του Λευτέρη Βιολέτα*
Κοιτώντας σήμερα κάποιος τη διαχείριση των παραλιών της Σκιάθου, κι όχι μόνο, βλέπει μια αβέβαιη και σχεδόν παρανοϊκή κατάσταση. Ένα νομικό πλαίσιο εμπνευσμένο από γραφειοκράτες των Αθηνών – αντί ίσως τεχνοκράτες – όπου οι επιχειρηματίες είναι όμηροι του δημάρχου και των συμβούλων του, που ενίοτε ζητούν ανταλλάγματα για να κάνουν τα στραβά μάτια, να ευνοήσουν κάποιον. Και στο κέντρο οι τουρίστες, που άλλοτε είναι ευχαριστημένοι από τη μαγεία του τοπίου κι άλλοτε δυσαρεστημένοι από το στρίμωγμα ή την κακή εξυπηρέτηση.
Οι καντίνες πρέπει να πωλούν πρόχειρο συσκευασμένο φαγητό, αλλά μαγειρεύουν μέχρι αστακούς. Οι ομπρέλες σε κάθε πόστο που εκμισθώνει ο Δήμος πρέπει να είναι περίπου εξήντα, αλλά στήνονται περισσότερες από εκατό. Ο Δήμος Σκιάθου σήμερα καλείται να αποφασίσει ουσιαστικά αν θα πορευθεί με μια «διασταλτική» ερμηνεία κι εφαρμογή του νόμου ή αν θα «εκβιάσει» τους επιχειρηματίες, προειδοποιώντας για αυστηρή τήρηση των κανόνων. Η επιλογή εξαρτάται από τη γνώση και τη σχέση του δημάρχου με την οικονομία της αγοράς, που για τον κ. Τζούμα είναι πολιτιστική. Θα διαμορφωθεί όμως και με βάση το πού βρίσκονται οι «φίλοι» της Δημοτικής Αρχής. Αν είναι περισσότεροι οι «φίλοι» που δραστηριοποιούνται ήδη στις παραλίες του νησιού, μάλλον θα ισχύσει η πρώτη προσέγγιση. Αν πάλι είναι περισσότεροι οι «φίλοι» που θέλουν να μπουν τώρα στην αγορά αυτή, τότε θα ισχύσει η δεύτερη προσέγγιση, το οποίο με την παρουσία του κ. Τζούμα είναι και το πλέον πιθανό σενάριο. Εστιάτορες, που πιστεύουν ότι χάνουν τζίρο και ξενοδόχοι, που είναι όμοροι στην παραλία (όσο όμορη είναι η Τουρκία στην ΑΟΖ της Λιβύης). Τέλος, άλλοι «φίλοι» της Δημοτικής Αρχής, εντός ή εκτός Σκιάθου, που στοχεύουν να πάρουν ένα πόστο, έστω και σε υψηλή τιμή, αφού κάποια βοήθεια ίσως πάρουν από τον δήμαρχο μετά, για μια πιο «χαλαρή» λειτουργία της επιχείρησης.
Στην οικονομία τα πάντα κρίνονται από την ανταλλαγή προϊόντων μεταξύ ανταγωνιστικών επιλογών, που διαμορφώνουν την προσφορά και τη ζήτηση. Όταν η ζήτηση είναι χαμηλή στην αρχή και στο τέλος της σεζόν, τότε για παράδειγμα οι εστιάτορες γκρινιάζουν, ότι οι καντίνες τους παίρνουν τζίρο. Όταν η ζήτηση είναι υψηλή στη μέση της σεζόν, τότε υπάρχει αδιαφορία – ακόμη και για την κακή ποιότητα και τις υψηλές τιμές – ή ανακούφιση, επειδή βρίσκουν οι τουρίστες στις αμμουδιές σκιά και φαγητό, ώστε να εξυπηρετηθούν και να μη φύγουν από το νησί. Αν η αυξημένη ζήτηση καλυφθεί με παράτυπη προσφορά, τότε παραβιάζεται ο νόμος και εμφανίζεται το καθεστώς ασάφειας και διαπλοκής. Αν η ζήτηση δεν καλυφθεί, τότε η τοπική οικονομία θα ματώσει, πλήττοντας καίρια ειδικά το πιο ευαίσθητο κομμάτι της, εκείνο των μικρών επιχειρηματιών, με καταγωγή κυρίως από τη Σκιάθο.
Καθώς το δίλλημα είναι αμείλικτο, επιβάλλονται γενναίες αλλαγές, οι οποίες απαιτούν πολύ ειδικές γνώσεις και ικανότητες δημόσιας διοίκησης και πολιτικής. Οι ανεπτυγμένες επιχειρήσεις στη Σκιάθο, εν προκειμένω τα μεγάλα ξενοδοχεία, βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των αλλαγών, όντας οι ιστορικοί βασικοί δημιουργοί και οι κινητήριες δυνάμεις πίσω από την αδιάκοπη αναδιοργάνωση της Σκιάθου και γι’ αυτό, εξίσου σημαντική είναι η προσοχή σ’ αυτές. Η συνδυασμένη δύναμη, η ικανότητα και η επιρροή τους – η «παρουσία» τους στην τοπική σκηνή – έχουν διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στο τράβηγμα ή στην ώθηση σχεδόν κάθε επιχείρησης, σ’ ένα μοτίβο αλλαγής και ολοκλήρωσης. Βεβαίως, η υπερβολική ανισότητα εμποδίζει την ανάπτυξη και… μπορεί να τροφοδοτήσει λαϊκισμό και πολιτική αναταραχή.
Αυτό το περίπλοκο μπαλέτο έχει χορογραφία, ίσως για πρώτη φορά, όχι από μια ελίτ των ισχυρών ατόμων ή επιχειρήσεων, αλλά από τον αυθόρμητο συνδυασμό των επενδύσεων, της τεχνολογίας, της επικοινωνίας, της πολιτικής και των μέσων ενημέρωσης. Φυσικά, είναι ωραίο να έχουμε μεγάλους και θετικούς αριθμούς, μήνα ανά μήνα, σεζόν με τη σεζόν, αλλά οι οικονομίες στοχεύουν στο μακροπρόθεσμο. Υπάρχει άραγε αυτό το στοιχείο σήμερα στον Δήμο Σκιάθου; Μάλλον όχι, αφού η σημερινή διοίκηση του κ. Τζούμα βασίζεται σε ρωμαϊκές μεθόδους, τις οποίες ο ίδιος δηλώνει ευθαρσώς ότι μελετά με πάθος καθημερινά, παραβλέποντας όμως, ότι ο Ιούλιος Καίσαρας τελικά δολοφονήθηκε από τους πλέον κοντινούς του ανθρώπους, καθώς δεν μπόρεσε ποτέ να υπερβεί την ίντριγκα και τη διαπλοκή και, πρωταρχικά, τη ματαιοδοξία του.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα ιδιαίτερα περίπλοκο πλαίσιο διαχείρισης του Δήμου Σκιάθου, το οποίο, πέρα και μετά από τις πολιτικές που αποφασίζονται, χρειάζεται στρατηγική. Η σημερινή Δημοτική Αρχή, κυρίως ο δήμαρχος, ακολουθεί την τακτική των φωτογραφίσεων, των ανακοινώσεων και του φαίνεσθαι, και μόνο μια στρατηγική αντίδρασης, η οποία δεν είναι στην πραγματικότητα στρατηγική. Απλά προσπαθεί να ανταποκριθεί στις απειλές και στις ευκαιρίες, μέσα από έναν απρογραμμάτιστο, αυτοσχέδιο συρμό. Δεν υπάρχει σχέδιο μακράς διάρκειας ή ρητή δήλωση αποστολής και οποιαδήποτε ενέργεια φαίνεται κάθε φορά αναγκαία, αυτή λαμβάνεται χωρίς σαφή οργανωτική κατεύθυνση και στόχους.
Δυστυχώς, δεν φαίνεται – ούτε στον ορίζοντα – καμία οργανωτική προσέγγιση και χωρίς αυτή φοβάμαι, ότι η ερχόμενη τουριστική περίοδος θα βρει τις παραλίες του νησιού σε μεγάλη-μεγάλη αναστάτωση και την οικονομία των παραλιών, ανθρώπων και επιχειρήσεων, χτυπημένη άσχημα και με αλλαγές προς το κακό, κυρίως για τους Σκιαθίτες._
* Ο κ. Λευτέρης Βιολέτας είναι σύμβουλος Στρατηγικής Ανάπτυξης Διεθνών Οργανισμών