Τοπικά

Εξασθενές χρώμιο σε υπόγεια νερά εντόπισε μελέτη του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών

Η παλαιότητα στο δίκτυο ύδρευσης, η βιομηχανική δραστηριότητα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, βιομηχανικά απόβλητα, κατάλοιπα από την τεράστια παραγωγή και χρήση βενζίνης εισχωρούν και δημιουργούν αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα στο πόσιμο νερό μας.

Μελέτη του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο πλαίσιο διπλωματικής του χημικού μηχανικού Ηλία Τανού κατέγραψε το πρόβλημα εμφάνισης εξασθενούς χρωμίου, καθώς και νιτρικών ιόντων στους διάφορους οικισμούς του Νομού Μαγνησίας. Για διαφορετικούς λόγους που ανά περίπτωση θα πρέπει να επικεντρωθούν στην έκπλυση χρωμίου από οφιολιθικά πετρώματα του υπεδάφους της περιοχής ή στην εντατική καλλιέργεια πεδινών εκτάσεων, διαπιστώθηκε η παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων Cr(VI) και νιτρικών ιόντων στο νερό του δικτύου ορισμένων περιοχών. Συγκεκριμένα, η παρουσία εξασθενούς χρωμίου σε συγκεντρώσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν επικίνδυνες, εντοπίστηκε σε ορισμένες περιοχές των δήμων Βόλου, Ρ. Φεραίου και Αλμυρού, στο δυτικό μέρος του νομού. Αν και σε όλες τις περιπτώσεις δεν υπάρχει υπέρβαση του υφισταμένου ορίου των 50 μg/L για το ολικό χρώμιο, η απουσία δεδομένων σχετικά με την ακριβή επίδραση του εξασθενούς χρωμίου στην ανθρώπινη υγεία θα πρέπει να καθιστά ακόμα συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από τα 10 μg/L ανησυχητικές. Το πρόβλημα είναι περισσότερο έντονο στις περιοχές του Στεφανοβικείου και των Μικροθηβών. Με βάση την κατανομή των εμφανίσεων χρωμικών ιόντων, τη γεωλογική διαμόρφωση της ευρύτερης περιοχής του νομού και τη λειτουργία «ύποπτων» βιομηχανικών μονάδων, το πιθανότερο είναι ότι η μεταφορά χρωμίου στα υπόγεια νερά είναι αποτέλεσμα γεωλογικών παραγόντων, παρά ανθρωπογενών. Κατά αυτή την έννοια, το πρόβλημα δεν εκδηλώθηκε πρόσφατα, ούτε και δημιουργήθηκε από βιομηχανικά παραπροϊόντα, αλλά προϋπήρχε, χωρίς όμως να έχει εκτιμηθεί. Επομένως, η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί στην καλύτερη αξιολόγηση των πηγών ύδρευσης και στην αλλαγή υδροληψίας των οικισμών με πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά, είναι σαφές, ότι η διάχυση νιτρικών ιόντων στον υδροφόρο ορίζοντα αποτελεί μάστιγα σε μεγάλο μέρος των οικισμών της πεδινής περιοχής του νομού. Σε σχετικά μεγάλο αριθμό δειγμάτων το νερό που διατίθεται, είναι εκτός ορίων ποσιμότητας, ενώ σε περισσότερες περιπτώσεις η συγκέντρωση είναι υψηλή, αν και δεν ξεπερνάει το όριο των 50 mg/L. Η ύπαρξη νιτρικών ιόντων ακόμα και σε περιοχές του Πηλίου σχετίζεται με τη μακροχρόνια αλόγιστη εφαρμογή λιπασμάτων σε αγροτικές καλλιέργειες. Σε αντίθεση με το εξασθενές χρώμιο, λόγω της έκτασης του προβλήματος, το πρόβλημα των νιτρικών ιόντων είναι δυσκολότερα διαχειρίσιμο, παρά το γεγονός της ύπαρξης μεγαλύτερης εμπειρίας και καλύτερης πληροφόρησης γύρω από αυτό.

Επικίνδυνο και για το δέρμα
Για πολλούς επιστήμονες το θέμα των επιβλαβών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία, μετά την κατάποση νερού που περιέχει Cr(VI) είτε από επιφανειακά είτε από υπόγεια ύδατα, είναι θέμα πολύ σημαντικό προς διερεύνηση. Ένας κοινός τύπος του χρωμίου είναι τα χρωμικά ιόντα CrO4 -2, όπως το χρωμικό κάλιο. Τα ιόντα του CrO4 -2 μπορούν να εισχωρήσουν στις αρτηρίες του αίματος μέσω των πόρων του δέρματος. Η δηλητηρίαση του αίματος με CrO4 -2 γίνεται όταν αυτό καταστρέφει τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η εισπνοή είναι επίσης ένας άλλος τρόπος, που μπορεί κάποιος να μολυνθεί. Παρ’ όλα αυτά ο πιο πιθανός τρόπος μόλυνσης είναι μέσω της έκθεσης σε εδάφη και υπόγεια νερά που περιέχουν Cr(VI). Η παρουσία του χρωμίου εκεί οφείλεται βέβαια σε βιομηχανικές διαδικασίες, όπως συγκόλληση, κοπή και θέρμανση κραμάτων Cr, καθώς και άλλων διεργασιών που δημιουργούν ατμούς και σκόνη, που περιέχει Cr. Ακόμα και οι οδοντοτεχνίτες εκτίθενται μέσω της εισπνοής σε Cr(VI). Με μεγάλο πλήθος χαρακτηριστικών και χρησιμοτήτων το χρώμιο έχει την ικανότητα να εισέρχεται στο έδαφος, στα υπόγεια και στα επιφανειακά νερά.

«Καθαρός» ο Βόλος
Οι αναλύσεις που είχαν πραγματοποιηθεί στην περιοχή του Δήμου Βόλου, έδειξαν ότι γενικά δεν υπάρχει σημαντικό πρόβλημα με παρουσία εξασθενούς χρωμίου. Ωστόσο αρκετά υψηλές και υπό συνθήκες επικίνδυνες συγκεντρώσεις διαπιστώθηκαν στο χωριό Μικροθήβες, ενώ μικρότερες αλλά μη μηδενικές βρέθηκαν στη Ν. Αγχίαλο και στο Αϊδίνιο. Η εμφάνιση εξασθενούς χρωμίου στις περιοχές αυτές θα πρέπει να αποδοθεί στην ύπαρξη οφιολίθων στη γύρω περιοχή, όπως φαίνεται και από τις αναλύσεις στους γύρω οικισμούς άλλων Δήμων. Από τις μετρήσεις pH και αγωγιμότητας των περιοχών αυτών δεν διαπιστώνεται κάποια εμφανής συσχέτιση. Στον Δήμο Ρήγα Φεραίου ανιχνεύθηκε στο χωριό Στεφανοβίκιο ποσότητα εξασθενούς χρωμίου, εντός ορίων της νομοθεσίας, αλλά αρκετά επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία, ενώ στο χωριό Ελευθεροχώρι ανιχνεύθηκε ποσότητα σχετικά υψηλή. Η παρουσία του εξασθενούς χρωμίου στις περιοχές αυτές οφείλεται στα οφιολιθικά πετρώματα. Οι ποσότητες του εξασθενούς χρωμίου που ανιχνεύθηκαν στην περιοχή του Αλμυρού, δεν είναι ανησυχητικές. Στα χωριά Αμαλιάπολη και Νεοχωράκι μετρήθηκαν ποσότητες μέχρι 12.5 ppb, ενώ στον Πτελεό, τον Αλμυρό και το Κρόκιο, το εξασθενές χρώμιο έχει μικρή τιμή. Και εδώ η παρουσία του χρωμίου οφείλεται στην ύπαρξη οφιολιθών, αφού η βιομηχανική δραστηριότητα στην περιοχή είναι μακριά από τα σημεία που γίνεται άντληση των υδάτων για ύδρευση. Λόγω της ορεινής διαμόρφωσης και της γειτνίασης με τη θάλασσα ο Δήμος Ζαγοράς Μουρεσίου, όπως αναμενόταν, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα από παρουσία εξασθενούς χρωμίου. Στον Δήμο Νοτίου Πηλίου είχαν ανιχνευθεί μικρές ποσότητες εξασθενούς χρωμίου στη Μηλίνα και τον Κατηγιώργη. Παρατηρώντας τον γεωλογικό χάρτη του νομού διαπιστώθηκε ότι σχετίζονται με την ύπαρξη πετρωμάτων οφιολιθών.

Νιτρικά εντοπίστηκαν στην Αγχίαλο, στις Μικροθήβες και στο Αϊδίνι ως 20 mg/L εντός των ορίων της νομοθεσίας. Οι τιμές αυτές είναι παρόμοιες για τις περιοχές αυτές, αφού έχουν την ίδια πηγή ύδρευσης, δίπλα σε αγροτικές δραστηριότητες. Εντοπίστηκαν ακόμα μικρές τιμές νιτρικών στο Σέσκλο και τις Γλαφυρές, αλλά και στον δήμο Βόλου. Οι τιμές αυτές δεν θεωρούνται ανησυχητικές για την ανθρώπινη υγεία. Εντοπίστηκαν ποσότητες νιτρικών ιόντων στο Ελευθεροχώρι εκτός των ορίων της νομοθεσίας και στην Αργιθέα, κοντά στο όριο. Θεωρήθηκε πως η κατανάλωση νερού στα χωριά αυτά είναι επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία. Στον Δήμο Αλμυρού ανιχνεύθηκαν σε δύο χωριά, το Κρόκιο και την Αμαλιάπολη ποσότητες νιτρικών ιόντων, που υπερβαίνουν τα όρια ασφαλείας. Στη Νεράιδα και το Αχίλλειο οι τιμές των νιτρικών καθιστούν το νερό ασφαλές. Μικρότερες ποσότητες ανιχνεύθηκαν στους Αγ. Θεοδώρους και το Νεοχωράκι. Και εδώ η περιοχή χαρακτηρίζεται από γεωργικές ασχολίες των κατοίκων. Στον Δήμο Ανατολικού Πηλίου δεν ανιχνεύθηκαν ίχνη νιτρικών ιόντων στο νερό της ύδρευσης και οι ποσότητες των νιτρικών ιόντων που ανιχνεύθηκαν στον Δήμο Ανατολικού Πηλίου στις περισσότερες των περιπτώσεων ήταν ελάσσονος σημασίας.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το