Του Γεώργιου Καπουρνιώτη
Τι απέμεινε από τον κορωνοϊό στην εκπαίδευση; Η δημιουργία ενός νέου διαδικτυακού σχολείου όπου τα μαθήματα θα γίνονται μέσω τηλεκπαίδευσης. Αν παρατηρήσουμε όλες τις αλλαγές και τις προϋποθέσεις που πρέπει να ακολουθηθούν για να γίνουν σωστά όλα στο «νέο ελληνικό σχολείο», θα αντιληφθούμε ότι η εικόνα που περιγράφεται δεν είναι κοντά σε αυτό. Σε συνδυασμό με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αλλά και την ισχυροποίηση στελεχών και των διευθυντών για τους οποίους αυξάνεται η θητεία και καταργείται το όριο συνεπώς θα έχουμε σχολεία με «ισόβιους» διευθυντές και πολλά ακόμα που θα δούμε στην πορεία, ίσως καλύτερα να μιλάμε για ανεστραμμένο σχολείο. Γιατί κάπου θα τουμπάρει η τάξη…
Η ιδέα της ανεστραμμένης τάξης περιλαμβάνει την ενεργό μάθηση και τη μεικτή μέθοδο διδασκαλίας. Οι μαθητές προετοιμάζονται στο σπίτι τους, πριν το μάθημα, παρακολουθώντας διαδραστικά βίντεο σχετικά με τη θεωρία του μαθήματος, ενώ μέσα στην τάξη, την ώρα του μαθήματος λύνουν προβλήματα, επεξεργάζονται δύσκολες έννοιες, εμπλέκονται με δυναμικό τρόπο σε δραστηριότητες και μαθαίνουν συνεργατικά (Ναυπλιώτη, 2016).
Σύμφωνα με τους πρωτοπόρους της μεθόδου, Bergmann & Sams, η ανεστραμμένη τάξη είναι η μέθοδος κατά την οποία αυτό που παραδοσιακά γινόταν μέσα στην τάξη, τώρα γίνεται στο σπίτι και αυτό που παραδοσιακά γινόταν στο σπίτι, τώρα γίνεται στο σχολείο.
Ποιος είναι ο κατάλληλος ορισμός για την ανεστραμμένη τάξη; «Είναι μία εκπαιδευτική στρατηγική που αποτελείται από δύο μέρη: διαδραστικές ομαδικές μαθησιακές δραστηριότητες μέσα στην τάξη και άμεσες ατομικές οδηγίες εκτός τάξης και μέσω υπολογιστή» (Κυρίτση, 2020).
Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει και πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα, όσον αφορά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στα θετικά χαρακτηριστικά της ανεστραμμένης διδασκαλίας ανήκουν η εμπλοκή των γονέων στη μάθηση των παιδιών τους και η εξοικονόμηση χρόνου στη σχολική τάξη (Fulton, 2012). Ακόμη, στα πλεονεκτήματά της συγκαταλέγονται οι προσωπικοί ρυθμοί μάθησης και η ανάπτυξη ανώτερων γνωστικών σκέψεων. Στα μειονεκτήματα ανήκουν η απαίτηση αρκετού χρόνου προετοιμασίας τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους μαθητές, η αναγκαία πρόσβαση σε υπολογιστή καθώς και διαδίκτυο από το σπίτι (Ναυπλιώτη, 2016).
Αυτή η μέθοδος όμως, δεν περιλαμβάνει μόνο τη δημιουργία και αποστολή εκπαιδευτικών βίντεο στους μαθητές αλλά εστιάζει στη βιωματική μάθηση που συμβαίνει μέσα στην τάξη. Η ανεστραμμένη τάξη χωρίζεται στο στάδιο έξω από την τάξη και στο στάδιο μέσα στην τάξη. Το εκπαιδευτικό υλικό που προορίζεται και για τα δύο στάδια θα πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένο και κατάλληλα οργανωμένο ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του μαθήματος και όλων των μαθητών.
Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν είναι δυνατόν η ανεστραμμένη τάξη να αντικαταστήσει τον δάσκαλο αλλά να εφαρμόζεται υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού καθώς αυτός είναι ο επικεφαλής της τάξης, ο οποίος θα ορίσει τον τρόπο διεξαγωγής του μαθήματος (Ναυπλιώτη, 2016). Στις υποχρεώσεις του δασκάλου ανήκει η οργάνωση του εκπαιδευτικού υλικού που θα διδαχθεί πριν την τάξη ώστε οι μαθητές να εισαχθούν αποτελεσματικά στο νέο διδακτικό αντικείμενο και θα τους κινήσει το ενδιαφέρον για όσα θα ειπωθούν στο επόμενο στάδιο μέσα στη σχολική αίθουσα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν τα παιδιά εργάζονται σε ολιγομελείς ανομοιογενείς ομάδες, επιτυγχάνεται αυξημένη αλληλεπίδραση μεταξύ τους στην ομάδα, βελτιώνονται τα μαθησιακά αποτελέσματά τους, υιοθετούν / διαμορφώνουν θετική στάση απέναντι στην εκπαιδευτική διαδικασία (Σταυρίδου, 2000). Με την ανεστραμμένη μάθηση οι μαθητές καλούνται να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο για μελέτη στο σπίτι, το αντίθετο από όσα συμβαίνουν στον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας. Εδώ έγκειται και η δυσκολία της αλλαγής της κουλτούρας του μαθητή ο οποίος καλείται να προσαρμοστεί σε έναν νέο τρόπο διδασκαλίας που απαιτεί εκ μέρους του την ανάληψη πρωτοβουλιών και ευθυνών που ως τότε του ήταν άγνωστες. Οι δραστηριότητες που θα γίνουν μέσα στη σχολική αίθουσα πρέπει να αναδεικνύουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απέκτησαν οι μαθητές μέσα απ’ την παρακολούθηση των διαδικτυακών μαθημάτων και όχι να βασίζονται στα όσα, πιθανότατα, διδάχθηκαν στο παρελθόν μέσω της παραδοσιακής διδασκαλίας διότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη δυσαρέσκεια των μαθητών.
Κλείνοντας, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι αν η μέθοδος της ανεστραμμένης διδασκαλίας εφαρμοστεί σωστά, θα μπορούσε να επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα εν συγκρίσει με την παραδοσιακή μέθοδο. Επειδή, όμως, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα στη χώρα μας, δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε με σιγουριά την αποτελεσματικότητά της. Ως εκπαιδευτικοί, θέλουμε το καλύτερο για τη μόρφωση της νέας γενιάς, καθώς αυτή αποτελεί το μέλλον μας. Προσπαθούμε διαρκώς για αυτό και παρατηρούμε πως η χρήση της νέας τεχνολογίας μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές στην απόκτηση περισσότερων γνώσεων.
Βιβλιογραφία
Fulton, K. (2012). Upside down and inside out: Flip your classroom to improve student learning. Learning & Leading with Technology, 39(8), 12–17.
Κυρίτση, Μ. (2020). Το μοντέλο της ανεστραμμένης τάξης στη διδασκαλίας γλωσσικών μαθημάτων. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών-Παιδαγωγική μέσω Καινοτόμων Τεχνολογιών και Βιοϊατρικών Προσεγγίσεων.
Ναυπλιώτη, Κ. (2016). Εφαρμογή του μοντέλου της ανεστραμμένης τάξης στο Δημοτικό Σχολείο: Μία Μελέτη περίπτωσης στο μάθημα Γεωγραφίας της τάξης Στ ’. Διπλωματική Μελέτη. Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
Σταυρίδου, Ε. (2000). Συνεργατική μάθηση στις Φυσικές Επιστήμες. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος.