Ο Απόστολος Παρασκευάς από τον Βόλο είναι συνθέτης και βραβευμένος σκηνοθέτης και παραγωγός ταινιών. Έχει λάβει πολλά διεθνή βραβεία για τις συνθέσεις του και προτάθηκε για ένα βραβείο Grammy. Έχει κάνει πάνω από δώδεκα ηχογραφήσεις της μουσικής του και η ορχηστρική του μουσική έχει εκτελεστεί σε όλο τον κόσμο. Η «Χρονιά της Σιωπής» (Year of Silence) είναι το νέο αποτέλεσμα της «ηχογράφησής» του και είναι μια συλλογή από προγραμματισμένους τίτλους που συνοδεύονται από σιωπή που μετριέται από τον χρόνο. Δηλαδή η νέα του ηχογράφηση αποτελείται από δέκα τίτλους γεμάτους… τίποτα.
H νέα σας δημιουργία «Year of Silence» αποτελείται από 10 τίτλους που δεν έχουν λόγια και ήχο. Τι θέλετε να δείξετε μέσα από τη δημιουργία αυτή;
Η σιωπή στη μουσική δεν είναι καινούργια ιδέα. Ο John Cage το 1952 έγραψε ένα έργο με τίτλο 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα που απαρτίζεται μόνο από παύσεις. Όλοι οι μουσικοί της γενιάς μου γνωρίζουν το έργο και όλοι έχουμε επηρεαστεί κατά κάποιο τρόπο από την ιδέα αυτή της φιλοσοφίας και του πειραματισμού. Η δουλειά μου αυτή, που στην ουσία είναι ηχογράφηση μία σιωπής, δεν έχει καμία σχέση ούτε με φιλοσοφία ούτε με πειραματισμούς, είναι τελείως προσωπική. Σε ό,τι αφορά στον Cage η ιδεολογία του έργου του είναι ότι τα πάντα είναι μουσική όταν το κομμάτι αυτό φυσικά παίζεται ζωντανά σε μία αίθουσα συναυλιών. Πάρα πολλοί νέοι – όχι αναμενόμενοι ήχοι – παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης. Θέλω να πω ότι ο κόσμος πολλές φορές αρχίζει να μιλάει, να γελάσει ίσως να κοροϊδεύει το έργο – κάτι που έχει γίνει πολλές φορές – και στο τέλος όλα αυτά συνεισφέρουν στην ολοκλήρωση αυτής της ιδέας. Ότι όλα είναι μουσική.
Στη δική μου την περίπτωση όμως, από πλευράς τεχνικής, μέσω μίας ηχογράφησης της σιωπής, θέλω να δείξω και να προσφέρω στον ακροατή αυτή την εμπειρία χωρίς παρουσία κοινού. Μία εμπειρία σε ένα επίπεδο διαλογισμού και προσήλωσης. Κάτι το οποίο μπορεί να γίνει μόνο όταν κάποιος συγκεντρωθεί στο να ακούσει αυτό που δεν ακούγεται, στην ουσία τη σιωπή. Η ιδέα του διαλογισμού και της αυτοσυγκέντρωσης είναι πολύπλευρη και πολλές φορές απαιτεί πρακτική.
Από ποια γεγονότα εμπνευστήκατε;
Τον χρόνο που μας πέρασε ήθελα να γράψω μουσική, αλλά με όλα τα γεγονότα αυτά που βίωσα πρώτα με την πανδημία και μετά με την επίγνωση του «Black Lives Matter». Βρέθηκα σε ένα αδιέξοδο γιατί ως δημιουργός δεν ήθελα να αφήσω κάτι πίσω μου που θα μου θυμίζει αυτά που περάσαμε. Την απώλεια μια ζωής ή στη συγκεκριμένη περίπτωση εκατοντάδων χιλιάδων ή μάλλον εκατομμυρίων. Γι’ αυτό αποφάσισα να πάρω την ιδέα του John Cage και να δημιουργήσω 10 τίτλους έτσι όπως τους έζησα. Το περιεχόμενό τους δεν είναι η απουσία περιεχομένου, αλλά η παρουσία της σιωπής. Δεν ήθελα και δεν θέλω να αφήσω κάτι όμορφο πίσω που να περιγράφει όλη την ασχήμια και την καταστροφή που είδαμε τον χρόνο που μας πέρασε γι’ αυτό το αποτέλεσμα ήτανε να αφήσω πίσω μία σιωπή. Μπορούμε έτσι να προβληματιστούμε για την πορεία μας στο μέλλον κι αυτά που θα δώσουμε στις επόμενες γενεές.
Βέβαια είναι οξύμωρο να δημιουργείς κάτι το οποίο αντιφάσκει με την καθαυτού δημιουργία του. Έτσι λοιπόν οξύμωρο είναι να υπάρχει μία ηχογράφηση από κάτι που δεν μπορείς να ακούσεις αλλά άμα το σκεφτούμε το ζήτημα βαθιά και άμα συγκεντρωθούμε σε κάθε ένα από τα λεπτά αυτά και από τα κομμάτια που περιλαμβάνονται στη σιωπηλή μου ηχογράφηση μπορούμε να ακούσουμε πράγματα που δεν θα ακούγαμε με ήχους.
Στο κάτω κάτω κάθε φορά που κάποιος προσπαθεί να βοηθήσει κάποιον σε επίπεδο αυτοσυγκέντρωσης, τις περισσότερες φορές η σιωπή είναι ένας από αυτούς τους τρόπους. Όταν συγκεντρωνόμαστε στην αναπνοή μας και στις σκέψεις μας. Έτσι λοιπόν μία τέτοια ηχογράφηση όχι μόνο υφίσταται σαν προσωπική δήλωση αλλά ίσως και να φανεί χρήσιμη σε επίπεδο αυτοπροσδιορισμού και έρευνας του εαυτού μας. Το άλλο σκέλος βέβαια είναι η δημιουργία μίας τέτοιας ηχογράφησης που έχει και ρόλο διαμαρτυρίας. Μιας διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτά που θα μπορούσαν να γίνουν αλλά δεν έγιναν. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν διαμαρτύρομαι ενάντια στις κυβερνήσεις και σε αυτούς που φέρουν την ανθρωπότητα σε τέτοιου είδους καταστροφή και ενάντια σε κάθε καταπίεση προς συνανθρώπους μας. Όλοι οι καλλιτέχνες είμαστε έρμαια αυτοκριτικής και κριτικής από κοινό, συναδέλφους και γενικά από οποιονδήποτε μπορεί να εκφράσει κάποια γνώμη. Για τη δουλειά μας το να παντρέψεις ιδέες και καταστάσεις είναι κι αυτό μία τεχνική. Έτσι λοιπόν η ιδέα μιας ηχογράφησης που να περιλαμβάνει συνειδητά «τίποτα» ήταν κι αυτό μία ιδέα μου σαν δημιουργός για να τη συνδυάσω με όλα τα γεγονότα που ζήσαμε τον τελευταίο χρόνο. Το αποτέλεσμα είναι μία δουλειά η οποία δεν θα είχε καμία υπόληψη αν δεν ήμουνα ο συνθέτης που θεωρώ ότι είμαι, με έργο για να υποστηρίξω την καλλιτεχνική μου ιδεολογία.
Πιστεύετε ότι η χρονιά που περάσαμε, η χρονιά του κορωνοϊού, ήταν η χρονιά της Σιωπής; Η έλλειψη στίχων και ήχων δείχνει ότι δεν υπάρχει κάτι ουσιαστικό να θυμόμαστε από τη χρονιά που πέρασε;
Ο χρόνος που περάσαμε είναι το αντίθετο από μια χρονιά σιωπής. Είναι μία εκκωφαντική σιωπή που όποιους ήχους και να χρησιμοποιούσα, το μόνο που θα έκανα θα ήταν να δημιουργήσουν ακόμα πιο πολλή φασαρία από αυτή που ήδη υπάρχει. Το να κρατήσεις το στόμα σου κλειστό στη διάρκεια μίας πανδημίας, η οποία είναι παγκόσμια καταστροφή ίσως είναι το πιο σοφό πράγμα που μπορείς να κάνεις μιας και είδα ότι όλος ο κόσμος ήθελε να μοιράσει τη γνώμη του. Η ιδέα σε μένα ήταν να αφήσω μία σιωπή και να μη μιλήσω καθόλου για αυτήν αν και αυτό αντικρούεται με αυτό που κάνουμε αυτή τη στιγμή, δεν είχα σκοπό ούτε συνεντεύξεις να δώσω ούτε να εξηγήσω έτσι ώστε να μην παρεξηγηθώ, αλλά ζούμε σε μία κοινωνία που τα πάντα είναι άξια λόγου, κριτικής και τις περισσότερες φορές κατακρίσεως. Βέβαια θα μου πεις αν κανένας δε μιλούσε γι’ αυτό, η σιωπή του κοινού πάνω σε μία σιωπηλή δουλειά ίσως να ήταν και η κατάλληλη απάντηση.
Εκτός από τη χρονιά του κορωνοϊού, η χρονιά που πέρασε ανέδειξε το «black lives matter». Η δημιουργία σας θέλει να αναδείξει και αυτό το θέμα;
Ναι, ζούμε στον κόσμο αυτό που όλα ήτανε περιτριγυρισμένα από αυτού του είδους την διαμαρτυρία, διαμαρτυρία για την πανδημία, διαμαρτυρία για τον τρόπο που οι συνάνθρωποί μας ζήσανε, ζουν και μία διαμαρτυρία για το status quo.
Σε ποιους αφιερώνετε τις νέες σας συνθέσεις «Year of Silence»;
Αφιερώνω το «A year of silence» σε όλους αυτούς που «χτυπήθηκαν» και επηρεάστηκαν σε οποιοδήποτε επίπεδο , σε αυτούς που θα πάρουν αποφάσεις για τις μελλοντικές γενεές, σε αυτούς που χάσανε αγαπημένα τους πρόσωπα, σε αυτούς που θα προσπαθήσουν με τον δικό τους τρόπο να αλλάξουν όσο μπορούν μια ασχήμια σε κάτι όμορφο και χρήσιμο. Επίσης το αφιερώνω σε εμάς όλους που θέλαμε να κάνουμε κάτι αλλά δεν το κάναμε…. Ίσως την επόμενη φορά το να μην κάνεις κάτι σε μορφή δημιουργίας να είναι κι αυτό μια απάντηση όπως «ο ένας χρόνος σιωπής».