαϊδεύει τις σέλες τους, τα καβαλά κι αγγίζει με τα πόδια του τα πεντάλ. «Όταν μεγαλώσω, θα γίνω ποδηλατάς», λέει ο Χασμ κάθε τόσο. 

Ο χρόνος περνά και ο Χασμ αποκτά το δικό του ποδήλατο. Και τι δεν κάνει μ’ αυτό! Τρέχει στους δρόμους της πόλης του της Χάφερ, σπριντάρει, αφήνει το τιμόνι, κάνει ορθοπεταλιά στις ανηφοριές.

«Θα με πάρεις μαζί σου;» τον ρωτά η Λενίς, η αδελφή του, και κείνος δεν της χαλά χατίρι.

Ο καιρός περνά γρήγορα και μια νύχτα παγωμένη φωνές και κρότοι ξυπνούν τα δυο παιδιά, που τρέχουν στην αγκαλιά των γονιών τους. Το πρωί αντικρίζουν ανθρώπους να φωνάζουν, σπίτια γκρεμισμένα, σκόνη, καμένα λουλούδια… 

Ο Μοχάμεντ τρέχει να δει για μια τελευταία φορά το ποδηλατάδικό του. Επιστρέφοντας, βάζουν στα σακίδιά τους λίγα πράγματα, τα πιο αγαπημένα. Η Λενίς παίρνει αγκαλιά τον αρκούδο της ενώ ο Χασμ το ποδήλατό του και ξεκινούν…

Η συγκινητική νέα ιστορία της Χριστίνας Φραγκεσκάκη αναφέρεται στην αγριότητα του πολέμου, που μέσα σε λίγες ώρες αναγκάζει ανθρώπους να εγκαταλείψουν όσα έχουν πασχίσει να φτιάξουν όλα αυτά τα χρόνια, για να σωθούν. Εστιάζει όμως στο δέσιμο των μικρών παιδιών με αντικείμενα (εδώ με ένα ποδήλατο) και στη δυσκολία αποχωρισμού τους, όταν οι συνθήκες το απαιτούν. Μάλιστα, χρησιμοποιείται ένα μεγάλο και ογκώδες αντικείμενο, που μας υποψιάζει πως πιθανότατα να μη φτάσει τελικά στον προορισμό του.

Ούτε όμως ο πιο καχύποπτος αναγνώστης δεν θα μπορούσε να φανταστεί τον βίαιο τρόπο που επέλεξε ο βαρκάρης για να σταματήσει αυτό το ποδήλατο από το ταξίδι του στον τελικό προορισμό του και φυσικά τον αντίκτυπο που αυτό μπορεί να έχει στην ψυχή ενός μικρού παιδιού. 

Κι όμως, δεξιοτεχνικά η συγγραφέας καταφέρνει να διώξει όλη αυτή τη μαυρίλα του αποχωρισμού και να κάνει το παιδί να χαμογελάσει ξανά. Η αφορμή; Λίγες μπογιές, που δημιουργούν ξανά το ποδήλατό του. Οι αναμνήσεις έρχονται και πάλι και όλη αυτή η χαρά, η ξεγνοιασιά, η ευτυχία το κατακλύζουν και το μεταφέρουν εκεί, στο αγαπημένο του μέρος. Άλλωστε, ό,τι αγαπάμε πραγματικά, δεν πεθαίνει. Μένει για πάντα στην ψυχή μας.

Η ιστορία συνοδεύεται από τη μαγική εικονογράφηση του Μπουλούμπαση. Ενδιαφέρον και το επίμετρο στο τέλος. Για αναγνώστες από 9 χρονών και πάνω.

Ο μικρός μουσικός

Αλεξάνδρα Μητσιάλη

Εικόνες: Σβετλίν Βασίλεβ

Πατάκης

Ο μεγάλος μουσικός με το καλοξυσμένο μολύβι του σβήνει και ξαναγράφει. Δεν είναι ευχαριστημένος με τις παρτιτούρες του. Νιώθει σαν κάτι να λείπει από το έργο του. Έχει κλείσει τα παράθυρα, έχει κρύψει τα ρολόγια. Δεν θέλει κανένας ήχος να τον ενοχλεί.

Από τη γωνιά του δρόμου ένας μικρός μουσικός ξεπροβάλλει. Με το ακορντεόν του περπατά και παίζει μουσική. Οι περαστικοί γυρίζουν το κεφάλι τους ενώ οι μαγαζάτορες βγαίνουν έξω για να τον ακούσουν. 

Οι νότες του ξεφεύγουν από το πεντάγραμμο και τρυπώνουν από τις χαραμάδες στο δωμάτιο του μεγάλου μουσικού. Μεμιάς σηκώνεται και πλησιάζει προς το παράθυρο. Κοιτάζει χαμηλά. «Το ακορντεόν» ψιθυρίζει… και κλείνει τ’ αυτιά του. Αντιπαθεί τη μουσική του δρόμου, τους πλανόδιους οργανοπαίκτες. Τα μουσικά όργανα δεν πρέπει να βρίσκονται στα πεζοδρόμια. Σπουδαία μουσική γράφουν μόνο μουσικοί σαν και κείνον. 

Κλείνει τις κουρτίνες και ξαναγυρίζει στην καρέκλα του. Ξαναδιαβάζει την παρτιτούρα του. Του είναι αδύνατο να συγκεντρωθεί. Πηγαινοέρχεται στο δωμάτιο, ώσπου το βλέμμα του πέφτει στο μπαούλο δίπλα στο κρεβάτι του…

Υπέροχο το νέο βιβλίο της Αλεξάνδρας Μητσιάλη και του Σβετλίν Βασίλεβ. Πάντρεμα μοναδικό, που θα γοητεύσει κάθε αναγνώστη, μικρό και μεγάλο. Η συγγραφέας με τον ποιητικό της λόγο και ο εικονογράφος με τις ατμοσφαιρικές του εικόνες μάς μεταφέρουν σε μια από τις ωραιότερες μορφές τέχνης, τη μουσική και μέσω της ιστορίας τους στέλνουν ένα δυνατό μήνυμα: Η μουσική ενώνει ανθρώπους, λαούς, πολιτισμούς. Μια ιστορία που κυλά σαν μελωδία για να φτάσει στο συγκλονιστικό φινάλε της, έχοντας σαν σύμμαχο τις συγκλονιστικές δημιουργίες του Σβετλίν. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρώτα στα ιταλικά από τον εκδοτικό οίκο Kite Edizioni και τώρα ξεκινά το ταξίδι του και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ένα βιβλίο – ύμνος στη δύναμη της μουσικής. Όπως είπε και ο Πλάτων: «Η μουσική είναι ένας ηθικός κανόνας. Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη, απογειώνει τη φαντασία, χαρίζει χαρά στη λύπη και ζωή στα πάντα».

Αγαπημένο βιβλίο 

Ιστορίες για εφτάψυχα σκουπίδια

Αλεξάνδρα Σέλελη

Εικόνες: Πετρούλα Κρίγκου

Καλέντης

H συγγραφέας μεγάλωσε ακούγοντας τη φράση: «Είναι κρίμα να πετιόνται τα πράγματα, δες, ακόμα καινούρια είναι». Η γιαγιά της η Αλεξάνδρα κρατούσε χάρτινα περιτυλίγματα, κορδέλες από συσκευασίες, κεσεδάκια από γιαούρτι, λάστιχα, κουμπιά και μετά τους έδινε ζωή. Στα κεσεδάκια τάιζε περαστικούς γάτους ή έβαζε στα εγγονάκια της τα καταπληκτικά μπισκότα της, με τα υφάσματα έφτιαχνε κουρελούδες που στόλιζαν τις κουζίνες της οικογένειας και τόσα ακόμη. Μεγαλώνοντας ακολούθησε και η συγγραφέας τα βήματά της και μάζευε ό,τι οι άλλοι θεωρούσαν περιττό. Επειδή της άρεσαν οι ιστορίες για σκουπίδια, διάλεξε δεκαεφτά για να μας τις διηγηθεί.

Μια πρωτότυπη ιδέα που έγινε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Ναι, τα σκουπίδια είναι εφτάψυχα, αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά και ξανά και να αποκτήσουν περισσότερες από μια ζωές. Πολύ σημαντικοί οι δυο ορισμοί (ανακύκλωση & επανάχρηση) που δίνονται για τους μαθητές στην αρχή του βιβλίου. 

Χρήσιμες για γονείς και εκπαιδευτικούς και οι πολλές και ενδιαφέρουσες ιδέες που δίνονται από τη συγγραφέα στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου (μολυβοθήκες από κονσέρβες, σουβέρ από καπάκια και ύφασμα, ταΐστρες για πουλιά από χάρτινες συσκευασίες γάλατος κ.ά.).

Ανάμεσα στις εξαιρετικές ιστορίες που παρουσιάζονται θα αναφερθώ ενδεικτικά σε ένα παιδικό παιχνίδι, τους «αστραγάλους» ή κότσια (κοκαλάκια από τα κατσίκια), στην ιστορία της περγαμηνής, όπου έσβηναν όσα έγραφαν και τη χρησιμοποιούσαν ξανά, στην ιαπωνική τέχνη του κιντσούγκι, όπου όταν έσπαγε ένα μπολάκι ρυζιού κολλούσαν τα κομμάτια του με λεπτή σκόνη χρυσού, στη σύγχρονη τέχνη και στους εκπροσώπους της: Ντισάν, Πικάσο, Γουόρχολ, όπου χρησιμοποιούσαν φτηνά, καθημερινά αντικείμενα στην τέχνη τους, και φυσικά στον λόφο του Φιλοπάππου και τη διαμόρφωσή του με υλικά από κατεδαφίσεις κτιρίων από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη…

Όμορφη αφήγηση, υπέροχες εικόνες, γνώση στις σωστές αναλογίες.

Εξαιρετική πρόταση από τις εκδόσεις Καλέντη.