Συνέντευξη
ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΜΑΛΙΣΣΟΒΑ
Η Ιωάννα Μπαμπέτα γεννήθηκε το 1975 στη Γλυφάδα. Σπούδασε Κοινωνική Πολιτική και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ ασχολήθηκε με την έρευνα για τη ζωή των ηλικιωμένων στην ελληνική περιφέρεια.
Είναι υπεύθυνη του προγράμματος Φιλαναγνωσίας σε μεγάλο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο. Οργανώνει και συντονίζει τις παρουσιάσεις συγγραφέων για το Νηπιαγωγείο και για όλες τις τάξεις του Δημοτικού.
Αρθρογραφεί κάνοντας παρουσιάσεις και κριτικές βιβλίων σε διάφορα sites.
Είναι εισηγήτρια σε σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής για το παιδικό βιβλίο και συντονίζει επιμορφώσεις εκπαιδευτικών με θέμα τη φιλαναγνωσία, αλλά και πώς να ενταχθεί η δημιουργική γραφή στην τάξη. Το βιβλίο «Αντίο Σμύρνη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μίνωας» (εικόνες: Άρτεμις Πρόβου).
«Αντίο, Σμύρνη», ο τίτλος του βιβλίου σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία του;
Είναι μια ιστορία που έγραψα με μεγάλη αγάπη και σεβασμό και διαδραματίζεται την εποχή από το 1919 έως το 1922 στη Σμύρνη.
Ένα μικρό αγόρι, ο Λευτέρης, ονειρεύεται να αποκτήσει ένα ποδήλατο. Ο πατέρας του, του υπόσχεται να του το πάρει σε λίγα χρόνια που θα έχει μεγαλώσει. Η υπόσχεση αυτή δίνεται τη μέρα που φτάνει στη Σμύρνη ο ελληνικός στρατός. Μέρα χαράς και περηφάνιας. Τα χρόνια περνούν με τον Λευτέρη να συνεχίζει να ονειρεύεται το ποδήλατο παρέα με τον φίλο του τον Ασλάν. Σαν αδέρφια τα δυο παιδιά ζουν στη Σμύρνη και περνούν όμορφα.
Τελικά το ποδήλατο καταφθάνει με την υποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων που κατακλύζουν την προκυμαία του Και. Ο Λευτέρης δεν μπορεί να κάνει ποδήλατο γιατί η κατάσταση είναι άσχημη. Κάθε μέρα γίνεται και πιο δύσκολη, όμως, ο Ασλάν στέκεται δίπλα στον Λευτέρη. Όπως και η οικογένειά του.
Ένα ποδήλατο που συμβολίζει την ελευθερία και την ξενοιασιά είναι αυτό, που μαζί με όλα τα άλλα, αφήνει πίσω του ο Λευτέρης.
Πόσο σημαντικό θεωρείτε πως είναι να δίνει ο συγγραφέας αφορμή στο παιδί για να μελετήσει την ιστορία, στον βαθμό φυσικά που του επιτρέπουν οι προσλαμβάνουσές του;
Ένα βιβλίο είναι καλό πάντα να ωθεί το παιδί να ψάξει. Είτε ρωτώντας είτε ανατρέχοντας σε άλλα βιβλία ή και στο διαδίκτυο. Αυτό είναι και το ζητούμενο άλλωστε. Το βιβλίο να είναι η αφορμή για να πάει το παιδί λίγο παραπέρα. Να εξελιχθεί. Και δεν εννοώ μόνο γνωστικά. Εννοώ συναισθηματικά και ψυχικά.
Ποιο σημείο σας δυσκόλεψε ή σας προβλημάτισε περισσότερο κατά τη συγγραφή του βιβλίου;
Με δυσκόλεψε πολύ όταν θέλησα να περιγράψω την καταστροφή. Η φωτιά, τα πεσμένα κορμιά στην προβλήτα, αλλά κι εκείνα που επέπλεαν στο νερό, οι κραυγές… Ήταν δύσκολο να αποδώσω όλη αυτή τη φρίκη με τρόπο που δεν θα τρομάξει τα παιδιά, αλλά χωρίς να αποκρύψω τι συνέβη πραγματικά. Ελπίζω να το κατάφερα.
Ως συγγραφέας, αλλά και ως κριτικός βιβλίων, ποια στοιχεία θεωρείτε πως οφείλει να έχει ένα «καλό» παιδικό βιβλίο;
Θα πρέπει ο συγγραφέας να μην κουνά το δάχτυλο στον αναγνώστη και αν υπάρχει κάτι που θέλει να τον διδάξει να γίνεται έμμεσα χωρίς επιμύθιο στο τέλος. Ένα καλό παιδικό βιβλίο, ψυχαγωγεί, ταξιδεύει και εξάπτει τη φαντασία του αναγνώστη με λόγο απλό. Πραγματεύεται θέματα που αγγίζουν και αφορούν τα παιδιά. Είναι υπαινικτικό με ήρωες ζωντανούς και πολυδιάστατους. Ένα καλό βιβλίο πρέπει να είναι αισιόδοξο, αλλά και ρεαλιστικό. Δεν πρέπει να κοροϊδεύει τα παιδιά, αλλά να τα αφυπνίζει.
Έχετε εκδώσει πολλά βιβλία για παιδιά.
Ποια ήταν η αφορμή να στραφείτε στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Ήταν παιδικό μου όνειρο να γίνω συγγραφέας. Ίσως επειδή διάβαζα πολύ, ήθελα κάποια μέρα να καταφέρω να γράψω κι εγώ ένα βιβλίο. Μεγαλώνοντας το θεωρούσα αδύνατο, σαν να ονειρευόμουν να γίνω αστροναύτης. Τελικά, όμως, έγινα συγγραφέας, και κατά κάποιον τρόπο και αστροναύτης. Αφού ταξιδεύω στο υπερπέραν ασταμάτητα.
Έχετε σκεφτεί να γράψετε άλλου είδους βιβλία;
Μου αρέσουν πολύ τα διηγήματα. Και να διαβάζω, αλλά και να γράφω. Ίσως κάποια μέρα να ασχοληθώ με αυτό το είδος πιο εντατικά. Γενικά είμαι λάτρης της μικρής φόρμας.
Διαβάζατε βιβλία στην παιδική και εφηβική ηλικία;
Διάβαζα ασταμάτητα από παιδί. Βιβλιοφάγος κανονικός. Όταν δεν έπαιζα έξω στη γειτονιά με την παρέα μου, ξάπλωνα στην κούνια της βεράντας και βυθιζόμουν στον κόσμο του Μικρού Νικόλα, της Πολυάννας, των πέντε λαγωνικών. Δύσκολα ξεκόλλαγα από εκεί. Το βράδυ είχα έναν φακό και κάτω από τα σκεπάσματα συνέχιζα το ταξίδι.
Αισθάνομαι πολύ τυχερή που ανακάλυψα αυτό τον υπέροχο τρόπο να περνώ τον χρόνο μου. Νομίζω πως σαν παιδί δεν βαρέθηκα ποτέ.
Ποιοι ήταν οι δικοί σας αγαπημένοι συγγραφείς;
Ο Ρενέ Γκοσινί ήταν ο πρώτος και καλύτερος, ακολουθεί η Ένιντ Μπλάιτον. Όμως, μεγάλωσα και με τα βιβλία της Ζωρζ Σαρρή, της Άλκης Ζέη, της Βούλας Μάστορη. Τα έχω διαβάσει αμέτρητες φορές.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Διαβάζω πολλά βιβλία κάθε μήνα. Είναι η ξεκούρασή μου. Ένα που αγάπησα βαθιά ήταν η «Λατρεία» της Hannah Kent, εκδόσεις Ίκαρος. Τόσο συναισθηματικό, με την καλή έννοια, όμως, τόσο απρόβλεπτο! Αναστάτωσε το μέσα μου και με γέμισε με μια γλύκα που ακόμα την αισθάνομαι στην ψυχή μου. Το προτείνω ανεπιφύλακτα.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Τον ανθρωπισμό, γιατί αγκαλιάζει όλες τις άλλες αξίες. Είναι τόσο σημαντικό να δουλεύουμε και να οραματιζόμαστε για το σύνολο. Όχι μόνο για τον εαυτό μας. Να αγαπάμε, να βοηθάμε, να νοιαζόμαστε για όλους. Να κοιτάμε μέσα μας, αλλά και γύρω μας. Να υπάρχουμε για τον εαυτό μας, αλλά και για τους άλλους.
Ασχολείστε με τη συγγραφή (ή την έκδοση) κάποιου νέου βιβλίου;
Το γράψιμο είναι καθημερινή ενασχόληση. Γράφω κάποιες μικρές ιστορίες αυτή την περίοδο. Η αλήθεια είναι η περίοδος του Covid ήταν καταστροφική για τη δημιουργικότητά μου και τώρα σαν να έχει έρθει όλη η έμπνευση σε κύματα, μαζεμένη. Γίνεται θαλασσοταραχή στο μυαλό μου αυτή την περίοδο, όποτε δεν σταματώ να γράφω και να σβήνω. Ελπίζω να βγει κάτι καλό.
Από τον καινούργιο χρόνο ετοιμάζουμε προς έκδοση έναν νέο τίτλο για τη σειρά «Γνωρίζω τη μυθολογία» με θέμα τα Άστρα. Επειδή είμαι αισιόδοξη και ονειροπόλα, πάντα κοιτάζω ψηλά στον ουρανό. Όφειλα λοιπόν στα άστρα να γράφω κάτι και γι’ αυτά.