Πολιτισμός

Ιάκωβος Μαρτίδης: “Κουβαλάμε το παιδί μέσα μας – Καταπιέζεται, ντρέπεται, φοβάται να εκδηλωθεί, αλλά δεν πεθαίνει…”

«Το μήλο πάνω από τη μηλιά», το νέο του βιβλίο με υπότιτλο «Το αλφαβητάρι του καταπληκτικού γονιού» είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον ψυχίατρο και συγγραφέα Ιάκωβο Μαρτίδη.
Ο Ιάκωβος Θ. Μαρτίδης γεννήθηκε το 1957 στη Δράμα, όπου και μεγάλωσε. Το 1975 πέρασε με υποτροφία στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο της εξειδίκευσής του στην Ψυχιατρική, εκπαιδεύτηκε, μεταξύ άλλων, στην οικογενειακή θεραπεία και στη θεραπεία ζεύγους. Τελείωσε με άριστα τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Κοινωνική Ψυχιατρική.
Είναι μέλος διαφόρων επιστημονικών συλλόγων και εταιρειών που ασχολούνται με την ψυχική υγεία και την ψυχοθεραπεία και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας για τη Γνωστική και τη Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.
Το 2011 εκδίδει το βιβλίο «Αγάπη στην πρίζα» με έμφαση στις συζυγικές σχέσεις και στο διαζύγιο, ενώ το 2016 με το «Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά» δίνει συμβουλές σε νέους γονείς.
Το 2017 επανέρχεται με «Τα μυστικά των άλλων». Όλα τα βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αρμός.

Συνέντευξη: Xαριτίνη Μαλισσόβα

Το νέο σας βιβλίο σας έχει τίτλο «Το μήλο πάνω από τη μηλιά» και υπότιτλο «Το αλφαβητάρι του καταπληκτικού γονιού». Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;

Είναι ένα ψυχολογικό δοκίμιο γραμμένο με απλό, αλλά όχι απλοϊκό τρόπο, όπου αναλύονται 24 καίρια θέματα που αφορούν στις σχέσεις γονιών – παιδιών με βάση την ελληνική πραγματικότητα. Μέσα από δεκάδες παραδείγματα φωτίζονται πολλές αθέατες πλευρές αυτών των σχέσεων. Είναι ένα βιβλίο χρηστικό και αξιοποιήσιμο όχι μόνον από το γονιό, αλλά και από τον εκπαιδευτικό και γενικότερα από οποιονδήποτε ασχολείται με παιδιά με τον έναν ή άλλο τρόπο.
Το βιβλίο αυτό «εκπαιδεύει» και βοηθά αποτελεσματικά τους γονείς να χτίσουν μια τρυφερή και ουσιαστική σχέση με τα παιδιά τους. Τους βοηθάει να αναθρέψουν παιδιά υπεύθυνα, χαρούμενα, συνεργάσιμα, ανεξάρτητα, προσφέροντάς τους ό,τι χρειάζονται για να ζήσουν μια ζωή με πληρότητα. Να βιώνουν καθημερινά το ευ ζην.

Οι γονείς έχουν συχνά ένα αίσθημα ότι δεν είναι επαρκείς. Ισχύει αυτό;

Γονιός δεν γίνεσαι άμα τη εμφανίσει του βρέφους. Συνήθως δεν είμαστε επαρκείς γονείς στην αρχή. Και είναι φυσιολογικό, με την έννοια του αναμενόμενου, γιατί ήμαστε άπειροι. Αν όμως αγαπάμε τα παιδιά και έχουμε ανοικτή ματιά στη ζωή, μαθαίνουμε και σύντομα γινόμαστε επαρκείς. Μάλιστα, κάποιοι γίνονται εξαιρετικοί και καταπληκτικοί γονείς. Το βιβλίο βοηθάει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Από την εμπειρία σας τα νεότερα ζευγάρια είναι καλύτεροι γονείς ;

Νομίζω πως ναι. Στην παραδοσιακή οικογένεια οι γονείς αγωνίζονταν για την επιβίωση, το ζην. Το ευ ζην έμοιαζε πολυτέλεια. Σήμερα που έχουμε εξασφαλίσει το ζην, -αν και η κρίση δημιούργησε πολλές οικογένειες που παλεύουν για την επιβίωση- νοιαζόμαστε για το ευ ζην. Επίσης η συμμετοχή των μπαμπάδων στο μεγάλωμα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών σήμερα είναι σημαντική, πράγμα που δεν ίσχυε πριν μερικές δεκαετίες για συγκεκριμένους λόγους. Ταυτόχρονα τα βιβλία που υπάρχουν, οι εκπομπές που αναφέρονται σε ψυχοπαιδαγωγικά θέματα, το διαδίκτυο και οι σχολές γονέων, βοήθησαν τους νέους γονείς να αποκτήσουν μια ευρύτερη και πιο ευαισθητοποιημένη ματιά στα πράγματα.

Συχνά συναντάμε βιβλία – συνταγές συμπεριφοράς κάτι που δεν συμβαίνει στο δικό σας βιβλίο. Θέλετε να μας εξηγήσετε σε τι διαφέρει το τελευταίο πόνημά σας;

Είμαι πολύ επιφυλακτικός απέναντι σε βιβλία με συνταγές ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το βιβλίο μου δεν δίνει έτοιμες λύσεις – άλλωστε δεν υπάρχουν- τουναντίον δίνει θαυμάσιες ιδέες για το πώς οι γονείς θα επινοήσουν τις δικές τους τεχνικές και στρατηγικές για να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζουν ανατρέφοντας τα παιδιά τους. Με άλλα λόγια βοηθά τους γονείς να διαμορφώσουν μία στάση ζωής που εξυπηρετεί πρόσωπα και πράγματα και προσφέρει μία ποιοτικότερη ζωή. Επίσης, ενώ είναι ένα επιστημονικό σύγγραμμα, είναι γραμμένο με πολύ κατανοητό τρόπο, αποφεύγει να χρησιμοποιεί επιστημονικούς όρους και δεν ανατρέχει σε επιστημονικές θεωρίες. Τουναντίον, χρησιμοποιεί δεκάδες παραδείγματα από την ελληνική πραγματικότητα, πράγμα που το φέρνει πολύ κοντά στη ζωή του αναγνώστη.
Θεωρώ πως η όποια επιτυχία των βιβλίων μου έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο αναγνώστης είναι ικανοποιημένος που υπάρχουν πολλά παραδείγματα από την ελληνική πραγματικότητα που τον αφορούν και τον αγγίζουν άμεσα. Επίσης έχει να κάνει και με το συγγραφικό ύφος. Ο τρόπος γραφής τους είναι άλλοτε λιτός, άλλοτε αφηγηματικός και όπου χρειάζεται γίνεται αναλυτικός. Κάποιες φορές είναι προτρεπτικός, χωρίς όμως να γίνεται διδακτικός.

Είναι στόχος σας και η εκπαίδευση των παιδιών απέναντι στους γονείς;

Το βιβλίο γράφτηκε για τους γονείς. Όμως αφορά όλους τους ανθρώπους, ακόμη και εκείνους που δεν έχουν παιδιά, καθώς όλοι οι ενήλικες κάποτε υπήρξαμε παιδιά και το παιδί αυτό εξακολουθούμε να το κουβαλάμε μέσα μας. Και θα το κουβαλάμε μέχρι να πεθάνουμε, γιατί αυτό το παιδί δεν πεθαίνει. Μπορεί να καταπιέζεται, μπορεί να ντρέπεται, να φοβάται να εκδηλωθεί, μια που τώρα μεγαλώσαμε και υποτίθεται ότι γίναμε σοβαροί άνθρωποι, αλλά δεν πεθαίνει. Με αυτήν την έννοια μπορεί κάποιος ενήλικας γονιός να το διαβάσει μέσα από τον ρόλο του παιδιού ως προς τους γονείς του και να κατανοήσει ζητήματα που αφορούν τη σχέση με τους δικούς του γονείς. Θέματα που αφορούν όχι μόνον το σήμερα, αλλά και το απώτερο παρελθόν. Και αυτό θα βελτιώσει τη σχέση και με τους γονείς του αλλά και με τα παιδιά του.

Η λέξη αλφαβήτα με βάζει στο σκεπτικό ότι ίσως πρέπει να βάζουμε τα πράγματα σε μια σωστή σειρά, να μελετάμε και να εκπαιδευόμαστε συνέχεια, να παίρνουνε τα πράγματα από την αρχή… Θέλετε να σχολιάσετε;

Η αλήθεια είναι πως στη ζωή πρέπει τα πράγματα να τα αξιολογούμε, να τα ιεραρχούμε, με άλλα λόγια να τα βάζουμε στη σωστή σειρά. Ο λόγος όμως που σκέφτηκα τη θεματολογία του βιβλίου να την βάλω σε μία αλφαβητική σειρά είναι γιατί έτσι το βιβλίο γίνεται πιο οικείο, αφού όλοι γνωρίζουμε το ελληνικό αλφάβητο και ταυτόχρονα η θεματολογία γίνεται περισσότερο ευκολομνημόνευτη. Επίσης δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να αρχίσει από όποιο γράμμα θέλει, μια που τα είκοσι τέσσερα θέματα είναι αυτόνομα και ανεξάρτητα. Για παράδειγμα κάποιος γονιός μου είπε ότι ξεκίνησε το διάβασμα από το γράμμα Ν, γιατί το παιδί του είναι ντροπαλό και στο γράμμα Ν πραγματεύομαι το θέμα: Ντροπαλό παιδί.

Είναι το ανά χείρας βιβλίο σας συμπληρωματικό ως προς το «Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά»;

Είναι συμπληρωματικό και ταυτόχρονο ανεξάρτητο. Είναι συμπληρωματικό καθώς πραγματεύεται άλλα είκοσι τέσσερα θέματα που αφορούν τις σχέσεις γονιών-παιδιών και υπό την έννοια αυτή συμπληρώνει το «Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά», αφού τα θέματα που πραγματεύονται τα δύο βιβλία είναι συνολικά σαράντα οκτώ. Από την άλλη είναι αυτόνομο, καθώς το ένα βιβλίο δεν προϋποθέτει την ανάγνωση του άλλου και μάλιστα κάποιος μπορεί να ξεκινήσει από «Το μήλο πάνω από τη μηλιά» και εν συνεχεία να διαβάσει το «Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά», που εκδόθηκε το 2016.

Ποιο είναι με λίγα λόγια το μίνιμουμ των στοιχείων που κάνουν έναν γονιό επαρκή;

Να αγαπάει το παιδί του ανιδιοτελώς, να του μεταδίδει την αίσθηση ότι αξίζει, να το ενθαρρύνει, να το οριοθετεί και να παίζει πολύ μαζί του. Να ασχολείται, γιατί έτσι το γνωρίζει. Έχει σημασία ο χρόνος που μοιράζεται ο γονιός με το παιδί του ιδίως τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και μεγαλύτερη βαρύτητα έχει ο ποιοτικός χρόνος. Διότι μπορεί ο γονιός να είναι σωματικά παρών για ικανό χρόνο, αλλά περισσότερο σημασία έχει αν είναι συναισθηματικά παρών.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το