Μια «υπερτράπεζα» -που θα ξεκινήσει με κουμπαρά 5 δισ. και σταδιακά θα φτάσει στα 20 δισ. ευρώ- θα είναι το «όπλο» στην προσπάθεια να προκληθεί το περίφημο… αναπτυξιακό σοκ, το οποίο θα επανεκκινήσει την οικονομία.
Για τον σκοπό αυτό θα υπάρξει ένα ολοκληρωμένο πλέγμα δράσεων: η προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό, η αποτελεσματική διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ακόμα και η χορήγηση εγγυήσεων για τις εξαγωγές.
Η σύσταση της Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας έχει συζητηθεί στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής και το θέμα έχει μελετήσει η Ομάδα Χρηματοπιστωτικού Τομέα του γραφείου του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη.
Το σχέδιο αναμένεται να μπει σε δημόσια διαβούλευση μετά την τελική συμφωνία με τους εταίρους, ενώ για να τεθεί σε εφαρμογή απαιτείται νομοθετική ρύθμιση. Θετική είναι -σύμφωνα με πληροφορίες- η ανταπόκριση των εκπροσώπων των δανειστών, καθώς ανάλογο μοντέλο εφαρμόζεται ήδη σε 61 χώρες, όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία, η Βενεζουέλα και η Κίνα.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 2009 το άθροισμα του ενεργητικού αυτών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έφτασε τα 2 τρισ. δολάρια.
Ο ρόλος τους στην οικονομία
Με το θέμα έχει ασχοληθεί εκτενώς ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College της Νέας Υόρκης. Μάλιστα έχει επιμεληθεί μια έρευνα για τις αναπτυξιακές και συνεταιριστικές τράπεζες και τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον.
Μιλώντας στο «Εθνος της Κυριακής» χαρακτηριστικά σημειώνει πως «η επίμονη και συνεχής κρίση στην Ελλάδα απαιτεί έναν νέο φορέα στα πρότυπα αναπτυξιακής τράπεζας, που θα εστιάζεται αποκλειστικά στην αναζωογόνηση της ανάπτυξης της οικονομίας».
Και εξηγεί ότι «αντλώντας διδάγματα από την εμπειρία επιτυχημένων αναπτυξιακών τραπεζών σε πολλές χώρες, μια Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα στην Ελλάδα θα μπορούσε να προσφέρει την απαραίτητη και καταλυτική βοήθεια -στη χρηματοδότηση και γραφειοκρατία- να ευδοκιμήσουν νεοσύστατες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δραστηριότητες στον τουρισμό και στην αγροτική ανάπλαση (αγροτουρισμό), που όλα είναι ζωτικής σημασίας για την έξοδο της χώρας από την ύφεση».
Καταλήγοντας ο κ. Παπαδημητρίου τονίζει πως «η νέα αναπτυξιακή τράπεζα, επανεκκινώντας τη δραστηριότητα σε πολλούς οικονομικούς τομείς, θα συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας που πρέπει να είναι ένας από τους κύριους στόχους της πολιτικής ατζέντας».
Στην πράξη, η σύσταση της νέας τράπεζας θα μπορούσε να περιορίσει τις επιπτώσεις υφεσιακών μέτρων που θα περιλαμβάνονται στη συμφωνία με τους δανειστές και να δώσει ώθηση στην οικονομία και στην αγορά εργασίας. Τα πάντα θα κριθούν από την αξιοπιστία που θα έχει ο νέος φορέας στο εσωτερικό αλλά κυρίως στο εξωτερικό. Η έκταση των αρμοδιοτήτων της Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας θα είναι μεγάλη και μεταξύ άλλων αναμένεται να περιλαμβάνει:
• Την προσέλκυση επενδυτών από το εξωτερικό. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την εξάλειψη της γραφειοκρατίας μέσω ενός συστήματος ανάλογου με το αγγλοσαξονικό μοντέλο του one stop shop. Δηλαδή οι ξένοι επενδυτές με μια «επίσκεψη» θα έχουν σαφή εικόνα για όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσουν και θα ενημερώνονται για όλα τα σχετικά θέματα. Με τον τρόπο αυτόν εκτιμάται πως θα καταστούν πιο ελκυστικές οι επενδύσεις από μεγάλες επιχειρήσεις, που μέχρι τώρα αντιμετώπιζαν με επιφύλαξη την ελληνική οικονομία.
• Την ενιαία διαχείριση τμήματος των κοινοτικών κονδυλίων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Στην πράξη θα δημιουργηθεί μια «ομπρέλα» κάτω από την οποία θα μπουν οι σχετικές δράσεις, ώστε να μη χάνονται κονδύλια και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των σχετικών προγραμμάτων. Η στήριξη της επιχειρηματικότητας εκτός από τις «άμεσες» θέσεις εργασίας θα δημιουργήσει και… παράπλευρες ευκαιρίες απασχόλησης. Υπολογίζεται πως για κάθε δύο επιδοτούμενες θέσεις δημιουργείται εμμέσως μία ακόμα θέση εργασίας σε συναφείς τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Προτεραιότητα θα δοθεί σε νέες και αρχικά μικρές επιχειρήσεις, που μπορούν να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, τα κονδύλια θα αξιοποιηθούν για τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα, τη στήριξη δραστηριοτήτων στον χώρο του τουρισμού και την αναδιάρθρωση της βιομηχανικής βάσης της χώρας.
• Την ενίσχυση των συμπράξεων με άλλα κράτη για τη δημιουργία μεγάλων έργων. Στόχος είναι να υπάρχει ένας φερέγγυος φορέας που να παρέχει ασφάλεια ότι το έργο θα υλοποιηθεί και δεν θα υπάρξουν εμπόδια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό με δεδομένο πως ήδη έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από την Κίνα και άλλα κράτη για συγκεκριμένες επενδύσεις.
• Την αξιοποίηση του λεγόμενου «πακέτου Γιούνκερ», με στόχο να αντιμετωπιστούν υφεσιακές επιπτώσεις μέτρων που θα περιλαμβάνονται στη συμφωνία με τους εταίρους. Το βάρος θα δοθεί στην υλοποίηση δράσεων σε περιφερειακό επίπεδο και εδώ κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Σε πρώτη φάση τα κονδύλια από το «πακέτο Γιούνκερ» μπορεί να φτάσουν τα 2 δισ.
• Την ενσωμάτωση του ταμείου εγγυήσεων για τις εξαγωγές. Στόχος είναι να διευκολυνθούν κυρίως μικρές επιχειρήσεις και ιδιώτες που θέλουν να εξάγουν τα προϊόντα τους αλλά δεν έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία αλλά και αξιοπιστία. Σε δεύτερη φάση θα μπορούσε να υπάρξει επέκταση των δραστηριοτήτων της Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, με βάση το μοντέλο που εφαρμόζεται ήδη στην Ιταλία. Η αναπτυξιακή τράπεζα της γείτονος χώρας δέχεται και προθεσμιακές καταθέσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση -που αποτελεί μακροπρόθεσμο στόχο- θα μπορούσε η τράπεζα να δέχεται συγκεκριμένα ποσά ακόμα και από ιδιώτες, με την προϋπόθεση πως η κατάθεση δεν θα μπορεί να «σπάσει» για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
H παγκόσμια εμπειρία
Στόχος είναι στην Αναπτυξιακή Τράπεζα να συνενωθούν το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ). Με βάση τον σχεδιασμό θα πρέπει να συσταθεί μια ανώνυμη εταιρεία, που θα ανήκει στο Δημόσιο αλλά θα λειτουργεί ως ανεξάρτητος φορέας, χωρίς δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Θα υπάρχει διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο θα συμμετέχουν επαγγελματίες, αρμόδιοι για συγκεκριμένους τομείς της λειτουργίας της. Δεν θα χρειαστεί πρόσθετη κρατική ενίσχυση, αλλά σε αυτήν τη φάση το ελληνικό Δημόσιο θα εισφέρει σε αυτήν τη συμμετοχή του στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το ΕΤΕΑΝ, και ενδεχομένως από την αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας. Σε πρώτη φάση αυτά τα κονδύλια θα ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ. Παράλληλα, όπως ήδη αναφέρθηκε, θα κατευθυνθούν και κοινοτικοί πόροι.
Στη Γηραιά Ηπειρο το πλέον πετυχημένο μοντέλο αναπτυξιακής τράπεζας λειτουργεί στη Γερμανία, η οποία μάλιστα έχει προσφέρει τεχνογνωσία και σε άλλα κράτη για την υλοποίηση ανάλογων δράσεων. Στη Γαλλία η αντίστοιχη Κρατική Επενδυτική Τράπεζα κεφαλαιοποιήθηκε με 42 δισ. ευρώ και έχει ως προτεραιότητα τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ιδιαίτερα πετυχημένο είναι το μοντέλο της Βραζιλίας, όπου η αναπτυξιακή τράπεζα ιδρύθηκε το 1952. Αρχικά επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και στη στήριξη της πετρελαϊκής Petrobras καθώς ήταν απρόθυμος να τη χρηματοδοτήσει ο ιδιωτικός τομέας. Η Petrobras -που ιδρύθηκε το 1953- είναι σήμερα η μεγαλύτερη του είδους της στο νότιο ημισφαίριο.
Πηγή www.ethnos.gr