Άρθρα

«Η μνήμη των ανθρώπων είναι οι άνθρωποι» – Αφιέρωμα στη Νίτσα Κολιού (1927 – 2005)

Της Μαρίας Φλετορίδου,
δρ. Γαλλικής Φιλολογίας

Στις 29 Ιανουαρίου 2021 συμπληρώθηκαν δεκαέξι χρόνια από τον θάνατο της Βολιώτισσας δημοσιογράφου Νίτσας Κολιού σε νοσοκομείο της Αθήνας. Είναι δύσκολο να γράψει κάποιος για μια γυναίκα που ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του Α’ Σοροπτιμιστικού Ομίλου Βόλου, από τους πρώτους που ιδρύθηκαν στη χώρα μας. Είναι όμως εύκολο όταν πρόκειται για μια γυναίκα που η φήμη και η αξία της ξεπερνά δεδομένα και τετριμμένες έννοιες. Είναι εύκολο όταν πρόκειται για τη Νίτσα Κολιού, τη δημοσιογράφο, την ερευνήτρια και τη συγγραφέα.

Η Νίτσα Κολιού δεν χαριζόταν, δεν έκρυβε τη γνώμη και την άποψή της για τον νέο συνάδελφο, γιατί είχε μάθει να εκφέρει δυνατά αυτό που πρέσβευε. Ήταν η δημοσιογράφος της «Θεσσαλίας» και του «Ταχυδρόμου», η γυναίκα που έφερε τον τίτλο της συντάκτριας με επάρκεια τιμής και δράσης άλλοτε ως ανταποκρίτρια αθηναϊκού Τύπου, άλλοτε ως ανταποκρίτρια του τοπικού Τύπου σε αποστολές στο εξωτερικό, πάντα ικανή να δώσει εκτός από την είδηση, το γεγονός και τις παραμέτρους, την ανθρώπινη διάσταση ως αποτέλεσμα και απόρροια των εξελίξεων.

Αυτή η θέση και άποψη, αυτή η δυνατότητα που έγινε μεγάλη ικανότητα δεν αναλώθηκε στο καθημερινό και εφήμερο, στο σήμερα που διοχετευόταν αναπόφευκτα στο αύριο. Η διαδοχικότητα και η αλληλουχία την οδήγησαν στο χθες, στο παρελθόν, στη διάσωση, διαφύλαξη και ανάδειξή του. Η έρευνα ήταν τόπος οικείος για τη Νίτσα Κολιού. Η έρευνα σε συνδυασμό με την οξύτητα νου και ικανότητα γραφής είχαν αποτέλεσμα εξαιρετικά πονήματα που στέκουν ακέραια στον χρόνο, φρουροί στην κυριολεξία δράσεων, ανθρώπων έργα που ζούνε για πάντα.

Κι αν το πάντα δεν είναι αιώνιο, η μνήμη τελικά είναι γιατί η Νίτσα Κολιού με τον αυστηρό τόνο φωνής, το διεισδυτικό βλέμμα και το γλυκό χαμόγελο κοιτάει να εισβάλλει στην αίθουσα σύνταξης λέγοντας δεικτικά «τι κάθεστε» αναφερόμενη στο ένα ή στο άλλο θέμα, λέγοντας με ειλικρίνεια τη γνώμη και άποψή της, καθώς ποτέ της δεν φοβήθηκε και δεν πτοήθηκε να πει αυτό που πίστευε. Κι αν η τόλμη και το θάρρος ήταν συνώνυμα του χαρακτήρα της, υπολογίστε και την ευαισθησία, καθώς όταν διέκρινε διάθεση και πάθος για τη δημοσιογραφία, για τη ζωή γενικότερα έσκυβε με υπομονή και αγάπη στον νέο συνάδελφο.

Η Νίτσα Κολιού έδωσε αγώνες και μάχες στην κυριολεξία από τη θέση της προέδρου στην Ένωση Συντακτών, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επίλυση θεσμικών θεμάτων. Παράλληλα ήταν η γυναίκα που τιμούσε την καθημερινότητα που ουσιαστικά υπηρετούσε συμμετέχοντας πλούσια στην κυριολεξία δραστηριότητα ως μέλος σωματείων, συλλόγων, οργανισμών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Εργαζομένου Κοριτσιού, της Εταιρίας Μελέτης και Προστασίας Περιβάλλοντος Νομού Μαγνησίας, του Ομίλου Ουνέσκο, της Διοίκησης του Νοσοκομείου Βόλου και του Δημοτικού Κέντρου Ιστορικών Ερευνών και βέβαια του Α’ Σοροπτιμιστικού Ομίλου, αξέχαστη και ιδανική, η καλύτερη αδελφή ως «Soror optima», ως Σοροπτιμίστρια.

Έτυχε τιμών και διακρίσεων, έτυχε της αγάπης των αναγνωστών και της εκτίμησης τους. Την τίμησαν: Ο Δήμος Βόλου και ο Δήμος Αλμυρού, αλλά και ο τότε Δήμος Αγριάς, το Εργατικό Κέντρο Βόλου, ο Σύλλογος Βελεστινιωτών Αθηνών και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών σε ειδικές εκδηλώσεις. Την τίμησε ο Ελληνογαλλικός Σύνδεσμος Βόλου στη «Γιορτή της Γυναίκας» στις 8 Μαρτίου 2016 με ομιλία από τη δημοσιογράφο Ροσσάνα Πώποτα, η οποία μαθήτευσε δίπλα της. Κι αν το όνομα σηματοδοτώντας εγείρει συνειδήσεις και ανοίγει δρόμους η Νίτσα Κολιού κατάφερε – κι αυτό είναι μοναδικό – να είναι συνώνυμο αξιών, αλλά και της δημοσιογραφίας, της δημιουργίας.

Παράλληλα η Νίτσα Κολιού υπήρξε τακτικό μέλος των Διοικητικών Συμβουλίων του ΔΗ.Κ.Ι. έως το 2002. Με τη διαθήκη της δώρησε στο ΔΗ.Κ.Ι. το προσωπικό της Αρχείο, που περιλαμβάνει σπάνιο υλικό για σημαντικά ιστορικά θέματα του τόπου. Εκτός από το πολύτιμο και ογκώδες Αρχείο της, μεγάλη κληρονομιά είναι και τα παρακάτω βιβλία:
«Άγνωστες πτυχές Κατοχής και Αντίστασης 1941-1944», σε δύο τόμους, όπου το 1985 συγκέντρωσε πλήθος τεκμηρίων για εκείνη την περίοδο, όπως φωτογραφίες, διοικητικά έγγραφα, ανεξάντλητη αλληλογραφία, συνεντεύξεις με προσωπικές μαρτυρίες, καθώς και φύλλα του αντιστασιακού Τύπου.
«Οι ρίζες του εργατικού Κινήματος και ο «Εργάτης» του Βόλου», Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 1988.
«Το Τυπο-φωτο-γραφικό Πανόραμα του Βόλου», Δύο τόμοι, Λογότυπο, 1991.
«Η Βιομηχανία του Βόλου», 1993.
«Νεότερα δεδομένα των ερευνών για την Αρχαία Ιωλκό», 1994.
«Οι πρωτοπόροι της περιοχής Αλμυρού», Εκδόσεις Οδυσσέας, 1996.
«Μαθητριών ιστορίες στο Αμιγές Θηλέων», 2001.
«Τα Βελεστινιώτικα», Χρονικά Δήμου Φερών, 2001.

Παρουσίαση του «Τυπο-φωτο-γραφικού Πανοράματος του Βόλου»:
Ο Τύπος του Βόλου άξιζε να γίνει αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης και έπρεπε ένας φιλόπονος επαγγελματίας δημοσιογράφος σαν τη Νίτσα Κολιού να αναλάβει το δύσκολο και κοπιαστικό εγχείρημα της εξαντλητικής έρευνας για τα έντυπα ενός και πλέον αιώνα, ώστε να παραδώσει στους ιστορικούς ένα χρήσιμο εργαλείο για τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και για τις κρίσεις τους. Η έρευνα έπρεπε να ξεκινήσει από το 1881, μετά την προσάρτηση του Βόλου στο ελληνικό Κράτος, οπότε και αποκτάει ο τόπος τις πρώτες εφημερίδες. Όμως κρίθηκε απαραίτητο από την Νίτσα Κολιού να γίνει γνωστό ποια περίπου κατάσταση επικρατούσε νωρίτερα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες της Τουρκοκρατίας. Η Θεσσαλία δεν είχε τότε τοπικές εφημερίδες, αλλά γενικά οι κάτω από τη Σούρπη ελεύθερες, από πριν, μισόν αιώνα και πλέον, ελληνικές περιοχές, έβγαζαν εφημερίδες και παρουσίαζαν θεσσαλικά θέματα.
Αυτά τα θέματα αναζητήθηκαν από τη Νίτσα Κολιού σε αθηναïκά φύλλα, και ιδιαίτερα σ’ εκείνα των οποίων οι εκδότες προέρχονταν από την περιοχή Βόλου και είχαν πρόσθετους λόγους να δημοσιεύουν πληροφορίες για την κατάσταση στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Έτσι η έρευνα αρχίζει στον Α’ Τόμο με την πολιτική και φιλολογική εφημερίδα «Ο Φιλόπατρις», 10 Απριλίου 1855, του Δήμου Π. Αθανασίου από την Πορταριά, και τελειώνει στον Β’ Τόμο το έτος 1991, σε ένα σύνολο 942 σελίδων. Η εφημερίδα «Ο Φιλόπατρις» έβγαινε από το 1855 έως το 1862, το έτος που αρχίζει η κυρίως έρευνα με χαρακτηριστικά δημοσιεύματα και σε πολλές άλλες εφημερίδες. Συγκλονιστικές περιγραφές για τα δεινά της Τουρκοκρατίας και ενδεικτικές αναφορές για τις συνθήκες ζωής και για κάποιες πολιτιστικές προσπάθειες. Άλλες σελίδες αφιερώνονται στην επανάσταση του 1878, στις απόψεις του Άγγλου δημοσιογράφου Ογλ και στη δολοφονία του.

Ακολουθούν τα γεγονότα της προσάρτησης του Βόλου το 1881, στοιχεία για την ακμή του εμπορίου, καθώς και για τη δημιουργία μεγαλοτσιφλικάδων στη Θεσσαλία. Περνάμε στο ημερολόγιο της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων από τη Θεσσαλία και σε συναρπαστικές περιγραφές της απελευθέρωσης του Βόλου και της περιοχής. Φθάνουμε πλέον στις εφημερίδες του Βόλου από τον Νοέμβριο του 1881 με ποικιλία σχημάτων και μεγεθών, σε περιεχόμενα και σε βαθμούς σοβαρότητας και εκδοτικών κινήτρων. Σ’ αυτό το «Τυπο-γραφικό-Πανόραμα» αφιερώνονται πολλές σελίδες στους δύο κολοσσούς «Θεσσαλία» και «Ταχυδρόμο», χωρίς όμως να εξαντλείται το θέμα, λόγω της εύκολης πρόσβασης στα αρχεία τους για τους σημερινούς και μελλοντικούς ερευνητές.
Εκτός από τις εφημερίδες στην έρευνα της Νίτσας Κολιού έχουν περιληφθεί και περιοδικές εκδόσεις: Πολιτικές, κομματικές, πολιτιστικές, εκδόσεις επιμελητηρίων και άλλων οργανισμών, Ομίλων, Συλλόγων ακόμη και φυσιολατρικών Σωματείων. Ταυτόχρονα δίνονται τα πορτραίτα μερικών ξεχωριστών ανθρώπων του Τύπου, δημοσιογράφων-εκδοτών, καθώς και σκιαγραφίες παραγόντων της πολιτικής ζωής, του εργατικού Συνδικαλισμού και της πνευματικής κίνησης. Μια μεγάλη ταινία ιστορικής αναδρομής από το 1855 έως το 1991, ξετυλίγεται στα μάτια του αναγνώστη και αποκαλύπτει ενδιαφέροντα της περιοχής του Βόλου. Αυτά, μαζί με πολλές φωτογραφίες και απεικονήσεις αθρόων εφημερίδων και περιοδικών.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το