Η Ευαγγελή Δημουλά γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Σπούδασε Παιδαγωγικά στην Αθήνα και εργάστηκε ως εκπαιδευτικός Α/θμιας στην Αθήνα. Έχει ασχοληθεί με παιδικά βιβλία και έχει επιμεληθεί ασκήσεις Γραφής και πρώτης Ανάγνωσης για παιδιά του Νηπιαγωγείου και ασκήσεις Γλώσσας για παιδιά του Δημοτικού. Έχει εκδώσει με τις εκδόσεις «Οσελότος» το βιβλίο «Γιατί το λέμε έτσι», που είναι ιστορία απλών καθημερινών λέξεων απλοποιημένη, για να είναι κατανοητή από τα παιδιά και δείχνει τη συνέχεια της γλώσσας μας από τον Όμηρο μέχρι τώρα. Τώρα είναι συνταξιούχος και ασχολείται με τη μελέτη της Ιστορίας και το γράψιμο.
Αφορμή για τη συζήτηση είναι το βιβλίο της με τίτλο «Διήγησις των συμβάντων εν Θεσσαλία», εκδόσεις Πελασγός, το οποίο αναφέρεται στα θεσσαλικά κινήματα του 1854, 1978, στο συνέδριο του Βερολίνου, στην απελευθέρωση της Θεσσαλίας και την παράδοση των πόλεων. Είναι βασισμένο σε πρωτογενείς πηγές, σε έγγραφα από το ιστορικό και διπλωματικό αρχείο, καθώς και σε εφημερίδες της εποχής. Είναι γραμμένο σε μορφή διήγησης, το διηγείται άνθρωπος της εποχής, ώστε να παρουσιάζεται η ζωή των Θεσσαλών της εποχής.
Συνέντευξη: ΛΟΪΖΟΣ ΑΣΒΕΣΤΑΣ
«Διήγησις των συμβάντων εν Θεσσαλία» το νέο σας βιβλίο. Πείτε μας κάποια στοιχεία για αυτό.
Το βιβλίο παρουσιάζει το κίνημα των Θεσσαλών του 1854, τη ζωή των Θεσσαλών μέχρι το 1878, τις προσπάθειές τους να οργανωθούν και να ενωθούν με την Ελλάδα, τη στάση των μεγάλων δυνάμεων και πώς επηρέαζαν τα κινήματα. Το κίνημα του 1878, το συνέδριο του Βερολίνου, τις παλινωδίες των Ευρωπαίων και την παράδοση των πόλεων.
Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με αυτά τα θέματα;
Γεννήθηκα στα Τρίκαλα. Πέρα από το χωριό μου, ήταν και είναι η τοποθεσία «Το Σύνορο». Το σύνορο της Ελλάδας δηλαδή, όπως καθορίστηκε το 1881. Το σύνορο της Ελλάδας για μένα δεν ήταν κάτι αόριστο. Το είχα δει, ήταν συγκεκριμένο. Τα σύνορα της Ελλάδας μέχρι το 1913 ήταν μέχρι εκεί. Συνεπώς το να μάθω και να καταγράψω πώς καθορίστηκαν εκείνα τα σύνορα, πώς ελευθερώθηκε η Θεσσαλία, ήταν πάντα κάτι που με ενδιέφερε πολύ.
Ένα θέμα επίσης που με απασχολούσε ήταν γιατί για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας αναφερόμαστε με τους όρους προσάρτηση, παραχώρηση και ένωση με την Ελλάδα; Με στόχο να εξακριβώσω τον σωστό όρο, αλλά και να τον στηρίξω με στοιχεία, άρχισα δειλά στην αρχή, αλλά με αυτοπεποίθηση και συγκίνηση κατόπιν την ιστορική μου έρευνα.
Η έρευνα έδειξε ότι για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας απαιτήθηκαν μακροχρόνιοι αιματηροί, σκληροί αγώνες. Ότι η Θεσσαλία δεν παραχωρήθηκε, δεν προσαρτήθηκε, η Θεσσαλία απελευθερώθηκε και ενώθηκε με την Ελλάδα.
Αυτούς τους μακροχρόνιους αγώνες, τις αντιξοότητες, τους διωγμούς που υπέστησαν ο Θεσσαλοί για να έρθει η μέρα της ελευθερίας τους, θέλησα να δείξω. Ενιαία, όχι μεμονωμένες μάχες ή μεμονωμένα γεγονότα. Το δεδομένο είναι ότι εάν οι Θεσσαλοί δεν έδειχναν πίστη και επιμονή, οι Τούρκοι ποτέ δεν θα «παραχωρούσαν» εδάφη, ούτε οι Μεγάλες Δυνάμεις θα σέβονταν ιστορικά δικαιώματα και θα δυσαρεστούσαν τον Σουλτάνο διευκολύνοντας τους Θεσσαλούς. Οι Θεσσαλοί κέρδισαν την ελευθερία τους και την πλήρωσαν ακριβά με αίμα πολλών.
Πόσο δύσκολο ήταν να συγκεντρώσετε τα στοιχεία και να τα παραθέσετε στο βιβλίο;
Αρκετά δύσκολο, γιατί η βιβλιογραφία παρουσιάζει τα γεγονότα. Εγώ ήθελα να παρουσιάσω πώς έζησαν οι Θεσσαλοί τα γεγονότα. Άρα έπρεπε να βρω στοιχεία για το κλίμα της εποχής, τις συζητήσεις, αλλά και για την καθημερινή ζωή των Θεσσαλών.
Η έρευνα διήρκησε δύο περίπου χρόνια. Απευθύνθηκα σε πρωτογενείς πηγές, όπως στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, στο Αρχείο Τύπου, το Αρχείο Συνεδριάσεων της Βουλής.
Στο Διπλωματικό – Ιστορικό Αρχείο όπου βρήκα συγκλονιστικά στοιχεία για τις αναφορές των πρέσβεων και των προξένων της Ελλάδας και αλληλογραφία του υπουργείου Εξωτερικών με τους προξένους.
Στο Αρχείο Ιστορικών Εγγράφων του Εθνικού – Ιστορικού Μουσείου, στο αρχείο Στέφανου Δραγούμη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους όπου βρήκα και την επιστολή των Θεσσαλών προς τους προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων, επιστολή που αναφέρεται στο βιβλίο και που όσες φορές και αν τη διαβάσω κάθε φορά το ίδιο με συγκινεί.
Η δυσκολία στο να συγκεντρωθεί το υλικό ήταν δεδομένη. Τα αρχεία ήταν χειρόγραφα και συνεπώς πολύ δύσκολο να διαβαστούν. Αλλά τίποτα πιο ενδιαφέρον, γοητευτικό και συγκινητικό από το να βρίσκεις και να διαβάζεις επιστολές, αναφορές, σκέψεις, απογοητεύσεις των τόσο κοντινών προγόνων μας. Την έρευνα αυτή θα την έκανα ευχαρίστως κι άλλη κι άλλη φορά και είμαι βέβαιη ότι κάθε φορά κάτι επιπλέον θα είχα να προσθέσω στο βιβλίο μου.
Για ποιον λόγο είναι γραμμένο σε μορφή διήγησης;
Σε όλους μας αρέσει να ακούμε τους «παλιούς», τους παππούδες μας, τις γιαγιάδες να μας διηγούνται ιστορίες από τα παλιά …
Έτσι ήθελα να γράψω το βιβλίο μου. Να μας διηγηθεί τα γεγονότα κάποιος που τα έζησε… Να μας πει τι έγινε, πώς έγινε. Οι οικογένειες τι έκαναν; Να μας πει για τον καιρό, τις δουλειές τους, τους φόβους του, τη δική του ιστορία και ταυτόχρονα την ιστορία του τόπου του, του τόπου μας. Γιατί τα ιστορικά γεγονότα δεν γίνονται μακριά από τους ανθρώπους και χωρίς τους ανθρώπους. Τα γεγονότα τα ζουν άνθρωποι και επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων. Και οι Θεσσαλοί της εποχής… ζούσαν, είχαν παιδιά, τα πάντρευαν, φοβόνταν, απογοητεύονταν μα πάλι αγωνίζονταν… άλλος πολύ, άλλος λιγότερο… μα πάντα ήξεραν τι ήθελαν και ποιοι είναι.
Γραμματικός της εποχής, λοιπόν, εξιστορεί, διηγείται τη ζωή του και ταυτόχρονα παρουσιάζει την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τη διπλωματία της εποχής, τη στάση των μεγάλων δυνάμεων, τις προσπάθειες των Θεσσαλών και πώς έζησαν οι Θεσσαλοί την παράδοση των πόλεων.
Ψάχνοντας όλα αυτά τα αρχεία τι ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε περισσότερο;
Ψάχνοντας τα αρχεία βρήκα επιστολή προς κυρ-Γιώργη Αρβανιτόβλαχο. Γραμμένη αδέξια που δείχνει ότι αυτός που την έγραψε ίσα που μπορούσε να γράφει και ότι την έγραψε στο γόνατο. Όσο μπόρεσα να διαβάσω: «…μου γράφει ο πασάς να σας δηοπιήσω ο αναστάσης γεωργίου παπάς εις το μοναστήρι της Ριντίνης ίνι συγγενής σας κι ίνι ακόμα ζωντανός… να κάμητε το γλιγορώτερο να με ανταμόσιτι να σας επού πώς να κάμητε να τον βγάλητε από τη φυλακή διότι μη ζυγόση μέρα που θα τους δικάσουν… Εν γηανιτσού την 5 νοεβρίου 1867».
Ήταν ακόμα ζωντανός!!!
Για την ιστορία: Ο Αναστάσης Γεωργίου ήταν αδελφός της γυναίκας του Άγγελου Αρβανιτόβλαχου, αδερφού του κυρ-Γιώργη. Δεν βρήκα αν σώθηκε.
Ετοιμάζετε κάτι νέο;
Έχω ακούσει διάφορες ιστορίες που δεν είναι βέβαιο αν έγιναν πραγματικά ή αν είναι μύθος. Γοητευτικές ιστορίες αγαθών, γενναίων ανθρώπων, για αγάπες, χωρισμούς… Τέτοιες ιστορίες και μύθους καταγράφω. Μα ακόμη το προσπαθώ. Θα δείξει…