Άρθρα

Η παιδαγωγική σκοπιμότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία

της Χαριτίνης Μαλισσόβα

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται μπροστά σε καθιερωμένες ή αιφνιδιαστικές εγκυκλίους-αποφάσεις, βάσει των οποίων καλούνται να παρακάμψουν το πρόγραμμα διδασκαλίας.
Αφορμή μπορεί να αποτελέσει ο εορτασμός κάποιας παγκόσμιας ημέρας, μιας αθλητικής δραστηριότητας ή κάποιων άλλων, εκτός σχολείου, δραστηριοτήτων (κινηματογραφική ή θεατρική παράσταση εκδρομή κ.λπ.).
Το αναλυτικό πρόγραμμα αφήνει αρκετά μεγάλη ελευθερία επιλογής και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων, οι οποίες έχουν σκοπό πέρα από την παιδαγωγική -εκπαιδευτική και την αισθητική καλλιέργεια των παιδιών.
Πάντα υπάρχει προβληματισμός σχετικά με την ορθή σχολική διαχείριση του χρόνου, ώστε οι διάφορες δράσεις να γίνονται χωρίς να παρακάμπτεται το αναλυτικό πρόγραμμα, χωρίς δηλαδή να διατίθεται χρόνος που αποβαίνει σε βάρος της ύλης των μαθημάτων.
Γι’ αυτό και από την αρχή κάθε σχολικής χρονιάς οι εκπαιδευτικοί καλούνται να βρουν ανάλογες δράσεις κι επισκέψεις.
Επιπλέον, προγραμματίζουν ποιες τάξεις θα αναλάβουν τις εθνικές και τη χριστουγεννιάτικη γιορτές, ώστε να προγραμματίσουν τον χρόνο που θα διαθέσουν για τον συντονισμό και την επιτυχημένη παρουσίαση.
Πέρα και πάνω από τη διαχείριση του χρόνου, υπάρχει ο προβληματισμός για την παιδαγωγική σκοπιμότητα των δράσεων που αναλαμβάνει κάθε εκπαιδευτικός για τα παιδιά που διδάσκει.

Διαθέτοντας τον χρόνο για μια εθνική γιορτή είναι ευνόητο ότι τα παιδιά μαθαίνουν να συνεργάζονται, να εκτίθενται σε δημόσιο λόγο, μαθαίνουν τα ίδια, αλλά και οι συμμαθητές τους για τις σημαντικές στιγμές της ιστορίας, καλλιεργούν και ανακαλύπτουν τα καλλιτεχνικά τους ταλέντα.
Είτε γιορτάζουμε τους Τρεις Ιεράρχες είτε μιλάμε για τα άτομα με ειδικές ανάγκες είτε κάνουμε κάποια λογοτεχνική δράση, αυτό που οφείλουμε στα παιδιά είναι:
-Να τους έχουμε εξηγήσει με σαφήνεια τι θα κάνουμε και για ποιον λόγο.
-Να έχουμε επιλέξει υλικό που προκαλεί το ενδιαφέρον τους.
-Να προβάλλουμε το ανάλογο υλικό σε κάθε ηλικία (είναι άσκοπο π.χ. να θεωρούμε ότι ένα παιδί δημοτικού θα έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσει υλικό που είναι κατάλληλο για παιδιά μεγαλύτερα ή πολύ μικρότερα).
-Να μην πλατειάζουμε χάνοντας άσκοπα χρόνο με αποτέλεσμα να δημιουργείται φασαρία, που μόνο δημιουργική δεν είναι.
-Να ακολουθεί πάντα μια εποικοδομητική συζήτηση, με σκοπό την εμπέδωση και την αξιολόγηση της δράσης.
Δεν επιτυγχάνει κανέναν παιδαγωγικό σκοπό το να βάζεις τους μαθητές σε δράσεις που κουράζουν, αποσυντονίζουν ή δημιουργούν άγχος.
Καθετί που λέγεται ή και ακούγεται από τον εκπαιδευτικό οφείλει να είναι προγραμματισμένο, φιλτραρισμένο με τέτοιον τρόπο ώστε να αποδίδει γνώση και καλλιέργεια.
Ο προβληματισμός είναι ακόμα πιο μεγάλος στις περιπτώσεις που υπάρχει ενδεχόμενο να παρουσιάσει ένα σχολείο κάποια δράση επιλέγοντας κάποιους μαθητές από όλες τις τάξεις. Δημιουργείται τότε πρόβλημα και επείγει να βρεθεί λύση για την αναπλήρωση των χαμένων ωρών που οι υπόλοιποι από τους συμμαθητές τους έχουν παρακολουθήσει.

Βγάζω το παιδί από την τάξη σημαίνει ότι:
-Έχω βρει τρόπους ώστε ο χρόνος που θα διατεθεί να είναι ο απαραίτητος και μόνο.
-Έχω επεξεργαστεί και μεθοδεύσει τις απουσίες των παιδιών με τέτοιον τρόπο ώστε να μη χάνουν μόνιμα τα ίδια μαθήματα.
-Έχω βρει τρόπο να αναπληρώσουν τα παιδιά τα μαθήματα που χάνουν.
-Γνωρίζω και μπορώ να αιτιολογήσω τον λόγο για τον οποίο θα χάσουν ώρες από την τάξη.
Ο πρωτεύων στόχος των εκπαιδευτικών είναι να συμμετέχουν σε δράσεις, οι οποίες προσφέρουν στα παιδιά έμπνευση, χαρά, ικανοποίηση, δημιουργικό χρόνο.
Κάθε λεπτό διδασκαλίας (εντός ή εκτός της σχολικής αίθουσας) είναι πολύτιμο.
Κάθε ώρα διδασκαλίας οφείλει να έχει έναν παιδαγωγικό στόχο.
Κάθε λεπτό συμμετοχής του παιδιού σε δράσεις και γιορτές οφείλει να είναι εξίσου πολύτιμο με τη διδασκαλία, να κατευθύνεται, επίσης, από παιδαγωγική σκοπιμότητα.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το