Η σιωπή των αμνών

Tου Γιάννη Φουρτούνα*

Αυτή η πανδημία, που ακολουθεί το μοτίβο των μεγάλων επιδημιών, όπως της χολέρας, της πανώλης και της ισπανικής γρίπης, έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που την κάνει να διαφέρει από όλες τις άλλες επιδημίες, το ότι σταμάτησε τις εργασίες και έκλεισε στα σπίτια όλους τους ανθρώπους σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος ή θρησκεύματος.
Η αλήθεια είναι ότι κάθε γενιά χρωστά είτε έναν μεγάλο πόλεμο, είτε μία μεγάλη πανδημία, αλλά το επίσης νέο χαρακτηριστικό αυτής της νέας πανδημίας είναι ότι για πρώτη φορά αυτή επιδρά κατά τρόπο καταλυτικό και στην οικονομική μας ζωή, καθώς με τα πρωτοφανή αυτά μέτρα που η διεθνής κοινότητα έλαβε προληπτικά έναντι του ιού, ζούμε την ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας με ολέθρια αποτελέσματα που οπωσδήποτε θα ακολουθήσουν.

Η πανδημία κάνει αισθητή την παρουσία της και αποτελεί πλέον μέρος της ζωής μας και διαδόθηκε στην κοινότητα από την Ασία, από την οποία άλλωστε και την Αφρική προέρχονται όλες οι μεγάλες και θανατηφόρες επιδημίες, ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από νυχτερίδες ή όπως διατείνεται ο Donald Trump μέσα στο πλαίσιο βιολογικού και οικονομικού πολέμου από την Κίνα. Είναι μια επιδημία που πρέπει να αγωνιστούμε να απαλλαγούμε από αυτήν.
Η κυβέρνηση ομολογουμένως αντιμετώπισε με επιτυχία τη διάδοση του κορωνοϊού στην Ελλάδα, αν και τα ληφθέντα μέτρα από όλες τις χώρες με σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας οδηγούν στην οικονομική καταστροφή των κρατών και σε απόγνωση τον κάθε επαγγελματία. Είναι το μεγάλο ερώτημα αυτό, για την εφαρμογή αυστηρότατων προληπτικών μέτρων που σαν δίκοπο μαχαίρι από τη μια περιορίζουν την εξάπλωση του ιού και από την άλλη οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη διάλυση των κοινωνιών, στο φάσμα της μεγάλης πείνας και στην καταστροφή των δομών του κόσμου έτσι όπως τον γνωρίζαμε έως χθες.

Ζούμε την εντροπία του παγκοσμίου συστήματος, η οποία εντροπία είναι καταρχήν σωτήρια για το ίδιο το σύστημα, διότι δίδεται η μοναδική ευκαιρία να απαλλαγεί από τις οικονομικές φούσκες και να κάνει restart, να συνέλθει. Αγνοούμε όμως σήμερα αν το παγκόσμιο σύστημα θα εκμεταλλευθεί τον ιό και θα αναγεννηθεί ως φοίνικας μέσα από τις στάχτες του ή αν η όλη νοσηρή κατάσταση θα παρουσιάσει σημάδια εκφυλισμού και θα οδηγήσει στο γενικό αφανισμό όλων των αξιών και των κοινωνικών δομών που στηρίζουν την κοινωνία.
Για όσους δεν έχουν δει την ταινία «Ἡ σιωπή των αμνὠν» και επομένως δεν γνωρίζουν το σύμπλεγμα της Clarice και την τραυματική εμπειρία των παιδικών της χρόνων, θα αναφέρω τη φράση της Γραφής «ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείροντος αυτόν ἀφωνος, ουκ ανοίγων το στόμα αυτού». Οι παλιοί συγγραφείς λένε ότι ο αμνός, επειδή πολλές φορές τον χρησιμοποίησαν για να πάρουν από αυτόν χρήσιμα υλικά, όπως το μαλλί ή το γάλα, δεν αντιλαμβάνεται ότι στην προκειμένη περίπτωση διακυβεύεται η ζωή του και γι αυτό δεν αντιδρά. Έτσι και με τον ιό, δεν είναι ότι κινδυνεύουν αγαθά ή ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά ότι διακυβεύεται η ίδια η προσωπική μας ζωή, όπως την ξέραμε και όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε αυτό τόσο πιο αποτελεσματικά θα φροντίσουμε για τη σωτηρία της.

* Ο Γιάννης Φουρτούνας είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Al Azhar της Αιγύπτου