Άρθρα

Η επιδημία της μοναξιάς

της Αγγελικής Κοτρώτσου

Ζούμε, το δίχως άλλο, στιγμές που θα γραφτούν στην Ιστορία. Για πρώτη φορά, έπειτα από αιώνες αγώνων για ελευθερία, είμαστε υποχρεωμένοι, στο όνομα της ατομικής υπευθυνότητας, να την απαρνηθούμε και να τεθούμε σε εκούσιο αυτοπεριορισμό. Ποτέ ξανά δεν ήταν τόσο εύκολο να σώσουμε ανθρώπινες ζωές, από την άνεση του καναπέ μας. Κι ενώ για τους περισσότερος αυτό θα είναι μια καλή ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά με τους δικούς τους ανθρώπους, από τους οποίους οι ανήλεοι ρυθμοί της μέχρι πρότινος καθημερινότητάς μας, τους είχαν αποξενώσει αλλά και να αναθεωρήσουν πολλά από εκείνα που μέχρι χθες θεωρούσαν δεδομένα, την ίδια ώρα για κάποιους άλλους φαντάζει ζωντανός εφιάλτης. Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που ζουν μόνοι, οι ηλικιωμένοι, αλλά και οι νεότεροι που πλήττονται εκτός από την υπάρχουσα και από μια άλλη επιδημία, αυτή της μοναξιάς και της αποξένωσης.
Τα επιστημονικά δεδομένα που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια από έρευνες είναι σαφή: Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση έχουν αντίκτυπο και στη σωματική μας υγεία, εκτός από την ψυχική. Σύμφωνα με έρευνα του Brigham Young University, για κάθε άνθρωπο, το να βρίσκεται μακριά από την κοινωνική του ομάδα, είναι μία μορφή κοινωνικού πόνου με τον εγκέφαλο να τον επεξεργάζεται, όπως ακριβώς και τον σωματικό. Η μοναξιά μπορεί συχνά να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα στρες και στην παραγωγή ορμονών, όπως η κορτιζόλη, που ενισχύουν τη γήρανση και μειώνουν το προσδόκιμο ζωής, ενώ παράλληλα οι άνθρωποι που νιώθουν αποκομμένοι από τους υπόλοιπους είναι πιθανότερο να εμφανίσουν καρδιοπάθεια, μειωμένες νοητικές και γνωστικές λειτουργίες και τελικά κατάθλιψη. Γι’ αυτό και οι ερευνητές τονίζουν ότι τα δυνητικά οφέλη μιας υποχρεωτικής μαζικής καραντίνας πρέπει να ζυγιστούν προσεκτικά, σε σχέση με το πιθανό ψυχολογικό κόστος.

Μεγαλύτερα θύματα αυτής της πανδημίας, όπως όλα δείχνουν, είναι οι ηλικιωμένοι οι οποίοι πέρα από τον αόρατο εχθρό του κορωνοϊού που τους απειλεί άμεσα, πρέπει να αντιμετωπίσουν και έναν μεγαλύτερο, αυτόν της απολύτως επιβεβλημένης απομόνωσης στο σπίτι και της αποφυγής κοινωνικών επαφών με οποιοδήποτε άτομο του περιβάλλοντός τους, που αναπόφευκτα οδηγεί σε μοναχικότητα. Κάποιοι πιο τυχεροί, που έχουν ακόμη δικούς τους ανθρώπους, παιδιά ή εγγόνια κοντά τους ίσως να μην πληγούν τόσο από τις επιπτώσεις αυτής της απομόνωσης. Δεν μπορούμε όμως να αγνοούμε κι εκείνο το μεγάλο ποσοστό ηλικιωμένων που είναι πλέον μόνοι στη ζωή και μακριά από ανθρώπους που θα μπορούσαν να τους προσφέρουν βοήθεια αυτές τις δύσκολες μέρες. Είναι ίσως εκείνοι οι άνθρωποι που βλέπουμε να κυκλοφορούν ακόμη έξω, παρά τις αυστηρές συστάσεις της πολιτείας για κατ’ οίκον εγκλεισμό, προκειμένου να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες: Την αγορά τροφίμων, φαρμάκων, ειδών πρώτης ανάγκης.

Αντί να θυμώνουμε μαζί τους και να τους κατηγορούμε για ανευθυνότητα, ας αναλογιστούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης όσον αφορά στον συνάνθρωπο. Στη γειτονική Ιταλία της απαγόρευσης εξόδου και των χιλιάδων ηλικιωμένων θυμάτων, πολλοί νέοι παίρνουν ήδη την πρωτοβουλία να τηλεφωνήσουν σε ηλικιωμένους που γνωρίζουν πως είναι μόνοι για να τους κάνουν τα ψώνια της εβδομάδας. Άλλοι κολλούν χαρτιά με το τηλέφωνό τους στις εισόδους πολυκατοικιών προτρέποντας όποιον έχει ανάγκη, να τους τηλεφωνήσει για να τους κάνουν τα ψώνια ή να τους παρέχουν κάποια βοήθεια στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό. Ακόμη όμως και ένα απλό τηλεφώνημα ενδιαφέροντος ίσως για εκείνους να είναι σωτήριο. Τις ημέρες αυτές όπου όλοι βομβαρδιζόμαστε από τα μέσα ενημέρωσης, μία αισιόδοξη κουβέντα μπορεί να είναι το μόνο που χρειάζονται για να τους σώσει από την απελπισία και τη μοναχικότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ανθρώπους σε μεγάλο κομμάτι τους ψηφιακά αναλφάβητους, που δεν έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν την τεχνολογία προκειμένου να «σπάσουν» την απομόνωση, όπως οι περισσότεροι από εμάς.
Εκτός από την ατομική μας ευθύνη απέναντι στους ανθρώπους αυτούς, το ευχάριστο είναι πως υπάρχει μέριμνα και από αρμόδιους φορείς που προσφέρουν τηλεφωνικές γραμμές υποστήριξης για τους ανθρώπους που αισθάνονται μόνοι και νιώθουν την ανάγκη να μιλήσουν με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ή που χρειάζονται κάποια βοήθεια, σε πολλές πόλεις της Ελλάδος.

Ο Βόλος ανήκει σε αυτές τις πόλεις, αφού έχουν συσταθεί γραμμές τηλεφωνικής υποστήριξης από το Κέντρο Ψυχικής Υγείας (2421350501, Δευτέρα-Παρασκευή 10.00-13.00) και τη Μονάδα Αντιμετώπισης Νόσου Αλτσχάιμερ Βόλου (2421031227, Δευτέρα-Παρασκευή 10.00-14.00), ενώ η ενισχυμένη υποστηρικτική δομή του «Βοήθεια στο Σπίτι» του Δήμου Ρήγα Φεραίου, παρέχει υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και αλληλεγγύης σε αυτούς που αδυνατούν κατά δήλωσή τους να εξυπηρετηθούν (2425023794, 7.00-15.00).
Η «απόσταση» που πρέπει να βάλουμε ανάμεσά μας είναι για να προστατέψουμε τους γύρω μας και όχι για να τους απομονώσουμε. Ας ελπίσουμε, λοιπόν, ο κίνδυνος αν μη τι άλλο να μετατραπεί σε ευκαιρία να επιχειρήσουμε να γίνουμε περισσότερο αλληλέγγυοι στον συνάνθρωπο και σε αυτό που λέμε κοινωνία, διότι αν νοσεί η κοινωνία, νοσούμε κι εμείς οι ίδιοι. Μια πράξη αλληλεγγύης σήμερα, όπως ένα απλό τηλεφώνημα, ίσως να σώσει κάποιους από το «αδηφάγο τέρας» της μοναξιάς που πλήττει τόσους συνανθρώπους μας εν μέσω αλλά και εκτός κορωνοϊού. Είμαστε μακριά ο ένας από τον άλλο, αλλά δεν είμαστε μόνοι…

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το