Αποχαιρετούμε το 2022 με επιλογές από τις πρόσφατες ποιητικές συλλογές.
«Ένας ποιητής, πριν από οτιδήποτε άλλο, είναι ένας άνθρωπος παράφορα ερωτευμένος με τη γλώσσα».
Τα έξι βιβλία Ελλήνων και ένα βιβλίο μεταφρασμένης ποίησης που φιλοξενούνται στο τελευταίο φύλλο της χρονιάς, αγαπημένο λογοτεχνικό είδος της γράφουσας, επιβεβαιώνουν την πιο πάνω ρήση του W.H. Auden.
Καλά Χριστούγεννα!
Επιλογή-επιμέλεια
ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΜΑΛΙΣΣΟΒΑ
Λεωνίδας Κακάρογλου,
Η πρωτεύουσα των δακρύων,
εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Η νέα, εξαιρετική ποιητική συλλογή του γνωστού ποιητή, έξοχο δείγμα της τέχνης της ποίησης.
Νύχτα αφόρητη
Με αγκαλιάζει / Χωρίς εσένα / Νύχτα αφόρητη / Σκαρφαλώνει στα φυλλαράκια των δέντρων / Σκουπίζει την υγρασία / Να μην με πάρει η ομίχλη / Να μην με κάνει δικό της / Νύχτα αφόρητη / Τριγυρίζω / Ψάχνω να σε βρω / Στην πρωτεύουσα των δακρύων σου / Για να με ελεήσεις.
Δημήτρης Κρουσταλλιάς,
Πληγή στη νοσταλγία,
εκδόσεις ΑΩ
Η πρόσφατη ποιητική συλλογή του πολυγραφότατου και εξαίρετου συμπολίτη ποιητή, σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη έκδοση, σε έναν καλαίσθητο τόμο
από τις εκδόσεις ΑΩ.
Το βιβλίο αποτελείται από την «Πληγή στη νοσταλγία» όπως μας πληροφορεί ο τίτλος της συλλογής, ωστόσο περιλαμβάνει και τις εξίσου υπέροχες «Δαναΐδες».
Ψυχής θεραπεία κι αισθητική ανάταση για τον αναγνώστη κάθε ποίημα, κάθε στίχος, κάθε λέξη.
ΞΔ’
Άνθη κρατώ, βρίσκω και μια προσευχή / ευωδιάς καρπό αιωνίως μπροστά. / Φθόνους διώχνω, ποτέ δεν τους νοσταλγώ. / Κάθε μέρα τυφλώνονται πατρίδες / ιριδισμοί της μιας ομορφιάς χάνονται / κρυφών περάσματα, φύτρες ανάγκης. / Κλαίω στην αρχή, τόσο φως ο νόστος / σε πύλες χρωμάτων με άλματα ψηλά. / Δεινόσαυροι οι πιο λαίμαργοι πόθοι. / Ένδοξοι λαοί ακόμα δε μονιάζουν / οι θεατρίνοι στην ίδια κοιτίδα
σε νοσταλγικό κενό και φιλήδονο. / Ήλιος καίει, γλυκαίνει η ειρήνη / μέσα στη δίνη ο φόβος μυστικός / δίλημμα και όραμα όταν κρίνει. / Πέφτει η βροχή πάνω απ’ τους μύθους / ρέουν έγκατα, μετρούν τους φεγγίτες / στα όνειρα της βασανιστικής κραυγής.
Κατερίνα Λιάτζουρα,
Λευκοί νάνοι,
εκδ. Βακχικόν
Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής αποτελείται από ένα εξελισσόμενο σπονδυλωτά μακροσκελές ποίημα.
Η ποίηση της Κατερίνας Λιάτζουρα, που χειρίζεται άψογα την ελληνική γλώσσα, καταθέτει, διεκδικεί, προβληματίζει σε ένα βιβλίο που αποζημιώνει στο έπακρο τους λάτρεις της ποίησης.
και έπειτα∙
με τούτο δω το ποίημα / δεν θα διεκδικήσω καμιά πρωτοτυπία / για μένα, τον Μαμωνά και τη malaise du siècle∙ / σαδιστική εξάλλου ήταν πάντοτε / η φλέβα του ειδώλου / σαν αντάμωνε το μαύρο με τον χρυσό / και το θειάφι με το φυτίλι / ντενεκέδες κοσμοκαλόγεροι, Εαυτούληδες της πόλης / ζυγίζουν νευρόσπαστα τη νοερή αξία / μέσα στην ασάφεια του χρόνου / και πυκνώνουν και πυκνώνουν ολοένα
στα πέπλα της αρένας / Πάμπολλες οι αλήθειες, κι εσύ δεν γνώρισες καμία; / Γιγαντώθηκες στη λογική, ποιο να ’ναι το σημάδι; / Στον πύργο της Βαβέλ σκαρφάλωσες / στον ουρανό και στον βωμό / και πιο πάνω και πιο πάνω και όλο πιο πάνω θέλησες / την πτώση να αποφύγεις / μα, εκείνο το φρούτο άλλοτε, μήλο κόκκινο δεν ήταν;
Χρίστος Παπαγεωργίου,
Περιττά κιλά,
εκδ. Καστανιώτη
Ο Χρίστος Παπαγεωργίου, με την παρούσα – δέκατη στη σειρά – ποιητική του συλλογή, αντικρίζει την ποίηση με την αθωότητα των παιδιών και τον θυμό των ενηλίκων. Για τον ίδιο είναι μια διεργασία, η οποία, παρά την υποσυνείδητη χροιά της και τον ευαίσθητο χαρακτήρα της, αποτελεί στην ουσία την εντολή του εγκεφάλου για την κίνηση του χεριού, με λέξεις, εικόνες, αισθήματα, ήχους, μια εντολή που χωρίς την απαραίτητη δοκιμασία δεν είναι ποτέ σε θέση να πραγματοποιηθεί. Ο ίδιος ο ποιητής χρόνια τώρα προσαρμόζει την προσωπική του μυθολογία σε σπασμούς αισθητικής και δημιουργίας, καταφεύγοντας πάντα στη σκέπη της, βιώνοντας εμπειρίες πολλαπλών διαδρομών και αποκτώντας μια πείρα στο ποιητικό γίγνεσθαι καθόλου αμελητέα, καθόλου λιγοστή. Έτσι, όταν χρειάζεται γίνεται παιδί παίζοντας μαζί της, και όταν πρέπει, μέσω αυτής, εκτοξεύει τα βέλη του προς πάσα κατεύθυνση. Ένα είδος ποίησης, δηλαδή, που τροφοδοτεί μία, πέρα από κάθε αμφιβολία, αναγνωστική ταύτιση.
Σαν
Σαν απόσταγμα ήδη ξεχασμένο / Που λίγοι αξιώθηκαν / Στην ακατέργαστη γραφή / Στην άξαφνη παραστατικότητα / Στην έλλειψη υποκρισίας / Στην έναρξη και στο τέλος. / Μια πορεία εξίσου / Στα όρια της υπέρβασης.
Νίκος Α. Πουλινάκης,
Δασοτόπι εύφλεκτων ουλών,
εκδόσεις Το Ροδακιό
Η ώριμη ποίηση του Ν. Πουλινάκη με έντονες εικόνες που αποδίδουν το προσωπικό βίωμα με νοσταλγική διάθεση.
ΦΙΛΙ
Η μάνα μου έκανε το σταυρό της / και μ’ ένα φιλί σκέτο μετάξι / καλόπιανε το εύχυμο τ’ ουρανού. / Για να το κάνει μασουράκι. / Ύστερα ξήλωνε το στρώμα μου / και το ’χωνε βαθιά μέσα. / Να ’χω σαν προικιό / δυο δράμια φρέσκο όνειρο / που αναπνέει την επάρκεια των αστεριών.
Νίκος Φαλαγκάρας,
Το ποτάμι μέσα μου,
εκδ. Γραφή
Η ποιητική συλλογή του Νίκου Φαλαγκάρα περιλαμβάνει ποιήματα αποστάγματα μιας ζωής γεμάτης αναζητήσεις και γεγονότα. Πρόκειται για κατάθεση σκέψεων και μοίρασμα, εικόνων, νοημάτων και προβληματισμών από έναν άνθρωπο που η πορεία της ζωής του έχει χαράξει το δικό της δρόμο.
Τα ποιήματα εκτείνονται από τις ρομαντικές εικόνες με φόντο τη φύση ως τον έντονο κοινωνικό προβληματισμό για ζητήματα της προσωπικής, αλλά και της ευρύτερης παρουσίας μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο. Μικρές αχτίδες ιστορίας επίσης παρεισφρέουν στο έργο του με τρόπο δυναμικό μέσα από χαραμάδες μύθων, κοινωνικών, ιστορικών ή ακόμα και θρησκευτικών γεγονότων. Ενώ το συναίσθημα υπάρχει ως βασική αρχή που τα διέπει όλα.
Ο μονόλογος της σιωπής.
Μόλις νυχτώσει / πρέπει να ακούσεις πάλι / εκείνον τον ακατάσχετο μονόλογο / της σιωπής. / Όσο κι αν εξασκήθηκε το αυτί σου / είναι αδύνατο / να τον συνηθίσει.
Λουίζ Γκλικ,
Ο θρίαμβος του Αχιλλέα,
Μετ. Χάρης Βλαβιανός,
εκδ. Στερέωμα
Η συλλογή Ο θρίαμβος του Αχιλλέα, γραμμένη το 1985, της βραβευμένης με Νόμπελ ποιήτριας είναι ίσως η πλέον ερωτική της πλούσιας συγκομιδής της. Τα ποιήματα της συλλογής είναι οι παθιασμένες κραυγές «αυτού που έχει εγκαταλειφθεί». Είτε μιλάει σε έναν χαμένο εραστή είτε στον νεκρό πατέρα, είναι η ίδια η απώλεια που δίνει την αφορμή για το ποίημα. Έτσι, ο ηφαιστειακός κόσμος του συναισθήματος, διοχετευμένος σε αυστηρές μορφές που καθορίζονται από τη ρητορική και τη λογική, δημιουργεί μια ποιητική εμπειρία ρήξης, μια βίαιη αντιπαράθεση, στην οποία ο εαυτός θριαμβεύει ενώ χάνει. Εποικισμένη με θεούς, ημίθεους και ομηρικούς ήρωες, βασισμένη σε πρότυπα από την κλασική αρχαιότητα και την παράδοση της Βίβλου, η συλλογή αυτή σηματοδοτεί την πρώτη μεγάλη προσπάθεια της ποιήτριας να δώσει στην εμπειρία τη μόνιμη μορφή του μύθου, χωρίς να επιχειρεί να καταστήσει μυθική την αυτοβιογραφική της εμπειρία.
Ήρθες στην άκρη του κρεβατιού / και κάθισες κοιτάζοντάς με. / Ύστερα με φίλησες – ένιωσα / ζεστό κερί στο μέτωπό μου. / Ήθελα να αφήσει ένα σημάδι: / έτσι θα ήξερα ότι σ’ αγαπούσα. / Επειδή ήθελα να καώ, να σφραγιστώ, / Να έχω κάτι στο τέλος -.