Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ Τ. ΣΔΡΟΛΙΑ
Πενήντα χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο μια ιστορία που στοίχησε στους εισβολείς πολλά θύματα, παραμένει σχετικά άγνωστη. Είναι η ιστορία της βύθισης του τουρκικού πλοίου «Κοτζά-Τεπέ» από τους ίδιους τους Τούρκους! Έκτοτε πέρασαν πολλά χρόνια και οι πρωταγωνιστές της, κράτησαν τα στόματά τους ερμητικά κλειστά. Ο μόνος πού τόλμησε να περιγράψει τα γεγονότα, ήταν ό γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος-συγγραφέας, Αλί Μπιράντ, ο οποίος χρέωσε την ναυτική τραγωδία, στην ασυνεννοησία μεταξύ των επιτελείων της αεροπορίας και του ναυτικού. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ξεκίνησε τα ξημερώματα της 20ής Ιουλίου 1974, πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου από την χούντα των Αθηνών. Στις 21 Ιουλίου, αριθμός τουρκικών πλοίων αποτελούμενα από τα TCG Adatepe (D-353), TCG Kocatepe (D-354) και TCG Fevzi Cakmak (D-349) τα οποία βρίσκονταν στα ανοικτά της Κερύνειας, έλαβαν πληροφορίες ότι μια νηοπομπή απέπλευσε από την Ελλάδα μεταφέροντας στρατιωτικές ενισχύσεις στο λιμάνι της Πάφου. Η αποστολή τους μέχρι τότε ήταν η προστασία των αποβατικών δυνάμεων, παρέχοντας πυρά υποστήριξης στα τμήματα που επιχειρούσαν ήδη στην περιοχή της Κερύνειας. Τα τρία τουρκικά αντιτορπιλικά έφθασαν το μεσημέρι στο δυτικότερο άκρο της Βόρειας Κυπριακής ακτής, περιμένοντας να έλθουν σε επαφή με την υποτιθέμενη ελληνική νηοπομπή, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τότε ζήτησαν από αναγνωριστικά αεροσκάφη που πετούσαν στην περιοχή να αναφέρουν ότι έβλεπαν.
Τα αναγνωριστικά, εντόπισαν μόνο εμπορικά πλοία που έπλεαν στην γύρω περιοχή. Η Άγκυρα, ήθελε απεγνωσμένα μία σημαντική ναυτική επιτυχία και αποφάσισε να ενεργήσει εσπευσμένα χωρίς επαρκείς πληροφορίες. Το μεσημέρι της 21ης Ιουλίου, τρία σμήνη της τουρκικής αεροπορίας απογειώθηκαν από την Αττάλεια και το Εσκί Σεχίρ με σκοπό να προσβάλουν την «ελληνική νηοπομπή». Ένας εκ των πρωταγωνιστών αυτής της επιχείρησης, ο τότε πιλότος, Ζεκί Κιλίτς, περιγράφει σε συνέντευξη πού έδωσε στην εφημερίδα «Χουριέτ» το 1997 : «…ήμουν πιλότος σε μια μονάδα από τέσσερα πολεμικά αεροσκάφη και είχαμε απογειωθεί με την πληροφορία ότι έρχονταν μια νηοπομπή από ελληνικά πολεμικά πλοία με κατεύθυνση το λιμάνι της Πάφου. Ήμασταν εκπαιδευμένοι για βομβαρδισμό αλλά τώρα πού έρχονταν ή στιγμή του αληθινού πολέμου όλοι είχαμε τρακ.
Ενώ έπρεπε να είχαμε εφοδιαστεί με βόμβες ναπάλμ τις οποίες ξέραμε καλά από τις ασκήσεις, μας είχαν οπλίσει με ρουκέτες. Χτυπάτε και επιστρέφετε ήταν οι διαταγές, αλλά στην πραγματικότητα δεν ξέραμε τι έπρεπε να κάνουμε. Το αεροπλάνο που επέβαινα είχε βόμβες, πέντε ρουκέτες και δυο χιλιάδες βολές πυροβόλου. Εν τω μεταξύ είχαν προηγηθεί οι διαβουλεύσεις των Τούρκων επιτελαρχών πού φανέρωναν ένα κλίμα αγωνίας αλλά και καχυποψίας, γεγονός που μαρτυρούσε την πλήρη σύγχυση που επικρατούσε». Το τουρκικό αναγνωριστικό που είχε πετάξει προηγουμένως πάνω από τα τουρκικά πολεμικά πλοία, μετέδωσε εσφαλμένα πως επρόκειτο για την ελληνική νηοπομπή και μάλιστα η αναφορά αυτή προξένησε κατάπληξη στους Τούρκους επιτελάρχες διότι περίμεναν μεγαλύτερο αριθμό πλοίων. Ή περιγραφή των πλοίων δεν βοηθούσε σε τίποτα. Ήταν γνωστό πως τα πολεμικά πλοία των χωρών του ΝΑΤΟ, ήταν τα περισσότερα αμερικανικά. Το ότι είχαν τουρκικές σημαίες αυτό θεωρήθηκε σαν άλλο ένα ελληνικό κόλπο με σκοπό να ξεγελάσουν την τουρκική αεροπορία. Ή Άγκυρα τότε έδωσε διαταγή, να προσβληθεί η νηοπομπή που βρίσκονταν σε απόσταση 20-30 ν. μίλια από την Πάφο. Ο ουρανός σκοτείνιασε. Τα τουρκικά σμήνη πλησίασαν και άρχισαν να πετάνε πάνω από την νηοπομπή. Τα πληρώματα των πλοίων νόμισαν πώς είναι ελληνικά αεροπλάνα και αμέσως σήμαναν συναγερμό, βάλλοντας ταυτόχρονα με τα αντιαεροπορικά τους όπλα. Ήταν μια πραγματική κόλαση. Ο Ζεκί Κιλίτς διηγείται, πώς μόλις πλησίασαν, για να τους φύγει κάθε αμφιβολία για την εθνικότητα των πλοίων, ζήτησαν μέσω ασυρμάτου τα προβλεπόμενα συνθηματικά-διακριτικά. Επειδή όμως αυτά είχαν αλλάξει χωρίς να ενημερωθούν τα τουρκικά πλοία, δεν υπήρξε ή κατάλληλη ανταπόκριση. Οι πιλότοι νόμισαν πώς όντως τα πλοία ήταν ελληνικά και ότι οι Έλληνες ήθελαν να τους ξεγελάσουν μιλώντας στον ασύρματο τουρκικά. Άλλωστε, είχαν ακούσει για περιπτώσεις πού οι συχνότητες των ασυρμάτων συχνά παρεμβάλλονταν από Ελληνοκύπριους που υπηρετούσαν στον Ελληνικό στρατό γνωρίζοντας άπταιστα τουρκικά, προσπαθώντας να δημιουργήσουν προβλήματα στις επικοινωνίες. Τα πλοία έβαλαν συνεχώς κατά των τουρκικών αεροσκαφών και η μάχη γενικεύτηκε, ενώ στο «Κοτζά-Τεπέ» μαίνονταν πυρκαγιά που είχε προκληθεί από τις εύστοχες βολές των αεροσκαφών. Οι τουρκικές βρισιές στους ασυρμάτους από τα πλοία προς τα αεροπλάνα έδιναν και έπαιρναν. Το «Αντά-Τεπέ» είχε βληθεί σοβαρά στο ραντάρ, και είχε απωλέσει τελείως τις επικοινωνίες του. Ό διοικητής τού «Κοτζά-Τεπέ» Γκιουβέν Έρκαγια, που αργότερα έγινε αρχηγός του τουρκικού ναυτικού, (πρόκειται για τον Τούρκο αρχιναύαρχο στην κρίση των Ιμίων), έδωσε την διαταγή να εγκαταλείψουν το βυθιζόμενο πλοίο.
Την ίδια στιγμή στην Άγκυρα είχε συγκληθεί το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας με σκοπό να κάνει αποτίμηση της επιχείρησης και να «γιορτάσει» την βύθιση της ελληνικής νηοπομπής, αγνοώντας για το τι πραγματικά συνέβαινε. Το αποτέλεσμα ήταν ότι πάνω από 300 μέλη των πληρωμάτων και των τριών πλοίων σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν, το «Κοτζά-Τεπέ» βυθίστηκε, ενώ τα άλλα δυο πλοία έχοντας υποστεί σοβαρές ζημιές έπλεαν προς τις τουρκικές ακτές. Στην επιχείρηση αυτή εικάζετε ότι καταρρίφθηκαν και 8-10 τουρκικά αεροσκάφη από τις βολές των αντιαεροπορικών όπλων των τουρκικών πλοίων. 42 περίπου ναυαγοί, περισυνελέγησαν από Ισραηλινό πλοίο το οποίο βρισκόταν στην περιοχή και αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Χάιφας. 40 ναυαγοί διασώθηκαν από λιβανέζικο εμπορικό πλοίο και μεταφέρθηκαν στο λιμάνι της Τρίπολης του Λιβάνου, ενώ μια άλλη ομάδα 112 ναυαγών διασώθηκε από βρετανικά πλοία και ελικόπτερα που περιέπλεαν στην περιοχή! Μόνο από το τραγελαφικό αυτό γεγονός που καταδεικνύει την ασυνεννοησία που επικρατούσε τις πρώτες ημέρες της εισβολής μεταξύ των τουρκικών επιτελείων, αντιλαμβάνεται κανείς τι θα είχε συμβεί, αν εφαρμοζόταν από την Ελλάδα το Σχέδιο «ΑΦΡΟΔΙΤΗ 73» που μεταξύ των άλλων, προέβλεπε πριν την πραγματοποίηση της απόβασης και της δημιουργίας προγεφυρώματος στην ακτή, συνδυασμένη επίθεση υποβρυχίων και αεροσκαφών F4 κατά της τουρκικής νηοπομπής με ταυτόχρονες βολές πυροβολικού και βαρέων όπλων από τις Κυπριακές ακτές. Δυστυχώς για άλλη μια φορά η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είτε αυτό λέγεται «εθνικός διχασμός» είτε λέγετε «προδοσία» το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Τα τελευταία εκατό χρόνια, σε Ελλάδα και Κύπρο, βιώνουμε μια συνεχή απώλεια εθνικού εδάφους και εθνικής κυριαρχίας.