Της Μαρίας Αλμπανίδου,
νομικού MSc, ποιήτριας
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένοι φίλοι και αγαπημένες φίλες! Σήμερα σας έχω ένα υπέροχο βιβλίο, πολύ βοηθητικό για την καθημερινότητα και τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε σ’ όλους τους σημαντικούς τομείς της ζωής μας (υγεία, σχέσεις, χρήματα, καριέρα), προκειμένου ν’ αποκτήσουμε νέες, πιο εποικοδομητικές συνήθειες, νέα χόμπι και αίσθηση σωματικής και ψυχικής ευεξίας.
Πρόκειται για το βιβλίο «Κάιζεν. Μικρά βήματα, μεγάλοι στόχοι: Η ιαπωνική μέθοδος που θα αλλάξει τη ζωή σας» της Σάρα Χάρβεϊ από τις εκδόσεις Brainfood, έτος 2020.
Η φιλοσοφία της διαρκούς βελτίωσης Κάιζεν είναι του τύπου «η Ανατολή συναντά τη Δύση». Δημιουργήθηκε εν είδει επιχειρηματικής στρατηγικής στη Δύση, αλλά μετά υιοθετήθηκε από τις ιαπωνικές εταιρείες, οι οποίες αντιμετώπισαν τις τεχνικές αυτές ως προέκταση των ιαπωνικών αξιών και της πίστης στη σταδιακή αλλαγή. Σ’ αυτό το βιβλίο διερευνάται γιατί το Κάιζεν συνιστά ένα καλό παράδειγμα αυτού του διαλόγου μεταξύ της Ιαπωνίας και της Δύσης, καθώς και πώς μπορούμε να διδαχθούμε από άλλες κοινωνικές, πολιτισμικές και φιλοσοφικές παραδόσεις της Ιαπωνίας.
Ο κόσμος ταλανίζεται από πολλά προβλήματα που είναι εκτός του δικού μας ελέγχου. Όμως, για εκείνα τα κομμάτια της ζωής μας όπου μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο, το Κάιζεν είναι ένας σπουδαίος τρόπος για να μειώσουμε τις πηγές άγχους και να δημιουργήσουμε καινούργιες συναρπαστικές βελτιώσεις στη ζωή μας. Παρόλο που οι ανίκανοι πολιτικοί και οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή δεν θα εκλείψουν (δυστυχώς!), το Κάιζεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει αρμονία στο άμεσο περιβάλλον μας και να βελτιώσει τη ζωή μας, έτσι ώστε να έχουμε περισσότερη ενέργεια για ν’ αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του ευρύτερου κόσμου.
Πώς θα μπορούσαμε για παράδειγμα να χρησιμοποιήσουμε το Κάιζεν στον τομέα των σχέσεων;
Όπως και με όλα τα πράγματα στο Κάιζεν, το πρώτο βήμα είναι ένας απολογισμός, όπου θα θέσουμε κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις μας. Ας πάρουμε ένα χαρτί και ας το χωρίσουμε σε τμήματα, όπως «οικογένεια», «ερωτικές σχέσεις», «φιλίες», «συνάδελφοι» κ.λπ. Σε κάθε τμήμα ας σημειώσουμε τους πιο σημαντικούς ανθρώπους αυτής της κατηγορίας. Αντί να νιώθουμε ότι πρέπει να φροντίσουμε όλες τις σχέσεις της ζωής μας ταυτόχρονα, αρχικά ας επιλέξουμε έναν ή δύο ανθρώπους, στους οποίους θα θέλαμε να εστιάσουμε. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι είναι ίσως τα πιο σημαντικά πρόσωπα για μας, πρόσωπα από τα οποία νιώθουμε ότι απομακρυνόμαστε ή ίσως κάποιοι άνθρωποι που αυτή τη στιγμή περνούν δύσκολα.
Να έχουμε πρωταρχικά στο μυαλό μας αυτές τις ερωτήσεις:
-Ποια είναι τα κύρια συναισθήματα που μου προκαλεί αυτό το πρόσωπο (ευτυχία, λύπη, άγχος, χαρά, ανταγωνιστικότητα, ισότητα, μίσος, αγάπη, ευδαιμονία, άδειασμα, εμψύχωση, βάρος, εμπιστοσύνη κ.ά.);
-Κάνει αυτό το άτομο την ανάλογη προσπάθεια να έχει σχέση μαζί μου;
-Εμπλουτίζει αυτό το άτομο τη ζωή μου;
-Πότε ήταν η τελευταία φορά που περάσαμε ποιοτικό χρόνο μαζί; (Νιώθω ότι θέλω να περάσω περισσότερο ή λιγότερο χρόνο με αυτό το πρόσωπο;).
-Αισθάνομαι στα καλύτερά μου όταν είμαι με αυτό το πρόσωπο;
-Πώς έχει εξελιχθεί η σχέση μας με τον καιρό και σε τι έχει αλλάξει; (Προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο;).
-Αισθάνομαι αρκετά ανεξάρτητος/η απέναντι σ’ αυτό το άτομο;
Ποιοι είναι όμως, σύμφωνα με το Κάιζεν οι τρόποι για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας;
-Ας μιλήσουμε.
Αν ανησυχούμε για την τροπή που παίρνει η σχέση μας, ίσως ο φίλος ή ο σύντροφός μας να μην έχει ιδέα για το ότι εμείς αισθανόμαστε παραμελημένοι ή ότι είμαστε λυπημένοι που απομακρυνόμαστε μεταξύ μας. Ίσως να αισθάνεται κι εκείνος το ίδιο και να μην ξέρει πώς να το πει. Αν φανούμε τολμηροί και τους μιλήσουμε για το πώς αισθανόμαστε, ίσως αυτό να αλλάξει εντελώς τα πράγματα. Αν αισθανόμαστε ανήμποροι να το κάνουμε κατά πρόσωπο, ίσως ένα προσεκτικά γραμμένο μήνυμα ή μέιλ να κάνει θαύματα.
-Ας δείξουμε την ευγνωμοσύνη μας.
Αν κρατάμε ημερολόγιο ευγνωμοσύνης, όπου γράφουμε κάθε μέρα για ποια πράγματα είμαστε ευγνώμονες, όπως για παράδειγμα ότι «είμαι καλά στην υγεία μου» ή «έχω ανθρώπους να μ’ αγαπάνε», αυτό θα μας υπενθυμίζει να κάνουμε απολογισμό των σχέσεών μας και να εκτιμάμε λίγο περισσότερο τους γύρω μας. Στο τέλος κάθε μέρας ας προσπαθήσουμε να γράψουμε το όνομα του προσώπου που μας έκανε ευτυχισμένο και για ποιο λόγο.
Πρώτο βήμα Κάιζεν: Ας κρατήσουμε ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης για μία εβδομάδα και ας σημειώνουμε καθημερινά ένα πρόσωπο που έκανε τη μέρα μας καλύτερη.
-Ας πούμε στους αγαπημένους μας πόσο σημαντικοί είναι για μας.
Είναι εύκολο να υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι γνωρίζουν τι σημαίνουν για μας, όμως αυτό δεν ισχύει πάντα.
Πρώτο βήμα Κάιζεν: Ας επιλέξουμε ένα άτομο κάθε εβδομάδα για να του στείλουμε ένα σημείωμα – με μήνυμα στο κινητό, με κάρτα ή με μέιλ – όπου θα του λέμε ότι μας κάνει ευτυχισμένους, θα του λέμε καλά λόγια ή θα του λέμε πώς αισθανόμαστε.
-Ας σκεφτούμε κάτι μικρό που μπορούμε να κάνουμε.
Αν ο σύντροφός μας είναι αγχωμένος από τη δουλειά, μπορούμε να του πάμε πρωινό στο κρεβάτι; Αν ο συνάδελφός μας είναι θυμωμένος με κάτι, μπορούμε να του αγοράσουμε μία σοκολάτα από το κοντινό περίπτερο; Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μία τέτοια πράξη κάθε εβδομάδα και ας κρατήσουμε αρχείο για να μπορούμε να βλέπουμε τις καλές μας πράξεις.
-Ας χαρούμε την ανεξαρτησία μας.
Ας δοκιμάσουμε να σκεφτούμε μία δραστηριότητα που μπορούμε να κάνουμε κάθε εβδομάδα μόνο για μας, η οποία δεν θα εξαρτάται από κανένα άλλον. Αυτό μπορεί να είναι κάτι μικρό, όπως π.χ. να κάνουμε ένα ζεστό αφρόλουτρο με αναμμένα κεριά, να δούμε ένα έργο στο σινεμά μόνοι μας μετά τη δουλειά ή να κλείσουμε ραντεβού για να φτιάξουμε τα νύχια μας στο μεσημεριανό διάλειμμα. Μπορεί ν’ ακούγεται λίγο αντιφατικό να συζητάμε για ανεξαρτησία ενώ μιλάμε για σχέσεις, όμως το να έχουμε τον προσωπικό μας χώρο σε σχέση με τους άλλους, ιδίως τον σύντροφό μας, είναι σημαντικό για να καλλιεργήσουμε μία καλύτερη σχέση με τον εαυτό μας.
-Ας βρούμε πού ανήκουμε.
Αν αισθανόμαστε απομονωμένοι ή αν έχουμε απομακρυνθεί από κάποιους φίλους μας, ας κάνουμε μία προσπάθεια να βρούμε ανθρώπους με παρόμοια με μας ενδιαφέροντα. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με αναζήτηση σε τοπικό επίπεδο ή διαδικτυακά (ένα από τα πραγματικά πλεονεκτήματα των κοινωνικών δικτύων!). Ας προσπαθήσουμε να μην αισθανόμαστε ένοχοι γι’ αυτούς που θ’ αφήσουμε πίσω. Ας θυμηθούμε ότι κάποιοι φίλοι μάς ταιριάζουν κάποια συγκεκριμένη στιγμή της ζωής μας, μεγαλώνοντας όμως μπορεί να μην έχουμε τόσα κοινά στοιχεία μεταξύ μας ή να έχουν αλλάξει οι συνθήκες ζωής και των δύο. Έχουμε συγκεκριμένο απόθεμα ενέργειας στη ζωή μας και καλό είναι να το χρησιμοποιούμε σε πράγματα και ανθρώπους που μας κάνουν ευτυχισμένους, άλλωστε ψάχνουμε την ποιότητα και όχι την ποσότητα.
-Ας ανοιχτούμε στην κοινότητά μας.
Ο σύνδεσμος με τους ανθρώπους γύρω μας δεν πρέπει να περιορίζεται στην οικογένεια και στους φίλους μας. Ας δοκιμάσουμε να κάνουμε μία πράξη την εβδομάδα που θα ωφελήσει κάποιον που δεν γνωρίζουμε. Αν έχουμε χρόνο, μπορούμε να δουλέψουμε εθελοντικά σε κάποια φιλανθρωπική οργάνωση ή να βοηθήσουμε σε κάποιο κέντρο της περιοχής μας. Μπορεί να είναι και απλές μικρές χειρονομίες – όπως το ν’ αγοράσουμε καφέ για έναν άστεγο, να κάνουμε μια συζήτηση μαζί του ή να δώσουμε πληροφορίες σε κάποιον στον δρόμο που φαίνεται εντελώς αποπροσανατολισμένος. Ποτέ δεν ξέρουμε τι καλό μπορεί να προκύψει απ’ αυτές τις μικρές αλληλεπιδράσεις με ανθρώπους – το να επιστρέφεις άλλωστε λίγη καλοσύνη στον κόσμο είναι καλό για όλους μας.
Αυτά και άλλα πολλά πραγματεύεται αυτό το εξαιρετικό, συναρπαστικό και ενδιαφέρον βιβλίο της Χάρβεϊ. Η ελληνική έκδοση, είναι μία πάρα πολύ προσεγμένη έκδοση, εικονογραφημένη, του εκδοτικού οίκου Brainfood και σε πολύ καλή μετάφραση του Δημήτρη Αλεξίου. Διαβάστε το και δώστε στον εαυτό σας την ευκαιρία να κάνει μικρές, αλλά καθοριστικές αλλαγές στη ζωή του.
Και θα σας αφήσω με κάτι που είπε ο Κομφούκιος: Ο άνθρωπος που μετακινεί ένα βουνό ξεκινά κουβαλώντας πετρούλες.
Καλή ανάγνωση!