*Του ΘΑΝΑΣΗ Χ. ΣΑΜΑΡΑ
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι προϊόν της επιρροής που ασκεί σήμερα το κόμμα αυτό στις εκλογικές μάζες. Είναι αποτέλεσμα της υπεροχής Τσίπρα έναντι όλων των άλλων πολιτικών αρχηγών. Υπεροχή που οφείλεται εν πολλοίς στην επικοινωνιακή πολιτική του, στη νεότητά του, στη δημαγωγία του, καθώς και στην παλαιότητα ιδεών και προσώπων της άλλης πλευράς.
Πολλοί αναλυτές, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, έσπευσαν μάλιστα να διαπιστώσουν την είσοδο της πολιτικής στην «εποχή Τσίπρα». Προεξοφλούν, δηλαδή, την κυριαρχία του για πολλά ακόμη χρόνια. Πόσα χρόνια; Δεν ορίζουν το χρονικό ορίζοντα της κυριαρχίας του.
Κατά τη μεταπολεμική περίοδο δύο πολιτικοί κυριάρχησαν. Ο Κων. Καραμανλής, τη δεκαετία του ’50 και αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Επί της ουσίας, ο Κ. Καραμανλής ήταν κυρίαρχος από το 1956 έως το 1961, από το 1974 έως το 1979 και ο Ανδρέας από το 1981 έως το 1986. Η κυριαρχία τους κράτησε πέντε χρόνια, ενώ η θητεία τους στην πρωθυπουργία περισσότερα. Θα τους ξεπεράσει ο Τσίπρας; Αμφιβάλλουμε και αμφισβητούμε τους οιωνούς και τις διαπιστώσεις-προβλέψεις.
Προεξοφλούν επίσης οιωνοί και αναλυτές την οριστική και αμετάκλητη στροφή Τσίπρα προς το ρεαλισμό και τη σταδιακή μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα σύγχρονο, σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που θα προσομοιάζει με το γερμανικό του Βίλλυ Μπραντ και όχι του Χέλμουντ Σμιτ.
Ας παραβλέψουμε την πρώτη προϋπόθεση της ιδεολογικοπολιτικής στροφής. Να υιοθετήσει, δηλαδή, τις αρχές και δράσεις της σοσιαλδημοκρατίας και να αναγνωρίσει την αναγκαία και ικανή συνθήκη να συμμετέχουν στα ηγετικά κλιμάκια σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι θα συνδιαμορφώνουν με τον αρχηγό, πολιτικές.
Σήμερα στις ηγετικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχει ούτε ένας σοσιαλδημοκράτης. Ως προς την κυβέρνηση υπάρχει έστω και ένας σοβαρός, από πολιτικής απόψεως, άνθρωπος που να πιστεύει ότι η σοσιαλδημοκρατία μπορεί να εκπροσωπηθεί από τον Σπίρτζη, τον Κουρουμπλή, την αυτοκράτειρα Θεοδώρα και τον ευαγγελιστή Μάρκο;
Ας σταθούμε, όμως, στην κυριαρχία:
Για να είναι αυτή πραγματική, προϋποθέτει διαζύγιο από τον εθνικολαϊκισμό, τους Καμμένους, από τα ψέματα, τα συνθήματα και τις φαντασιώσεις. Προϋποθέτει την τέλεση του ιερού μυστηρίου του γάμου με τον ορθολογισμό και τη νεωτερικότητα. Κυρίως, όμως, προϋποθέτει ανεξαρτησία και αυτονομία. Και όταν λέμε ανεξαρτησία και αυτονομία εννοούμε απεξάρτηση από ιδεοληψίες, εμμονές, ιδεολογικές αγκυλώσεις και ταυτίσεις με επιμέρους συμφέροντα και συντεχνίες.
Εν μέσω πρωτοφανούς οικονομοπολιτικής και κοινωνικής κρίσης, κυριαρχία και πολιτική ιδεολογική στροφή προϋποθέτουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο μεταρρυθμίσεων δομικού χαρακτήρα, που θα αποβλέπει στη δόμηση ενός μέλλοντος που θα συναντά επιτέλους τη νεωτερικότητα, την οποία και θα την επιβάλλει στις παραγωγικές σχέσεις, στο Δημόσιο, στην Παιδεία.
Οριστική ρήξη με το παρελθόν. Σύγχρονη Δημοκρατία δυτικού τύπου.
Δεν υπάρχει δημοκρατική κυριαρχία με ευεργετικές, για τις μάζες, συνέπειες, χωρίς αυτή να συνοδεύεται με αμεροληψία και εφαρμογή πολιτικής ισότητας, ισονομίας και ισηγορίας, που θα προσβλέπει σε πολίτες ελεύθερους πάσης φύσεως προκαταλήψεων.
Συντρέχουν σήμερα οι προϋποθέσεις αυτές για τον Αλέξη Τσίπρα; Απόντος του ορθολογισμού και παρόντος του Καμμένου η συζήτηση δεν αρχίζει καν.
Ως προς το αποτέλεσμα των εκλογών:
Η μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν οφείλεται μόνο στην ικανότητα του Αλ. Τσίπρα να παραμυθιάζει μεγάλο μέρος των μαζών. Ούτε και στους ανθρώπους που αρέσκονται στο παραμύθιασμα και βολεύονται με το ψέμα. Οφείλεται και στην αδυναμία των αντιπάλων του.
Είναι δύσκολο έως αδύνατο για τους ανθρώπους που νοσταλγούν τις παλιές καλές μέρες, που δεν προσπαθούν ή δεν θέλουν να κατανοήσουν τις αιτίες της κρίσης, να αντιληφθούν ότι οι δικαιολογίες που προβάλλει για να εξηγήσει τις αποτυχίες του βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με τη λογική και την πραγματικότητα, από την πρώτη κιόλας στιγμή κατά την οποία έγινε φανερό ότι αυξάνεται η επιρροή του στις μάζες.
Και είναι δύσκολο έως αδύνατο να κατανοήσει τμήμα του λαού τους απολίτικους χειρισμούς Τσίπρα και τις δικαιολογίες που προβάλλει για την παταγώδη αποτυχία του, όταν οι δυνάμεις εκείνες που υπέγραψαν τα δύο πρώτα μνημόνια, όχι μόνο τον καλούσαν να υπογράψει νέα συμφωνία με τους εταίρους, αλλά υπερτόνιζαν την απόφασή τους να υπερψηφίσουν – όποια και να ήταν η συμφωνία – άνευ όρων.
Η επαναλαμβανόμενη ρήση του Στ. Θεοδωράκη «φέρε συμφωνία – ό,τι και να είναι – και εμείς θα την ψηφίσουμε», ουσιαστικά καταργούσε το θεσμικό ρόλο της αντιπολίτευσης και εκχωρούσε την κυριαρχία επί του πολιτικού υποκειμένου στον Αλ. Τσίπρα. Ανάλογη ήταν και η στάση της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Ψήφισαν, λένε, για να σωθεί η χώρα. Ορθώς. Να σωθεί η χώρα, αλλά με ποιες διαδικασίες; Χωρίς δεσμεύσεις και χωρίς αλλαγές; Τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα με τον τρόπο που αντιμετώπισαν τις ολιγωρίες της κυβέρνησης, το δημοψήφισμα, την εθνικολαϊκιστική επέλαση, παραδόθηκαν αυτοβούλως στον Αλέξη Τσίπρα. Έγιναν πρόβατα επί σφαγή. Και έτσι στις 20 του Σεπτέμβρη ο Τσίπρας, το 39% του εκλογικού σώματος και το 43% που δεν προσήλθε στις κάλπες, τους κρέμασαν στα τσιγκέλια.
Και τον ΣΥΡΙΖΑ, όμως, αλλά και όλα τα κόμματα τα νίκησε η αποχή.
Η κρίση αντιπροσώπευσης ποτέ δεν ήταν τόσο μεγάλη και τόσο επικίνδυνη για το μέλλον της Δημοκρατίας.
Το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά και όλα όσα ακολούθησαν (σχηματισμός κυβέρνησης – σύγκρουση οικογενειών στη Ν.Δ. – φανερή αδυναμία συγκρότησης τρίτου πόλου, όχι ως συμπληρωματική δύναμη, αλλά σοσιαλδημοκρατικό κόμμα εξουσίας) επιβεβαιώνουν την πάγια θέση μας:
– Η πολιτική ελίτ όλων των τάσεων και όλων των αποχρώσεων χρεοκόπησε.
– Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας παραμένει αιχμάλωτο δημαγωγών και μάλιστα ατάλαντων, στερεοτύπων και νοοτροπιών αιώνων.
Οφείλουμε πια να δούμε αυτό που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας πέντε χρόνια τώρα. Την εθνική αποτυχία. Αυτή η πολιτική, οικονομική και κοινωνική αποτυχία δεν έχει ένα μόνο ονοματεπώνυμο. Έχει εκατομμύρια ονοματεπώνυμα. Η δύναμη των υπογραφών διαφέρει.
Η αποτυχία είναι φυσικό επακόλουθο της Δημοκρατίας που έχουμε. Γι’ αυτή, όμως, προσεχώς.
Υ.Γ. Θα περιμένουμε τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Αν επαναληφθούν μεγάλα λόγια όπως «θα αλλάξουμε την Ευρώπη» χωρίς πρώτα να αλλάξουμε εμείς. Αν δεν υπάρξουν τομές και ρήξεις, μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές και αν νέες συλλογικότητες δεν κατανικήσουν τις ατομικότητες, τις συντεχνίες. Και αν τώρα που κατέρρευσε ο μύθος, αποκαλύφθηκε το μεγάλο ψέμα και η μεγάλη πλάνη «μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί» δεν επιτευχθεί εθνική συναίνεση τότε…
Κάθε προσπάθεια, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρή, μια καταδίκη είναι γραφτή… για το λαό και τη χώρα.
Υ.Γ.2 Αν δεν κυριαρχεί ο Τσίπρας, τότε ποιος, θα αναρωτηθεί ευλόγως ο αναγνώστης;
Στην πολιτική σκηνή, επί του παρόντος, κυριαρχεί ο Τσίπρας. Στην πολιτική ζωή όμως; Εκεί όπου κρίνεται το μέλλον μας ως ευνομούμενο και οικονομικά βιώσιμο κράτος δεν κυριαρχεί κανείς. Κυρίαρχος είναι εκείνος που κατανοεί την πραγματικότητα που μπορεί και θέλει να αλλάξει τα πράγματα. Η επιδείνωση της οικονομίας το 2015, η σύγχυση και ο αποπροσανατολισμός κάνουν τόσο φανερή την απουσία της κυριαρχίας, ώστε καθίσταται περιττή κάθε συζήτηση.
Παρόλα αυτά ο χρόνος θα δείξει αν ο Αλέξης Τσίπρας θέλει και μπορεί να προχωρήσει σε γενναίες αλλαγές. Είναι, όμως, σχεδόν βέβαιο ότι ακόμα κι αν θέλει δεν μπορεί με το υπάρχον πολιτικό προσωπικό στο κόμμα και στην κυβέρνηση και με συνεταίρο τον Πάνο Καμμένο.