Ένας από τους σημαντικότερους και πιο εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής οικονομίας έχει… μπλεχτεί στα δίχτυα του υπερδανεισμού κατά τη διάρκεια της κρίσης, αδυνατώντας να εξελιχθεί σε μοχλό ανάπτυξης για τη χώρα.
Ο λόγος για τις ιχθυοκαλλιέργειες, οι οποίες ωστόσο εξακολουθούν να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών.
Αναφορικά με το θέμα της χρηματοδότησης, το οποίο έχει ταλαιπωρήσει αρκετά τις μεγάλες εταιρείες του κλάδου τα τελευταία χρόνια, εκτιμάται ότι θα διευθετηθεί οριστικά την επόμενη χρονιά αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης του εγχώριου τραπεζικού τομέα, ώστε να ξεπαγώσουν και τα επενδυτικά σχέδια.
Στην ουσία προωθείται η δημιουργία ενός ή δύο ισχυρών σχημάτων τα οποία θα περιλαμβάνουν όλους τους βασικούς «παίκτες» της αγοράς, δηλαδή τον Νηρέα, τη Σελόντα, τον Δία και τις Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες.
Ηδη οι τράπεζες έχουν αποκτήσει τον έλεγχο του μάνατζμεντ τόσο της Σελόντα (από τον περασμένο Σεπτέμβριο όταν απέκτησαν το 82% διαγράφοντας δάνεια ύψους 50 εκατ.) όσο και του Νηρέα (όπου την περασμένη άνοιξη απέκτησαν το 75% «κουρεύοντας» δάνεια 58,6 εκατ.). Τα τραπεζικά δάνεια των τεσσάρων εταιρειών ξεπερνούν τα 400 εκατ.
Την περασμένη Τετάρτη ανακοινώθηκε η παραίτηση του Γιάννη Στεφανή από τη θέση του αντιπροέδρου του ΔΣ της Σελόντα. Σημειώνεται ότι μετά τη μετοχοποίηση των χρεών και την είσοδο των τραπεζών στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας, ο κ. Στεφανής παρέμενε ουσιαστικά μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου χωρίς όμως να έχει εκτελεστικές αρμοδιότητες.
Η παραίτηση του ιδρυτή της εταιρείας τερμάτισε μια πολύχρονη παρουσία του στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας. Πριν από λίγες ημέρες εξάλλου ολοκληρώθηκε η κάλυψη της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Νηρεύς ποσού 58,6 εκατ. Η πιστοποίηση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Νηρεύς ολοκληρώθηκε με τη συμμετοχή των πιστωτριών τραπεζών Alpha Bank, Εθνικής, Eurobank και Τράπεζας Πειραιώς, οι οποίες κεφαλαιοποίησαν ισόποσες δανειακές απαιτήσεις τους.
Ο πρόεδρος της Νηρεύς, Αριστείδης Μπελλές, δήλωσε ότι «μετά και την αναμενόμενη ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου με την έκδοση νέων μετοχών, ισχυροποιείται η κεφαλαιακή δομή του ομίλου και ανοίγονται νέοι ορίζοντες για την ανάπτυξή του, ενώ παράλληλα δημιουργούνται και προϋποθέσεις για την προσέλκυση νέων επενδυτικών κεφαλαίων».
Το ποσοστό του κ. Μπελλέ έχει υποχωρήσει πλέον στο 5,5% από 22% που κατείχε μετά τις αναδιατάξεις στον όμιλο και τη διαδικασία ανασυγκρότησης από τις τράπεζες, με τις πληροφορίες από την αγορά να τον θέλουν να επεκτείνει τις δραστηριότητές του στους κλάδους της ενέργειας (φωτοβολταϊκά) και της ασφάλισης.
Ορόσημο η ανακεφαλαιοποίηση
Μετά την ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών αναμένεται να επιταχυνθεί η συγχώνευση της Σελόντα με τον Δία, για να ακολουθήσει η περαιτέρω συγκέντρωση στον κλάδο. Αλλωστε, το ενδιαφέρον ξένων funds (έχουν κατά καιρούς κυκλοφορήσει διάφορα ονόματα, όπως π.χ. των Oaktree, Υork Capital, Rhone Capital κ.ά.) εξακολουθεί να υφίσταται, καθώς πρόκειται για έναν ιδιαίτερα εξωστρεφή κλάδο.
Δεν είναι τυχαίο πως από το 1981 που δημιουργήθηκαν οι πρώτες πειραματικές μονάδες ο κλάδος έφτασε το 2014 να παράγει 113.000 τόνους τσιπούρας και λαβρακίου συνολικής αξίας 567 εκατ. Πιο συγκεκριμένα παρήχθησαν πέρυσι 71.000 τόνοι τσιπούρας αξίας 346,48 εκατ. ευρώ και 42.000 τόνοι λαβρακίου αξίας 220,5 εκατ. ευρώ.
Η χώρα μας διατηρεί την πρωτιά στην παραγωγή μεσογειακών ψαριών, καθώς παράγει το 65% τσιπούρας και λαβρακίου που εκτρέφεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και το 40% σε παγκόσμιο. Πρόκειται για τον πιο εξωστρεφή κλάδο ζωικής παραγωγής της χώρας και τον δεύτερο εξαγωγικό κλάδο αγροτικών προϊόντων μετά τα φρούτα και τα λαχανικά.
Οπως επισημαίνει ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ) Γιάννης Πελεκανάκης, «ο κλάδος πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, καθώς διαθέτει υψηλό δείκτη εξωστρέφειας (ξεπερνάει το 80%) συμβάλλοντας θετικά στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, εξακολουθεί να προσελκύει το επενδυτικό ενδιαφέρον, ενώ παράλληλα δημιουργεί θέσεις εργασίας ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή ιδίως των παράκτιων περιοχών».
Επίσης αμέσως ή εμμέσως απασχολεί περίπου 12.000 άτομα.
92.660 τόνοι
Ο κύριος όγκος των εξαγωγών (93%) απορροφάται κυρίως από τις αγορές τις ΕΕ, περίπου 4% εξάγεται στη Β. Αμερική και ένα ακόμα μικρότερο σε όλες τις άλλες χώρες (περίπου 3%). Το 2014 χαρακτηρίστηκε γενικότερα από:
- Μια πτωτική τάση των εξαγωγών, περίπου 3%, η οποία ήταν και αναμενόμενη λόγω της αντίστοιχης μείωσης της παραγωγής. Ο όγκος παραγωγής μειώθηκε κατά 2,6% σε σχέση με το 2013, ωστόσο η αξία του αυξήθηκε κατά 10%.
- Βελτιωμένες τιμές στις περισσότερες αγορές σε σχέση με το 2013.
- Πολύ έντονο ανταγωνισμό από τους Τούρκους, οι οποίοι αύξησαν σημαντικά τα μερίδιά τους σε πολλές αγορές πουλώντας σε χαμηλότερες τιμές.
Συνολικά πέρυσι εκτιμάται ότι εξήχθησαν 92.660 τόνοι φρέσκου ψαριού (82% της παραγωγής) σε 34 χώρες διεθνώς. Ωστόσο οι βασικότερες αγορές, εκτός της εγχώριας, είναι οι Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία. Οι 3 χώρες μαζί απορροφούν σχεδόν το 50% της ελληνικής παραγωγής (60.000 τόνους) και αντιπροσωπεύουν το 65% των εξαγωγών αξίας 275 εκατ. ευρώ. Μακράν η μεγαλύτερη αγορά μας είναι η Ιταλία, καθώς απορροφά σχεδόν το 30% της ελληνικής παραγωγής και αντιπροσωπεύει το 40% των εξαγωγών ελληνικής τσιπούρας και λαβρακίου.
Στη διεθνή έκθεση τροφίμων Anuga 2015 που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Κολονία, η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια είχε την τιμητική της, μάλιστα ο Γερμανός υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης στην έναρξη της έκθεσης, εξέφρασε την επιθυμία για ενίσχυση της εμπορικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Η Ελλάδα κατέχει σήμερα μερίδιο που αντιστοιχεί στο 47% της συνολικής κατανάλωσης λαβρακίου και τσιπούρας στη γερμανική αγορά όπου το 2014 εξήγαγε σχεδόν 3.000 τόνους, αξίας περίπου 15 εκατ. ευρώ.
Η βασικότερη πρόκληση που έπρεπε να αντιμετωπίσει ο κλάδος τα τελευταία έξι χρόνια ήταν η εξασφάλιση της βιωσιμότητάς του. Σύμφωνα με τον κ. Πελεκανάκη, «ο στόχος αυτός φαίνεται να έχει επιτευχθεί στον μεγαλύτερο βαθμό του, αφού η εν εξελίξει διαδικασία εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης του κλάδου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2016 με τη δημιουργία ισχυρών και βιώσιμων εταιρειών με επαρκή κεφάλαια για να υλοποιήσουν ένα όραμα ανάπτυξης.
ΑΠΟ ΤΟ 2010
Τα ναυάγια κάθε σχεδίου συγχώνευσης
Οι πρώτες κινήσεις συγκέντρωσης του κλάδου εμφανίστηκαν το καλοκαίρι του 2010, όταν εμφανίστηκε ο Γεωργιανός επιχειρηματίας και πρώην πολιτικός στη χώρα του, Κάκχα Μπετουκίντζε, αποκτώντας μετοχικές συμμετοχές σε όλες τις μεγάλες εταιρείες των Ιχθυοκαλλιεργειών μέσω του ολλανδικού fund Linnaeus Capital Partners BV.
Εκτιμάται ότι ο Γεωργιανός ξόδεψε περισσότερα από 60 εκατ. ευρώ προκειμένου να αποτελέσει τον απόλυτο ηγέτη του κλάδου. Η συγχώνευση της Σελόντα με τη Δίας αποτελούσε ουσιαστικά το ξεκίνημα της προσπάθειας του Γεωργιανού για τη δημιουργία ενός υπερ-ομίλου, ωστόσο η άρνηση του επικεφαλής του Νηρέα Αριστείδη Μπελλέ, να συμμετέχει στο σχήμα, «φρέναραν» τα σχέδια του Μπετουκίντζε.
Σε κάθε περίπτωση, οποιοδήποτε σχέδιο υπήρχε από την πλευρά του Μπετουκίντζε έμεινε στο συρτάρι, καθώς ο Γεωργιανός πάλαι ποτέ υπουργός Οικονομικών στη χώρα του, απεβίωσε τον Νοέμβριο του 2014.
Η πρωτοβουλία της Σελόντα και του Δία που επισφραγίστηκε τον Απρίλιο του 2013 με την υπογραφή του Μνημονίου Συγχώνευσης έχασε τη δυναμική της και την αξία της όταν πέντε μήνες μετά η διοίκηση της Δίας ζήτησε την προστασία του άρθρου 99.
Στα τέλη του 2013, ο διευθύνων σύμβουλος της Σελόντα, Γιάννης Στεφανής, απηύθυνε ανοικτή δημόσια πρόσκληση προς τον Αριστείδη Μπελλέ για κοινή πορεία, χωρίς όμως να βρει και πάλι ανταπόκριση.
Έτσι, την περασμένη χρονιά οι τράπεζες απέκτησαν τον έλεγχο της Σελόντα, φέτος του Νηρέα και πλέον μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης, θα βάλουν μπροστά το σχέδιό τους που αφορά την ολοκλήρωση του deal Σελόντα-Δία (μέσω μεταφοράς παγίων και περιουσιακών στοιχείων), την επίλυση των προβλημάτων με τις Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες (η διοίκηση της οποίας συνεχίζει τις προσπάθειές της για εξεύρεση βιώσιμης λύσης, που θα επιτρέψει την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας της) για να προωθήσει στη συνέχεια τα σχήματα που θα συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών.
- 400 εκατ. είναι τα δάνεια των τεσσάρων εταιρειών, Σελόντα, Νηρέα, Δία και Ελληνικών Ιχθυοκαλλιεργειών στις τράπεζες οι οποίες έχουν αποκτήσει ουσιαστικά τον έλεγχο του μάνατζμεντ.
- 82% της παραγωγής τσιπούρας και λαβρακίου εξάγεται σε 34 χώρες. Η μεγαλύτερη αγορά είναι η Ιταλία, η οποία απορροφά το 30%, ενώ μία από τις αναπττσσόμενες είναι η γερμανική αγορά, όπου οι ελληνικές εταιρείες ελέγχουν το 47%.
- 65% το μεγαλύτερο ποσοστό ευρωπαϊκής τσιπούρας και λαβρακίου εκτρέφεται στη χώρα μας. Πέρυσι παρήχθησαν 113.000 τόνοι συνολικής αξίας 567 εκατ. Σε παγκόσμιο επίπεδο το ελληνικό ποσοστό φτάνει το 40%.
Πηγή www.ethnos.gr