Η αρχιτεκτονική ταυτότητα των σιδηροδρομικών σταθμών – Σήμερα η ξενάγηση από τον Κυριάκο Παπαγεωργίου

Η Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών και η Λαϊκή Βιβλιοθήκη Δαμιανού Κυριαζή, με την ευκαιρία της έκθεσης – αφιερώματος στον Εβαρίστο Ντε Κίρικο διοργανώνουν σήμερα Τρίτη και ώρα 19.00 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Λαϊκής Βιβλιοθήκης, (Κωνσταντά με Κ. Καρτάλη), ομιλία του Κυριάκου Παπαγεωργίου με θέμα «Oι σιδηροδρομικοί σταθμοί της Ελλάδας», με φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο του ομιλητή.
Στην πρόσφατη ιστορία της αρχιτεκτονικής ο σιδηροδρομικός σταθμός είναι το μόνο χαρακτηριστικό κτίριο ειδικής χρήσης που ενσωματώθηκε στον φυσικό χώρο με τόση επιτυχία.
Το ρολόι λόγου χάρη που βρίσκεται σε σοφίτα, όπως π.χ. στους σταθμούς της Καλαμάτας και της Τρίπολης ή σε αέτωμα, η λαξευτή πολυγωνική πέτρα, το κεραμίδι και το τούβλο, το κεντρικό κτίριο, το σταθμαρχείο, η αίθουσα αναμονής και το κλειδουχείο, δημιούργησαν ένα συγκρότημα με σαφή λειτουργικό προορισμό και ενιαίο αρχιτεκτονικό ύφος.
Η όλη αρχιτεκτονική πλησιάζει τον νεοκλασικισμό προσαρμοσμένο στον χώρο και τις λειτουργικές ανάγκες.

Η ανάμιξη νεοκλασικών, κεντροευρωπαϊκών και αρ νουβώ στοιχείων, όπως στον σταθμό του Βόλου, τονίζουν την ξεχωριστή αρχιτεκτονική ταυτότητα και τον καταξιώνουν σαν αληθινό κόσμημα, «συλλεκτικό κομμάτι» μιας εποχής που πέρασε αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του. Μέσα στα μηχανοστάσια έμεινε κλεισμένη η μαγεία και η μυρωδιά της εποχής του ατμού.
Ο σταθμός του Βόλου εγκαινιάζεται από τον Γεώργιο τον Α’ στις 22 Απριλίου του 1884 και η πόλη κατακλύζεται από επίσημους και πλήθος κόσμου. Το έργο αποκαλύπτει τη γλυπτή μαρμάρινη σύνθεση του γλύπτη Πρεβιζάν, η οποία βρίσκεται στο προαύλιο του σταθμού.
Ο σταθμός του Βόλου, όπως και το κτίριο διοίκησης, το οποίο σώζεται χωρίς τον τελευταίο όροφο, παραμορφωμένο, είναι ένα μακρόστενο και συμμετρικό κτίριο με διώροφο το μεσαίο τμήμα που απολήγει σε τριγωνική σοφίτα με ρολόι.

Είναι αλήθεια πως ο σταθμός του Βόλου μεσουρανεί ανάμεσα σε όλους τους σταθμούς της Ελλάδας. Ο αποικιακός χαρακτήρας του κτιρίου συνάδει με τα τοπικά παραδοσιακά, αλλά και νεορομαντικά στοιχεία του ύστερου νεοελληνικού νεοκλασικισμού. Είναι ο μοναδικός σε όλη την ελληνική επικράτεια που φιλοξενεί τρία διαφορετικά πλάτη γραμμών.
Αλλά φυσικά δεν είναι ο μόνος με τέτοια στοιχεία. Υπέροχες σιδηροδρομικές πινελιές αποτελούν οι επαρχιακοί σταθμοί του Πειραιά, της Ολυμπίας, των Μυκηνών, η σιδηροδρομική στάση Θεσσαλονίκης, η Βεύη και η Καλαμάτα, στην οποία μάλιστα δημιουργήθηκε και σιδηροδρομικό Πάρκο, παρά το γεγονός ότι καταργήθηκε η γραμμή της.
Και φυσικά ο περίφημος σταθμός της Πελοποννήσου που έγινε πια Μουσείο των Σταθμών.