Πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια από όταν το Διοικητικό Συμβούλιο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, αποφάσισε υπέρ της εκπόνησης ενός άρτιου επιστημονικού σχεδιασμού δράσεων και εκδηλώσεων με αφορμή τα 100 χρόνια διαρκούς λειτουργίας του Συνεταιρισμού, που συμπληρώνονταν ακριβώς στις 27 Οκτωβρίου 2016. Ο στόχος του σχεδιασμού ήταν η δημιουργία ενός συνόλου παραδοτέων και μιας σειράς δράσεων που θα ανταποκρίνονταν στο υψηλό αίσθημα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και συμβολής στη δημιουργία πολιτιστικού αποθέματος του Συνεταιρισμού. Η Οργάνωση, που έγινε πασίγνωστη από το εμπορικό σήμα ΖΑΓΟΡΙΝ, με την επιλογή αυτή στόχευε να τιμήσει την ιστορική της πορεία και παράλληλα να αναδείξει περισσότερο τον σύγχρονο ρόλο της καθώς πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις του Νομού Μαγνησίας και από τις ισχυρότερες συνεταιριστικές οργανώσεις του αγροδιατροφικού τομέα της χώρας.
Μία εκ των δράσεων αποτελεί και το δίτομο λεύκωμα 1126 σελίδων με πλήρη αναφορά στην ιστορία του Συνεταιρισμού από το 1916 ως το 2016. Η έκδοση θα παρουσιαστεί στο Δημοτικό Σχολείο Ζαγοράς, στις 02/12/2017 και ώρα 18:30. Για το έργο απασχολήθηκε μια μεγάλη ομάδα επιστημόνων και ειδικών, υπό την καθοδήγηση του Δρ Αλέξανδρου Καπανιάρη και του Διονυσίου Βαλασσά που υπογράφουν την έκδοση. Η ομάδα αποτελείται από τους Πολίτη Αντώνιο, Κώστα Κομνηνό, Παναγιώτη Σαράφη, Πέτρο Βελέντζα, Ιωάννη Γκλαβάτο, Αχιλλέα Γκλαβάτο, Χαράλαμπο Ψιμόπουλο, Βασίλειο Μπιρλιράκη, Ευάγγελο Τσιάμη, Σοφία Ξυνογαλά, Βασίλειο Αγιοπετρίτη, Νικόλαο Διαμαντάκο, Εμμανουήλ Γκαγκάκη. Την καλλιτεχνική επιμέλεια ανέλαβε η Αποστολία Παλάσκα εκ μέρους των «Γραφικών Τεχνών ΠΑΛΜΟΣ» που είχαν και την τελική επιμέλεια της εκτύπωσης. Το δίτομο έργο προσφέρεται σε ειδική κασετίνα και θα συνοδεύεται επίσης από το ιστορικό δίγλωσσο ντοκιμαντέρ «με τα τσαπιά και με τα θκέλια», παραγωγής του Συνεταιρισμού και σκηνοθεσίας του Γιώργου Λάγδαρη, σε έρευνα και κείμενα του Αλέξανδρου Καπανιάρη που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2016 και έπειτα από κρίση είχε δύο διεθνείς συμμετοχές σε φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου στο Λονδίνο και στο Λος Άντζελες.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνεταιρισμού στήριξε σθεναρά την προσπάθεια αυτή, έχοντας τη προσδοκία ότι το σύνολο του έργου θα αποτελέσει εφαλτήριο για τις νέες γενιές συνεταιριστών ώστε να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν, καθώς η ιστορία μπορεί να είναι δίδαγμα για το μέλλον. Επίσης το Διοικητικό Συμβούλιο επενδύοντας στην καταγραφή της ιστορίας της οργάνωσης ξεκίνησε τις δράσεις και τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια της οργάνωσης στηρίζοντας την πρόταση για τη συγκρότηση του Ιστορικού Ψηφιακού Αρχείου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς μέσα από το οποίο ξεπήδησαν οι περισσότερες παραγωγές του.
Το έργο αποτελεί ένα επιστημονικό πόνημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εκπαιδευτικά προγράμματα φορέων και σε προγράμματα σπουδών σε Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι ένα κράμα αξιοποίησης αρχειακής εθνογραφίας, «συνομιλίας» με το ίδιο το αρχειακό υλικό, επιτόπιας έρευνας, προφορικής ιστορίας και ποιοτικής έρευνας. Συνολικά, σε επίπεδο μεθοδολογίας, πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω διαδικασίες συγγραφής και για κάθε κεφάλαιο υιοθετήθηκε η ακόλουθη δομή: α) Πολιτικό – οικονομικό πλαίσιο της εποχής, με τα γεγονότα και την εναλλαγή κυβερνήσεων. β) Σύντομη εισαγωγή σε κάθε δεκαετία, σε σχέση με τους σταθμούς της Οργάνωσης ή με τα γεγονότα που παρουσιάζει το αντίστοιχο κεφάλαιο – περίοδος. γ) Συσχέτιση του πολιτικού – οικονομικού πλαισίου με γεγονότα που επηρέασαν άμεσα ή έμμεσα τον Συνεταιρισμό. δ)Παρουσίαση των γεγονότων μέσα από τα πρακτικά Γενικών Συνελεύσεων, Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου. ε) Αντιστοίχηση ιστορικών περιόδων με τις καταγεγραμμένες προφορικές μαρτυρίες. στ) Ενσωμάτωση πληροφοριακών επεξηγηματικών σημειωμάτων (εσωτερικά θεματικά info) και αντίστοιχων δημοσιευμάτων από τοπικές εφημερίδες. ζ) Εκτενή πληροφοριακά σημειώματα (τελικά info). η) Χρονογραμμή διατελεσάντων προέδρων του Διοικητικού Συμβουλίου και χρονογραμμή (time line) των σημαντικών γεγονότων κάθε κεφαλαίου. θ) Πηγές.
Βέβαια, ο μεγάλος προβληματισμός των συγγραφέων αλλά και των συνεργατών τους ήταν η υπερπήδηση της δυσκολίας για το πώς θα καταγραφούν μνήμες, γεγονότα και καταστάσεις που είναι ακόμη νωπά στη συνείδηση του κόσμου, μην έχοντας περάσει από το «χωνευτήρι» της ιστορίας. Αν σκεφτεί κανείς ότι η νεότερη ελληνική ιστορία έχει γραφεί αναλυτικά έως το 1981, ήταν πολύ δύσκολο να επιχειρηθεί η περιγραφή γεγονότων κατά τη λειτουργία της Οργάνωσης στο διάστημα1981-2016, με όλη την περιρρέουσα ατμόσφαιρα σε οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Η πρόσφατη τοπική ιστορία, αλλά και οι εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο, που συνδέονταν με την πορεία του Συνεταιρισμού της Ζαγοράς, έπρεπε να καταγραφούν με πολλή προσοχή, με αντικειμενικότητα, η οποία σε μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκε με τις βασικές πηγές (πρακτικά Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου και Γενικών Συνελεύσεων) και, κυρίως, με την παρουσίαση βασικών σταθμών της πορείας των τελευταίων είκοσι έξι ετών, για τον δεύτερο τόμο. Εν τέλει, οι συγγραφείς με τη σύμφωνη άποψη του Δ.Σ. του Συνεταιρισμού, αποφάσισαν το έργο να είναι ολοκληρωμένο και να καλύπτει όλη την περίοδο λειτουργίας του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, από το 1916 έως το 2016 (100 χρόνια). Οι λόγοι που ώθησαν σε αυτήν την απόφαση, εκτός από την πληρότητα του έργου στο σύνολό του, ήταν οι ποικίλες πηγές, οι οποίες αντιπαραβάλλονται συνεχώς, οι πλούσιες προφορικές μαρτυρίες προσώπων με διαφορετικές ιδιότητες (διατελέσαντες σύμβουλοι, προσωπικό, στελέχη της επιχείρησης, συνταξιούχοι υπάλληλοι, αυτοδιοικητικά στελέχη, αγρότες και αγρότισσες), καθώς και το πλούσιο αρχειακό υλικό (τεκμήρια, φωτογραφίες, αποδελτίωση εφημερίδων).
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Αγροτικού Συνεταιρισμού προσκαλεί όλα τα μέλη αλλά και τους υποστηρικτές της αιωνόβιας Συνεταιριστικής Οργάνωσης στην εκδήλωση της πρώτης επίσημης παρουσίας του έργου στη Ζαγορά. Σημειώνεται ότι καθώς πρόσφατα ο Συνεταιρισμός Ζαγοράς κρίθηκε θετικά και εντάχθηκε στον εθνικό κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, η εκδήλωση παρουσίασης τελεί υπό την αιγίδα της Διεύθυνσης Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού.