Η σειρά πλέον του Επιτελεστικού Δρώμενου «ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΙ ΚΑΙ ΜΠΟΥΛΕΣ» της Νάουσας να παρουσιαστεί στο τετραήμερο δράσεων και εκδηλώσεων «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου».
Η αποστολή του Ομίλου, που έφτασε στη Μακρινίτσα με 45 μέλη και επικεφαλής τον πρόεδρο του Ομίλου Άρη Τόσιο, θα πραγματοποιήσει σήμερα Σάββατο 18 Μαΐου 2024, ώρα 21.00 στην πλατεία της Μακρινίτσας, μια μεγάλη εμφάνιση.
Έχουν ήδη προηγηθεί οι «ΜΑΗΔΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ» και τα «ΑΡΑΓΚΟΥΤΣΙΑΡΙΑ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ».
Θα προηγηθεί η διοργάνωση που αφορά τον τομέα της εκπαίδευσης με την υλοποίηση της ημερίδας «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΑΠΚ) και Επιτελεστικά δρώμενα», στην οποία θα συμμετέχουν μέλη ΔΕΠ ελληνικών πανεπιστημίων, ερευνητές και εμπειροτέχνες που ασχολούνται με τα Επιτελεστικά δρώμενα και την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά. Η ημερίδα αυτή, σκοπό έχει και να λειτουργήσει ως αφετηρία για συνεργασίες και τη δημιουργία Άτυπης Ομάδας Επιτελεστικών Δρώμενων Ελλάδος εγγεγραμμένων στον Εθνικό Κατάλογο για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά αλλά και ως αφορμή για την τέλεση δρώμενων από όλη την Ελλάδα στη Μακρινίτσα και σε άλλες πόλεις στο μέλλον. Τέλος τα αποτελέσματα της δράσης αυτής θα αποτυπωθούν σε ένα συλλογικό τόμο με θέμα «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά».
Οι τετραήμερες εκδηλώσεις έχουν τίτλο: «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου» και υλοποιούνται από τον Φορέα Πολιτισμού της Ι. Μ. Δ., «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος», το Ινστιτούτο Προστασίας και Μελέτης Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μακρινίτσας Πηλίου, «ΟΙ ΜΑΗ∆ΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ Α.Μ.Κ.Ε την Περιφέρεια Θεσσαλίας – Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας & Βορείων Σποράδων.» και την Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Μουσείων του Δήμου Βόλου.
Οι δράσεις πραγματοποιούνται με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Τμήμα Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαπολιτισμικών Θεμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού, το Εργαστήριο Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Σχολής Κλασσικών & Ανθρωπιστικών Επιστημών του Δ.Π.Θ., την Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας της Μαγνήτων Κιβωτού, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας και το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού Μακρινίτσας. Στη συνάντηση αυτή καλούνται, και πρέπει να συμμετάσχουν, τα μέλη πολιτιστικών φορέων, τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος.
Λίγα λόγια για το δρώμενο «ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΙ ΚΑΙ ΜΠΟΥΛΕΣ»
Το Επιτελεστικό δρώμενο (έθιμο στη Νάουσα) Γενίτσαροι και Μπούλες είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα Ημαθίας που τελείται την περίοδο της αποκριάς. Στο δρώμενο συμμετέχουν αποκλειστικά ομάδες (μπουλούκια) εφήβων και νέων (κατά κανόνα ανύπαντρων) ανδρών που ονομάζονται Γενίτσαροι. Κινούνται κατά ζεύγη και συνοδεύουν τη Μπούλα ή Νύφη που πάντοτε την υποδύεται ένας νέος, ο οποίος φοράει μια παραλλαγμένη τοπική νυφιάτικη φορεσιά. Το έθιμο ξεκινάει την πρώτη Κυριακή της Αποκριάς, ακολουθεί η επόμενη μέρα όπου οι χορευτές βγαίνουν στους δρόμους χωρίς τον «πρόσωπο» και γλεντάνε, επαναλαμβάνεται την Κυριακή της Τυρινής και συνεχίζεται ως την Καθαρά Δευτέρα.
Οι ρίζες του εθίμου
Ελάχιστα είναι τα γραπτά τεκμήρια που δίνουν πληροφορίες για την τέλεση του δρωμένου στο μακρινό παρελθόν. Η πρώτη γραπτή αναφορά είναι από τον Γεράσιμο Καψάλη στη Λαογραφία (Δελτίο της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, τόμος Στ΄) το 1917-1918, και ακολουθούν άρθρα σε τοπικές εφημερίδες (1928 και 1929), καθώς και προφορικές μαρτυρίες, περιγραφές και αφηγήσεις προπολεμικών χορευτών. Από αυτές τις μαρτυρίες προκύπτει ότι το έθιμο, στη μορφή τουλάχιστον που διατηρείται αναλλοίωτο έως σήμερα (ως προς τους χορούς, τις μελωδίες, τα τραγούδια, την ενδυμασία, το τυπικό τελετουργικό, αλλά και το εν γένει ήθος), τελούνταν ήδη από παλαιότερα.
Το έθιμο γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου διακόπηκε προσωρινά για να επανέλθει το 1954 με τη συμμετοχή αρκετών παλαιών προπολεμικών χορευτών. Από τότε μέχρι σήμερα επιτελείται ανελλιπώς. Σε όλο το τελετουργικό του αντανακλώνται στοιχεία από την τοπική παράδοση, τραγούδια, μύθοι και θρύλοι που έχουν αναφορές στη νεότερη ιστορία της πόλης της Νάουσας και ειδικότερα τους ηρωικούς αγώνες των Ναουσαίων με την κήρυξη της αιματηρής επανάστασης το 1822.