Η «κυριαρχία» των εξαρτήσεων από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο δεν είναι η μόνη. Στη ζωή μας έχει εισβάλει και μια διαφορετική εξάρτηση, δηλαδή αυτή όπου τα κοινωνικά δίκτυα, οι υπολογιστές, τα βιντεοπαιχνίδια, τα κινητά τηλέφωνα και γενικώς οι οθόνες έχουν κατακτήσει την πρώτη θέση στην καθημερινή μας απασχόληση, αλλά και ψυχαγωγία.
Πλέον ο κόσμος βρίσκεται σε μια οθόνη, είτε κινητού, είτε υπολογιστή, είτε κάποιου ηλεκτρονικού εργαλείου και ήδη 80 άτομα έχουν ζητήσει στήριξη από το ΚΕΘΕΑ «Πιλότος». Πρόκειται στη συντριπτική πλειοψηφία για εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Όλοι οι άνθρωποι, που θα θέλαμε να έχουμε κοντά μας, και όλες οι δραστηριότητες που θα θέλαμε να ζούμε είναι μέσα στο κινητό και τους υπολογιστές μας. Ζούμε τις ζωές μας μέσα από τις οθόνες μας. Υπάρχουν καθιερωμένοι Οργανισμοί, που κατατάσσουν σε κατηγορίες τις ψυχικές διαταραχές και ο εθισμός, για παράδειγμα, στα βιντεοπαιχνίδια, θεωρείται διαταραχή. Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για αυτή τη νέα ταξινόμηση στον εθισμό, είναι ότι οι ψυχολόγοι στο ΚΕΘΕΑ «Πιλότος», που διερευνούν το φαινόμενο, καταλήγουν στο συμπέρασμα, πως είναι δυνατό ένα άτομο να παραμελεί πολλές πτυχές της ζωής του και να είναι εθισμένο στα κοινωνικά δίκτυα και τα παιχνίδια.
Οι Γιάννης Τζανίδης, ψυχολόγος, υπεύθυνος Μονάδας Υποδοχής, Κώστας Γιαννουσάς, κλινικός ψυχολόγος Μονάδας Υποδοχής και Ξενοφών Σελπεσάκης υπεύθυνος Εκπαίδευσης και Έρευνας, τόνισαν στη «Θ», ότι ο εθισμός των κοινωνικών μέσων και των βιντεοπαιχνιδιών παρουσιάζει όλα τα συμπεριφορικά σήματα, που συνηθίζουμε να συσχετίζουμε με εθισμούς σε ουσίες, το κάπνισμα ή το αλκοόλ. Αυτές οι εξαρτήσεις συνήθως περιλαμβάνουν αλλαγές στη διάθεση, κοινωνική «απόσυρση», συγκρούσεις με άλλους ανθρώπους και υποτροπή. Ο σημαντικότερος παράγοντας βρίσκεται στο αν ένα άτομο μπορεί να διαφοροποιήσει στο μυαλό του την υγιή χρήση των κοινωνικών δικτύων από μια σχέση με αυτά, που επηρεάζει αρνητικά τη ζωή του. Όσο η ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα και γενικά το διαδίκτυο δεν επηρεάζει τη δουλειά ενός ατόμου ή τις προσωπικές του σχέσεις, τότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Ο καθορισμός ενός χρονικού ορίου για τη χρήση των κοινωνικών μέσων είναι πολύ σημαντικός παράγοντας, που δεν παύει όμως να πρέπει να εξετάζεται σε σχέση με το πώς είναι δομημένη γενικά η ζωή ενός ανθρώπου. Οι ψυχολόγοι του ΚΕΘΕΑ υποστηρίζουν πως οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Instagram, προκαλούν άγχος στους χρήστες, γνωστό ως «τεχνολογικό στρες». Αντί όμως να κλείσουν αυτές τις πλατφόρμες ή να τις χρησιμοποιούν λιγότερο, οι άνθρωποι μεταπηδούν από το ένα κοινωνικό δίκτυο στο άλλο ή σε ποικίλες δραστηριότητες εντός του κοινωνικού δικτύου – αποφεύγοντας έτσι την πηγή του στρες τους. «Δεν είναι μόνο οι μαθητές, οι φοιτητές, αλλά και οι γονείς. Ερευνούμε την πτώση της λειτουργικότητας ενός ανθρώπου, τις αυπνίες, το άγχος που σε εμποδίζει να πας ακόμα και τουαλέτα, να πλυθείς, να φας. Δεν μπορούμε να ενοχοποιούμε το διαδίκτυο, την τεχνολογία, την ψηφιακή σύνδεση, αλλά η εξάρτηση αντιμετωπίζεται με τις ίδιες μεθόδους, όπως όλες οι εξαρτήσεις», σημείωσε ο κ. Γιαννουσάς. Ο τρόπος που προκαλούν τεχνολογικό στρες τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ποικίλλει, σύμφωνα με τον κ. Τζανίδη. Οι χρήστες μπορεί να νιώθουν πως οι ιστοσελίδες εισβάλλουν στην προσωπική ζωή τους, είτε ότι πρέπει να προσαρμόσουν τον τρόπο, που χρησιμοποιούν τα σόσιαλ μίντια, σε αυτό που κάνουν και οι φίλοι τους. Επιπλέον, βιώνουν υπερβολικές κοινωνικές απαιτήσεις και πολλές κοινωνικές πληροφορίες ή ακόμη έρχονται αντιμέτωποι με συνεχείς αλλαγές και ενημερώσεις στις πλατφόρμες, αλλά δεν τις αποχωρίζονται από το στρες και αυτό δεν συνέβη μόνο στην covid περίοδο. Η αναπλήρωση της πραγματικότητας με την εικονική, εντάθηκε την περίοδο της πανδημίας και μεγάλωσε η εξάρτηση, που εξελίσσεται σε απομόνωση, απόσυρση και θλίψη. Ένα άτομο εθισμένο στο διαδίκτυο δεν μπορεί πλέον να συντονίσει, να ελέγξει και να ρυθμίσει τον χρόνο του και τη συμπεριφορά του και αυτή είναι η ιδιαιτερότητα της εξάρτησης. Χρειάζεται διάγνωση και αντιμετώπιση από έναν ειδικό επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Διαδικτυακό σεμινάριο
Η Δομή του ΚΕΘΕΑ «Πιλότος» για να συμβουλεύσει και να ερευνήσει διοργανώνει δωρεάν διαδικτυακό σεμινάριο. Σκοπός του σεμιναρίου είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση νεαρών ενηλίκων (άνω των 18 ετών) αναφορικά με διάφορα είδη εξαρτητικών συμπεριφορών. Θα αναπτυχθούν θεματικές, όπως συνθήκες Covid-19 και επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, κολλήματα εν καιρώ πανδημίας, ανησυχητικά σημάδια και πού μπορώ να απευθυνθώ; Ημερομηνία διεξαγωγής Τετάρτη 26/5. Ώρα 18.00-19.30. Για ερωτήσεις μπορείτε να επικοινωνήσετε στα τηλέφωνα 24210-31080, 24210-34367, 24210-77055 Δευτέρα-Παρασκευή 10.00 – 14.00. Για συμμετοχή στο σεμινάριο, συμπληρώνετε τη φόρμα στον παρακάτω σύνδεσμο, μέχρι τη Δευτέρα 24/5: https://docs.google.com/…/1FAIpQLSeKS5OQYfN…/viewform… Το διαδικτυακό σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας zoom.