Έλληνες εικαστικοί φιλοτεχνούν με τέχνη και μεράκι τον κόσμο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, και τα έργα τους αυτά προβάλλονται με ιδιαίτερη φιλοκαλία στο νέο επιτοίχιο ημερολόγιο 2021 του Μουσείου Ελιάς και Λαδιού που είναι αφιερωμένο στην επέτειο της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης.
Οι ήρωες, τα όπλα, αλλά και τα μουσικά τους όργανα συνθέτουν αυτόν τον ξεχωριστό κόσμο μέσα σε ποικίλου είδους εικαστικές εκφάνσεις (ζωγραφική, χαρακτικά, γλυπτά κ.ά.), καρπό της προσωπικής αγωνίας και της καλλιτεχνικής προσπάθειας των δημιουργών. Η «επίσκεψη», λοιπόν, στον κόσμο του επετειακού αυτού Ημερολογίου 2021, προβάλλει παράλληλα ανάγλυφα και τις ιδιαίτερες εσωτερικές και εικαστικές αγωνίες των δημιουργών των ξεχωριστών αυτών έργων που φιλοξενεί.
Στην έκδοση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Γιάννης Βρακάς, Γιάννης Γίγας, Τατιάνα Γκριμπάνοβα – Διονά, Βαγγέλης Διονάς, Κώστας Κλουβάτος, Ιωάννης Κυριακίδης, Δημήτρης Μοράρος, Αριστείδης Πατσόγλου, Μπάμπης Πυλαρινός.
Πρωτοτυπία στη φετινή έκδοση του Ημερολογίου του Μουσείου Ελιάς αποτελεί το χαρακτικό Ex-Libris* του Δημήτρη Μοράρου, το οποίο προσφέρεται ως ιδιαίτερη τιμή στον επί δεκαετίες ερευνητή-μελετητή του έργου του Ρήγα Βελεστινλή, Δημήτρη Καραμπερόπουλο.
Η πρωτοτυπία αυτή αποτελεί υιοθέτηση πρότασης του συλλέκτη Γιώργου Δημητρόπουλου, για να γίνει πιο γνωστή η πρακτική της χρήσης των χαρακτικών αυτών έργων τέχνης, δηλαδή των Ex-Libris. Αυτά θα διατεθούν ξεχωριστά και σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, αριθμημένα και υπογεγραμμένα από τον ζωγράφο.
Πώς ζωγραφίζεις το έπος αυτό 200 χρόνια μετά;
Στο κείμενο που συνοδεύει την έκδοση γράφει, μεταξύ άλλων, ο Στέλιος Κούκος:
«Η Ελλάδα απέκτησε κράτος – ενίοτε και παρακράτος όπως και παραοικονομία – αλλά και Εθνική Πινακοθήκη που εδώ μας ενδιαφέρει.
Αγωνιστές που επέζησαν μετά τις φοβερές μάχες, στις οποίες έλαβαν μέρος, ακόμη και του εμφυλίου τους, είδαν τη νεκρανάσταση του τόπου τους και του γένους!
Έγιναν οι ίδιοι υπουργοί, πρωθυπουργοί, στρατηγοί, πήραν άλλα αξιώματα, αλλά και δικάστηκαν και καταδικάστηκαν εις φυλακήν και εις θάνατον! Πείνασαν αυτοί και οι οικογένειές τους, κακοπάθησαν, ζητιάνεψαν, ξαναεπαναστάτησαν «για σύνταμα εθνική συνέλεψη»! Απόρησαν αν γι’ αυτό το Ρωμαίικο αγωνίστηκαν…
Όπως, και να ’χει και την επανάσταση εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας την έπραξαν και το Ρωμαίικο το ’φτιασαν! Το ποθούμενο το είδαν να δημιουργείται με τους νεκρούς συναγωνιστές τους και με τα δικά τους αίματα, τα τραύματά τους…
Και, τότε τους ζωγράφισαν ως ήρωες που ήταν! Και ξένοι και δικοί μας ζωγράφοι. Ο καθένας με τον τρόπο του! Το ίδιο και τις μάχες, τις ναυμαχίες τους! Τις πανωλεθρίες, τις οδύνες του ελληνικού κόσμου που θαύμασαν και οι φιλέλληνες καλλιτέχνες εξ αποστάσεως! Ζωγράφοι, αλλά και ποιητές!
Μα πώς, όμως, ζωγραφίζεις το έπος αυτό 200 χρόνια μετά; Και η τέχνη να έχει αλλάξει όλως διόλου! Ενδιαφέρει αυτό τον καλλιτέχνη; Ή πιάνει και γράφει την επανάσταση, όπως ξέρει μόνο αυτός; Μπαίνει στον κόπο των αγωνιστών και τους αναπαριστά – το μέσα του έξω; Γιατί αν δεν βάλεις μέσα σου αυτά τα ατρόμητα θεριά, δεν θα σου βγει, ότι και να κάνεις;»…
Ελπίζουμε πως πολύ σύντομα θα μπορείτε να προμηθευτείτε το Ημερολόγιο 2021 από τα βιβλιοπωλεία ή από το ίδιο το Μουσείο (www.mouseioelias.gr, 2423022009).
Λόγω της φετινής πανδημίας το Μουσείο δεν θα μπορέσει να παρουσιάσει το Ημερολόγιο σύμφωνα με το καθιερωμένο… τελετουργικό μετά κερασμάτων, τουλάχιστον πριν τις γιορτές. Επιφυλάσσεται για μετά. Μέχρι τότε περιηγηθείτε μέσω της ιστοσελίδας.
*Ο όρος Ex-Libris, σημαίνει «εκ των βιβλίων – της βιβλιοθήκης» (του τάδε) και αναγράφεται σε μια ετικέτα μικρού μεγέθους διαστάσεων, η οποία επικολλάται συνήθως στο μέσα μέρος του εξωφύλλου ή στη σελίδα απέναντι από τον τίτλο των πρωτοσέλιδων ενός βιβλίου και χρησιμεύει στον κάτοχο του βιβλίου ή στον ιδιοκτήτη μιας βιβλιοθήκης ως «σήμα», ως «σφραγίδα» ιδιοκτησίας. Είναι το «οικόσημο», θα λέγαμε, μιας βιβλιοθήκης, είναι το χαρακτηριστικό «έμβλημα» του κατόχου ενός βιβλίου. Εκτός της μνείας Ex-Libris, η ετικέτα φέρει το όνομα του κατόχου ή κάποιο ρητό ή συμβολική παράσταση. Με την εξέλιξη της τυπογραφίας και τη διάδοση του βιβλίου άρχισαν να δημιουργούνται όλο και περισσότερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες και τα Ex-Libris έπαψαν πια να δηλώνουν απλώς το όνομα του κατόχου, έστω και περίτεχνα γραμμένο σε μια ετικέτα, και έγιναν αντικείμενο τέχνης, όταν άρχισαν να παραγγέλνονται σε επώνυμους καλλιτέχνες και να δημιουργείται ένα είδος ανταγωνισμού για την απόκτηση του καλύτερου, του πιο καλλιτεχνικού, σήματος εκ μέρους των κατόχων.