Με αφορμή τη μεγάλη συναυλία της Δευτέρας 9 Σεπτεμβρίου, στις 20.30, στο Θερινό Δημοτικό Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη», της Φιλαρμονικής Ορχήστρας Δήμου Βόλου με τον ερμηνευτή Δημήτρη Μπάση και τη φιλική συμμετοχή του Ανδρέα Κατσιγιάννη, η «Θ» «ξετυλίγει» την ιστορία της Φιλαρμονικής με τη βοήθεια του αρχιμουσικού της κ. Βασίλειου Τασούδη.
Ο λόγος του σημερινού αφιερώματος στη «Θ», εκτός της συναυλίας, είναι η επέτειος των 95 χρόνων λειτουργίας της Φιλαρμονικής Ορχήστρας (1924-2019) και των 10 χρόνων από την ίδρυση του Σωματείου (2009-2019).
Να σημειωθεί ότι η συναυλία πραγματοποιείται με τη συνδιοργάνωση του Σωματείου Κινητικά Αναπήρων Μαγνησίας «Ιππόκαμπος» και της Διεύθυνσης Πολιτισμού ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ του Δήμου Βόλου.
Ο μαέστρος της Φιλαρμονικής κ. Βασίλης Τασούδης ενορχήστρωσε και επιμελήθηκε το πρόγραμμα της συναυλίας, ο οποίος είναι και ο «αρωγός» του σημερινού «οδοιπορικού» στην ιστορία της Ορχήστρας, με τα στοιχεία, όπως ο ίδιος τόνισε, να προέρχονται από το προσωπικό αρχείο της Φιλαρμονικής, από το ΔΗΚΙ και από το βιβλίο της κ. Σπανού «Η Φιλαρμονική του Δήμου Βόλου».
Η ιστορία
Οι αρχές της ίδρυσης της πρώτης Φιλαρμονικής του Δήμου Βόλου ανιχνεύονται την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 1894. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Παγασών ομόφωνα αποφασίζει μετά την εισήγηση του τότε δημάρχου Αλέξανδρου Τοπάλη στην ίδρυση δημοτικής μουσικής, καθώς όπως αναφέρεται στην εν λόγω εισήγηση «καταργηθείσης της κυβερνήσεως της στρατιωτικής μουσικής ο Δήμος έχει ανάγκη να σχηματίσει δημοτική φιλαρμονική…».
Με τον ερχομό του 20ού αιώνα ο Βόλος έχει θέσει πλέον τις βάσεις για την πνευματική ανάπτυξη και την εκρηκτική πολιτιστική άνθηση που ακολουθεί στις επόμενες δεκαετίες σε όλους σχεδόν τους τομείς των τεχνών, μεγάλη πρόοδος καταγράφεται και στον τομέα της παιδείας και της καλλιέργειας της μουσικής. Αρχές του 1901 γεννήθηκε η μουσική εταιρεία, ένα σημαντικότατο σωματείο, ο κύριος φορέας πολιτισμού της πόλης αυτή την περίοδο που με τους ευγενείς καλλιτεχνικούς στόχους του και την πολυδιάστατη δράση του είναι «παρών» όχι μόνο στη μουσική, αλλά και την πολιτιστική ιστορία του Βόλου για μία περίπου δεκαετία.
Το 1901 ιδρύεται στον Βόλο μουσική εταιρεία. Η προσέλευση των μαθητών είναι αρκετά ενθαρρυντική και η λειτουργία της μουσικής εταιρείας υποστηρίζεται οικονομικά πέρα των διδάκτρων από τις τακτικές συνδρομές των μελών της, αλλά και από προσφορές διαφόρων μουσικόφιλων δωρητών. Η παραλαβή οργάνων από τη Γερμανία όπου είχαν παραγγελθεί είχε θεωρηθεί σπουδαίο γεγονός όταν έφτασαν στον Βόλο και όπως είχαν γράψει οι εφημερίδες της εποχής εκείνης.
Ο Δήμος Παγασών πάντοτε είχε ως πρόθεσή του να συστήσει Φιλαρμονική που να ανήκει αποκλειστικά στην πόλη και κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό του προέβλεπε πίστωση για αυτό τον λόγο, όμως ποτέ δεν αποφάσισε να πραγματοποιήσει. Στην πραγματοποίησή του φτάσαμε στο 1912 όπου ο τότε δήμαρχος Γ. Γκλαβάνης στέλνει πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο, η οποία όμως δεν έγινε αποδεκτή. Το 1919 αργότερα ο Δήμος Παγασών με τον δήμαρχο Σπύρο Σπυρίδη εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο επιχορήγηση 5.000 δραχμών για αγορά οργάνων για τη σύσταση πάλι φιλαρμονικής. Προχώρησε σε σύσταση μιας επιτροπής για να μελετήσει μαζί με τη Δημοτική Αρχή το οικονομικό και πρακτικό μέρος του ζητήματος με απώτερο σκοπό την ίδρυση και συντήρηση της φιλαρμονικής.
Αποφασίστηκε οριστικά η ίδρυση της φιλαρμονικής που θα ανήκει αποκλειστικά στην πόλη όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο δήμαρχος και για τον σκοπό αυτό κάλεσε αμέσως καταρτισμένους και έμπειρους μουσικούς από τη φιλόμουσος εταιρεία Κερκυραίων με επικεφαλής τον αρχιμουσικό Γ. Κασιμάτη δημιουργώντας έτσι τον πρώτο εκπαιδευτικό πυρήνα της φιλαρμονικής.
Πολύ σύντομα όμως και οι μουσικοί που είχαν έρθει στον Βόλο και πληρώνονταν
αποκλειστικά από τις εθελοντικές εισφορές των φίλων και των πολιτών του Βόλου, αναχώρησαν από την πόλη, γιατί δεν αρκούσαν τα μουσικά αισθήματά τους να τους αποζημιώσουν ικανοποιητικά και να καλύπτονται επαρκώς οι λειτουργικές ανάγκες της υπό σύσταση της φιλαρμονικής. Έτσι αυτή η προσπάθεια δεν θα μπορούσε να πετύχει. Σχετικά όμως με την αποχώρηση των Κερκυραίων δόθηκε η ευκαιρία στους Βολιώτες να δημιουργήσουν τη δική τους φιλαρμονική.
Έναν χρόνο αργότερα, στις 2 Απριλίου 1924, συστάθηκε το αναγνωρισμένο σωματείο με τίτλο Φιλαρμονική Βόλου με σκοπό τη συγκρότηση και συντήρηση μουσικού συγκροτήματος, ίδρυση σχολής πνευστών και κρουστών οργάνων και γενικά για τη διάδοση της μουσικής. Ο σύλλογος στηρίχθηκε από τους ιδρυτές, συνδρομητές, τακτικά μέλη και επίτιμα, δωρητές και ευεργέτες.
Αποτελούνταν από 15μελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από εκπροσώπους φορέων της πόλης, του συλλόγου φιλότεχνων, του συλλόγου φιλόμουσων, του ομίλου εκδρομέων, του εμπορικού και επαγγελματικού επιμελητηρίου, του τμήματος δημοσίων υπαλλήλων και οκτώ μελών εκλεγμένων από τους συνδρομητές και τακτικά μέλη. Το έμβλημα της Φιλαρμονικής ήταν ο Ορφέας με την άρπα και γύρω του ο τίτλος Φιλαρμονική Βόλου 1924, με εκπαιδευτή τον Γρηγόρη Κασιμάτη, ο οποίος έχει αναλάβει από το 1923 τη σχολή έχοντας στη διάθεσή του 120 μαθητές, από τους οποίους τελείωσαν περίπου 25 και άρχισε τις δημόσιες εμφανίσεις στον Βόλο περί τα τέλη του 1925. Η πρώτη εμφάνιση της Φιλαρμονικής πραγματοποιείται την ημέρα της γιορτής του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου του 1925 και η πρώτη επίσημη πρόβα της φιλαρμονικής γίνεται δημόσια στον κήπο της Εξωραϊστικής στις 21 Ιουνίου 1925 παρουσία του διοικητικού συμβουλίου και αντιπροσώπων του Δήμου Παγασών. Η πρώτη συναυλία της Φιλαρμονικής θα γίνει στο κινηματοθέατρο Αχίλλειον στις 27 Δεκεμβρίου 1925, συναυλία που σημειώνει τεράστια επιτυχία, ώστε ύστερα από λίγες ημέρες επαναλαμβάνεται. Το αρχικό εισιτήριο θα ανέρχεται στις 25 δραχμές.
Από το 1927 η Φιλαρμονική πλέον ανοίγεται και αρχίζει να εμφανίζεται με πλήρες μουσικό πρόγραμμα στη Νέα Ιωνία, ενώ από το 1928 συμμετέχει σε κάθε επίσημη τελετή.
Το 1930 ο Δήμος Παγασών επιχορηγεί τη Φιλαρμονική αρχικά με το ποσό των 80.000 δραχμών για λειτουργικές δαπάνες και στη συνέχεια με το επιπλέον ποσό των 40 χιλιάδων για την ανανέωση των οργάνων με εισήγηση του δημάρχου Κωνσταντίνου Καρτάλη. Τέλη του 1933 η Φιλαρμονική διασπάζεται σε δύο τμήματα, το ένα με την επωνυμία Φιλαρμονική Βόλου και το άλλο σε Φιλαρμονική Παγασών που λειτούργησε περισσότερο με επαγγελματικό χαρακτήρα. Τα δύο ανεξάρτητα σχήματα συνεχίζουν τα επόμενα χρόνια τις δράσεις τους δίνοντας τακτικές συναυλίες.
Η Φιλαρμονική Βόλου αρχίζει να καθιερώνεται ως η Φιλαρμονική του Δήμου και να εμφανίζεται σε παραλιακά κέντρα.
Στο Δημοτικό Συμβούλιο του 1935 συμπεριλαμβάνει πίστωση 90.000 δρχ. για τη Φιλαρμονική Βόλου για την πρόοδο του συνόλου, ανακοινώνεται επίσης η συγχώνευση των δύο Φιλαρμονικών χωρίς άλλες λεπτομέρειες.
Το 1957 με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου καταργείται η σύσταση Νομικού Προσώπου Φιλαρμονική Δήμου Παγασών και συστήνεται ίδιο Νομικό Πρόσωπο με την επωνυμία Φιλαρμονική Δήμου Βόλου, η οποία επικυρώνεται με σχετικό διάταγμα του Βασιλέως Παύλου.
Α. Κάλβος και Δημήτρης Κούτνας θα είναι οι επόμενοι μαέστροι της Φιλαρμονικής μέχρι τα τέλη του 1984 όπου και λαμβάνει τη σκυτάλη ο αρχιμουσικός Γεώργιος Καρυδάκης, ο οποίος και παρέμεινε στη θέση του μέχρι το 2012. Όλοι τους προσφέρουν τα μέγιστα και ο καθένας τους θα αφήσει τη δικιά του σφραγίδα και μουσική κληρονομιά στην ορχήστρα.
Στη θητεία του Γιώργου Καρυδάκη η Φιλαρμονική διοργανώνει επιτυχείς συναυλίες με συνεργασία μουσικών σχημάτων του Δήμου, αλλά και άλλων μουσικών φορέων της πόλης και της περιοχής. Δημιουργεί αφιερώματα σε ένα είδος μουσικής, όπως η ελληνική και ξένη οπερέτα, καντάδα, το δημοτικό τραγούδι, τζαζ μουσική και αφιερώματα σε μεγάλους συνθέτες, ενώ για πρώτη φορά από επαρχιακή πόλη ανεβαίνει οπερέτα, η οποία και παίζεται σε έξι παραστάσεις. Διακεκριμένοι σολίστ της πόλης θα συνεργαστούν όλα αυτά τα χρόνια με την ορχήστρα όπως οι Κατερίνα Αποστολόπουλου, Τζένη Χατζηδήμου, ο Θωμάς Σκοτίδας και οι πιο πρόσφατοι Σέβη Μαζέρα, Βασίλης Αγροκώστας, Έρρικα Πατρικίου και Κωνσταντίνος Ζεμπίλας.
Αρχιμουσικός από τα τέλη 2012 ο Β. Τασούδης
Από τα τέλη του 2012 μέχρι και σήμερα αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής αναλαμβάνει ο Βασίλειος Τασούδης, μέχρι τότε βοηθός του Γιώργου Καρυδάκη και κορυφαίος μουσικός της Φιλαρμονικής.
«Με ιστορία και παράδοση ενενήντα πέντε ετών, η Φιλαρμονική σήμερα είναι μία σύγχρονη Φιλαρμονική Ορχήστρα Πνευστών, η οποία παράγει σημαντικό πολιτιστικό και εκπαιδευτικό έργο, με συνεχή παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης, χαράζοντας νέους δρόμους μουσικής παιδείας και καλλιτεχνικής προσφοράς» ανέφερε ο ίδιος.
Τα τελευταία χρόνια έχει συμπράξει σε συναυλίες με καταξιωμένους καλλιτέχνες, όπως τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Μ. Λιδάκη, Μ. Τσέρτο, με πολύ μεγάλη επιτυχία. «Απόδειξη όλων αυτών αποτελεί και η τελευταία της σύμπραξη με την καταξιωμένη καλλιτέχνιδα Γλυκερία σε ένα κατάμεστο θέατρο «Μ. Μερκούρη», με πολύ κολακευτικά σχόλια (και από την ίδια τη Γλυκερία) για το εντυπωσιακό πρόγραμμα που παρουσίασε» τόνισε ο ίδιος.
Η Φιλαρμονική έχει λάβει μέρος τα τελευταία χρόνια σε μεγάλα φεστιβάλ φιλαρμονικών, όπως αυτό της Καλαμαριάς, το πρόσφατο Φεστιβάλ Φιλαρμονικών της Κοζάνης και το Πανευρωπαϊκό Φεστιβάλ Φιλαρμονικών που ακολουθεί και θα πραγματοποιηθεί στη Λάρισα.
«Πλούσια αποτελεί και η εκπαιδευτική δραστηριότητα του συνόλου πραγματοποιώντας πολλές εκπαιδευτικές συναυλίες, ενώ παράλληλα συχνά συμπράττει με μαθητικές χορωδίες σχολείων της περιοχής και όχι μόνο, θέλοντας με αυτό τον τρόπο να φέρει τα παιδιά πιο κοντά στον κόσμο της μουσικής και τη γνωριμία τους με τα πνευστά και κρουστά όργανα μιας φιλαρμονικής» επισήμανε ο κ. Βασίλης Τασούδης.
Η Φιλαρμονική του Δήμου Βόλου, με ιστορία και δράση 100 χρόνων, παραμένει πιστή στο ραντεβού με τους φίλους της μουσικής. «Πρόθεση των μουσικών, αλλά και δική μου είναι η συνέχιση του σπουδαίου έργου και της ιστορίας της με τον εμπλουτισμό και διεύρυνση του ρεπερτορίου για την ανάδειξη όλων των δυνατοτήτων που διαθέτει, ενώ η παρουσία αρκετών μαθητών (29 δόκιμοι) τα τελευταία χρόνια και η ένταξή τους στο σύνολο, δείχνει την πολύ καλή δουλειά που γίνεται στο φυτώριο του συνόλου και αποτελούν παρακαταθήκη για το μέλλον» κατέληξε ο μαέστρος της Φιλαρμονικής.