Toυ Πάνου Σταυρόπουλου*
Οι Πανελλαδικές 2021 έφτασαν στο τέλος τους με εξαίρεση τα ειδικά μαθήματα. Πανελλαδικές που οι υποψήφιοι θα θυμούνται για πολλά χρόνια. Πανδημία, lock down, webex, zoom, κλειστές οθόνες, καθηγητές σε κρίση και μαθητές να προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην υποχρέωση να διαβάσουν και σε μια εφηβεία κλεισμένη στους τέσσερις τοίχους.
Μια κατάσταση έτσι και αλλιώς αγχωτική «φόρεσε» τη χειρουργική μάσκα της και η διαδικασία έγινε ακόμη πιο πιεστική. Αξίζει ένα μπράβο σε αυτά τα παιδιά και τους δασκάλους τους που στάθηκαν όρθιοι, που προσαρμόστηκαν εν μία νυκτί, που διατήρησαν μια κανονικότητα σε μια καθόλου κανονική εποχή.
Κι ενώ οι απόφοιτοι πλέον του Λυκείου έχουν ξεχυθεί στα στενά της πόλης, στις κοντινές παραλίες προσπαθώντας να αναπληρώσουν τον χαμένο χρόνο μιας χρονιάς εγκλωβισμού – κυριολεκτικά και μεταφορικά – ταυτόχρονα το μυαλό τους είναι στις αναμενόμενες βαθμολογίες και στη συμπλήρωση Μηχανογραφικού.
Πολλοί υποψήφιοι είναι έτοιμοι από καιρό γνωρίζοντας ή θεωρώντας ότι γνωρίζουν τις προτιμήσεις που θα δηλώσουν. Άλλοι – και μάλιστα όχι λίγοι – απλά περιμένουν τι θα γράψουν μήπως και η βαθμολογία τους διαδραματίσει τον ρόλο του «από μηχανής» Θεού και τους οδηγήσει σε μια απόφαση.
Ταυτόχρονα γονείς σε ρόλο συμβούλου με διάχυτη την αγωνία της εργασιακής απορρόφησης των παιδιών τους αναμασούν παλιά στερεότυπα χωρίς συχνά να λαμβάνουν υπόψιν τις δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά των παιδιών τους. Ο στενός και μη οικογενειακός κύκλος αφοσιωμένος «αρωγός» σε αυτήν την προσπάθεια. Παππούδες, θείοι και θείες , οικογενειακοί φίλοι των γονιών ο καθένας έχει άποψη περί παντός επιστητού φέρνοντας σε πιο δύσκολη θέση τον υποψήφιο.
Μέσα σε όλα αυτά, στο φετινό Μηχανογραφικό κάνει το ντεμπούτο της η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) η οποία θα αφήσει έξω από τα ελληνικά πανεπιστήμια γύρω στους 15.000 υποψήφιους, οι οποίοι δεν θα καταφέρουν να γράψουν μέσο όρο πάνω από 8 με 9. Ποιες ακριβώς θα είναι οι ΕΒΕ των τμημάτων θα το μάθουμε σε λίγο καιρό από το Υπουργείο μαζί με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.
Βλέπουμε , λοιπόν, πως η οικονομική κρίση και η πίεση για σχολές με «μέλλον», το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον με τα στερεότυπά του, η έλλειψη Επαγγελματικού Προσανατολισμού, τα αποτελέσματα μιας χρονιάς με πανδημία και η θεσμοθέτηση της ΕΒΕ καθιστούν το Μηχανογραφικό 2021 το πιο δύσκολο Μηχανογραφικό των τελευταίων ετών. Θα προσπαθήσουμε, λοιπόν, να δούμε τι πρέπει να προσέξει ο υποψήφιος και ποια λάθη να αποφύγει.
ΕΠΙΛΕΓΩ ΜΟΝΟ ΣΧΟΛΕΣ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΡΕΣΟΥΝ
Πολύ συχνά τα παιδιά έρχονται στο δίλημμα να επιλέξουν κάτι που τους αρέσει ή κάτι που έχει επαγγελματικές προοπτικές. Το σίγουρο είναι πως οι φετινοί υποψήφιοι θα βγουν στην αγορά εργασίας σε 8 με 10 χρόνια (σπουδές, μεταπτυχιακό, στρατός). Ποιος πραγματικά μπορεί να είναι σίγουρος για το εργασιακό μέλλον όταν η τεχνολογία φέρνει απρόβλεπτες αλλαγές αλλά και η ίδια η ζωή κρύβει εκπλήξεις (βλέπε πανδημία). Επαγγέλματα χάνονται και άλλα αναδύονται στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση που διανύουμε. Επομένως, να ποντάρουμε σε κάτι που μπορεί τώρα να φαντάζει πολλά υποσχόμενο, αλλά χωρίς να μας αρέσει δεν είναι σοφή επιλογή. Πρώτον, μπορεί στο μέλλον να αλλάξει δραματικά η κατάσταση και να είμαστε εγκλωβισμένοι σε ένα επάγγελμα που δεν μας αρέσει και δεν έχει και προοπτικές. Ακόμη, όμως, κι αν πραγματικά έχει προοπτικές αν εμείς δεν ταιριάζουμε, αν δεν το έχουμε ερωτευτεί δεν θα μπορούμε να το εξελίξουμε, να ανταποκριθούμε στις ανάγκες του, να προσαρμοστούμε στις αλλαγές του. Ουσιαστικά, θα είμαστε δυστυχισμένοι με ένα επάγγελμα με μέλλον αλλά χωρίς να έχουμε εμείς μέλλον σε αυτό.
ΔΙΕΡΕΥΝΩ ΤΙΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΟΥ
Δεν αρκεί να μου αρέσει το τμήμα που θα δηλώσω. Πρέπει να διερευνήσω κατά πόσο έχω τις δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά που απαιτούν οι σπουδές αλλά ο επαγγελματικός στίβος που θα ενταχθώ. Δεν αρκεί να περάσω στο Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών αλλά και να έχω έφεση στα Μαθηματικά για να μπορέσω να ανταποκριθώ και να αποφοιτήσω. Δεν αρκεί να λέω πως θέλω να γίνω γιατρός και να ανοίξω ιατρείο όταν δεν έχω ενσυναίσθηση και επικοινωνιακές δεξιότητες, όταν ουσιαστικά δεν αγαπώ τον άνθρωπο σε βάθος. Μπορώ να στραφώ στην έρευνα που είναι πιο μοναχική διαδικασία.
ΕΞΕΤΑΖΩ ΤΟ ΕΥΡΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
Υπάρχουν τμήματα τα οποία δεν έχουν μεγάλο περιθώριο ευελιξίας, δεν έχουν μεγάλο εύρος επιλογών. Για παράδειγμα κάποιος που τελειώνει ένα τμήμα Λογοθεραπείας πολύ δύσκολα μπορεί να κάνει κάτι σε αυτόν το χώρο παρά να γίνει λογοθεραπευτής σε δικό του χώρο ή σε κάποια δομή. Αν, λοιπόν, το παιδί συνειδητοποιήσει πως δεν του αρέσει τελικά το επάγγελμα του Λογοθεραπευτή θα αισθανθεί εγκλωβισμένο. Ενώ για παράδειγμα κάποιος που σπουδάζει Φιλολογία και δεν μπορέσει ή δεν θελήσει να εισέλθει στον εκπαιδευτικό χώρο μπορεί να ασχοληθεί με τη Λεξικογραφία, με την επιμέλεια κειμένων, να γίνει Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, να γίνει δημοσιογράφος, να ασχοληθεί με τον χώρο του marketing ή της γλωσσικής τεχνολογίας.
ΠΡΙΝ ΔΗΛΩΣΩ ΚΑΠΟΙΟ ΤΜΗΜΑ ΕΧΩ ΜΕΛΕΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ
Ποτέ δεν δηλώνουμε ένα τμήμα μόνο και μόνο γιατί έχει εύηχο όνομα ή γιατί ακούσαμε πως είχε πάει η ξαδέρφη μου και της άρεσε. Πόσο μπορεί να καταλάβει κάποιος από τον τίτλο «Βιοϊατρικών Επιστημών» περί τίνος πρόκειται, ποια μαθήματα θα αντιμετωπίσω, σε ποια επαγγέλματα με οδηγεί; Αν δεν διαβάσω τον οδηγό σπουδών του τμήματος Γλωσσικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών που εδρεύει στην πόλη μας πως θα καταλάβω το αντικείμενό του, πως έχει γλώσσες όπως Κινέζικα και Αραβικά και μαθήματα όπως Διαπολιτισμικό Management, Ψηφιακά Διαμεσολαβημένη Επικοινωνία – Πολυγραμματισμοί και ότι είναι πολλά υποσχόμενο σε μια εποχή πολυπολιτισμικότητας με έντονη την ανάγκη της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
ΕΞΕΤΑΖΩ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Υπάρχουν επαγγέλματα που τα επαγγελματικά δικαιώματα δεν είναι κατοχυρωμένα (όπως του Φωτογράφου ή του Γραφίστα) και άλλα που προασπίζονται πολύ αυστηρά. Ειδικά μετά τη μεταρρύθμιση Γαβρόγλου ένα αχανές τοπίο επικρατεί αναφορικά με τα επαγγελματικά δικαιώματα. Πρέπει να ξέρει ο υποψήφιος πως από τα 3 τμήματα Υλικών που έχουμε στη χώρα μας μόνο αυτό των Ιωαννίνων δίνει επαγγελματικά δικαιώματα Χημικού Μηχανικού Υλικών. Να γνωρίζει πως κανένα τμήμα Μηχανικών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής δεν έχει αναγνωρισμένα δικαιώματα από το Τεχνικό Επιμελητήριο. Να ξέρει πως στην Πάτρα υπάρχουν δύο τμήματα Πολιτικών Μηχανικών από τα οποία μόνο το ένα έχει αναγνωρισμένα δικαιώματα από το ΤΕΕ. Και υπάρχουν δεκάδες τέτοια παραδείγματα, δυστυχώς.
ΕΞΕΤΑΖΩ ΤΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΕΣ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΩΝ
Η οικονομική κρίση και η πανδημία έχει φέρει πολλές οικογένειες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Αδυνατούν πάρα πολλοί γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε κάποιο τμήμα μακριά από την πόλη τους και η μόνη ελπίδα είναι μια μετεγγραφή. Χρειάζεται, λοιπόν, μεγάλη προσοχή στη συμπλήρωση Μηχανογραφικού ώστε κάποιο λάθος να μη μας στοιχίσει μια μετεγγραφή. Για παράδειγμα, κάποιο παιδί που θα περάσει στη Ψυχολογία Φλώρινας δεν έχει δικαίωμα μετεγγραφής σε κάποια άλλη Ψυχολογία. Επίσης, αν κάποιος υποψήφιος περάσει στο Φυσικό Καβάλας δεν έχει δικαίωμα μετεγγραφής για Αθήνα ή Θεσσαλονίκη παρά μόνο για Λαμία. Όλα αυτά με τα περσινά δεδομένα αφού περιμένουμε ακόμα της φετινές αντιστοιχίες.
Το Μηχανογραφικό είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση για να το αφήσουμε στην τύχη ή στα χέρια κάποιου που δεν έχει γνώση και εξειδίκευση. Το 50% της διαδρομής προς το Πανεπιστήμιο είναι οι εξετάσεις και η απόδοσή μας και το άλλο 50% είναι το Μηχανογραφικό. Γνωρίζω αρκετούς μαθητές που τα πήγαν πολύ καλά στις εξετάσεις και πολύ άσχημα στο Μηχανογραφικό και το αντίστροφο. 1 στους 4 φοιτητές δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές και ένας βασικός λόγος είναι το λανθασμένο Μηχανογραφικό. Ας το συμπληρώσουμε με ανοιχτή ματιά στο μέλλον, χωρίς παρωπίδες και κατάλοιπα του παρελθόντος, με ουσιαστική μελέτη των επιλογών μας και κυρίως ας το συμπληρώσει κάποιος που πραγματικά γνωρίζει.
Καλά αποτελέσματα και σοφές επιλογές.
•Ο κ. Πάνος Σταυρόπουλος είναι σύμβουλος σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού