Κόσμος

‘Ετος μεγάλων προκλήσεων και προσδοκιών

assets_LARGE_t_420_54616973

Χρονιά μεταβατική αλλά και χρονιά μεγάλων προκλήσεων, το έτος 2016 έρχεται με τη βαριά του ατζέντα να προετοιμάσει το έδαφος για το εκλογικά κρίσιμο 2017, υπό το βάρος όλων των ανοιχτών λογαριασμών (Προσφυγικό, Μεσανατολικό, οικονομική κρίση, κίνδυνος Brexit κ.ά.) που αφήνει κληρονομιά πίσω του το 2015.

Το 2016 είναι η χρονιά που θα κρίνει την επιβίωση των κυβερνήσεων, μεταξύ άλλων, στην Πορτογαλία, την Ισπανία αλλά και την Ιταλία. Είναι επίσης η χρονιά που θα κρίνει το ευρωπαϊκό μέλλον της Βρετανίας (μέσα από το δημοψήφισμα για το Brexit), αλλά και η χρονιά που θα φέρει έναν νέο πρόεδρο στον Λευκό Οίκο (μέσα από τις κάλπες του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ), ενώ μέσα στους επόμενους 12 μήνες θα έχει φανεί εάν αποδίδει ή όχι το σχέδιο ειρήνευσης για τη Συρία. Το 2016 αναμένεται ωστόσο να προετοιμάσει πολιτικά το έδαφος και για τις μεγάλες εκλογικές μάχες του 2017 σε Γερμανία (ομοσπονδιακές εκλογές) και Γαλλία (προεδρικές).

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2016 θα επισφραγίσει την πολυπολικότητα, καθώς είναι ξεκάθαρο πλέον ότι δεν υπάρχει κανένας μεμονωμένος ηγέτης που να κάνει «κουμάντο» δίνοντας τον ρυθμό. Αντιθέτως, πλέον είναι πολλοί εκείνοι που «παίζουν μπάλα», χωρίς ωστόσο να μοιράζονται κάποιο κοινό όραμα για το μέλλον. Η άλλοτε πανίσχυρη ομάδα των επτά οικονομικά ισχυρότερων κρατών (G7) έχει πλέον παραγκωνιστεί από την πολύ πιο ισχυρή, αλλά και πολύ πιο ανομοιόμορφη, ομάδα των 20 μεγαλύτερων οικονομιών της υφηλίου (G20) στην οποία συμμετέχουν χώρες με ιδιαιτερότητες όπως είναι η Κίνα, η Ινδία, η Αργεντινή, η Βραζιλία κ.ά. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που ταυτίζουν την αναδυόμενη πολυπολικότητα και την απουσία κοινών οραμάτων με ένα επικείμενο διεθνές κενό εξουσίας, με έναν κόσμο (χαρακτηριζόμενο από κάποιους και ως G-zero) στον οποίο ασκούν την εξουσία πολλοί ταυτόχρονα αλλά και κανένας (zero).

Οι Αμερικανοί είναι ξεκάθαρο ότι πλέον δεν μπορούν (ή δεν θέλουν) να ηγηθούν όπως άλλοτε. Οσο πλησιάζουν μάλιστα οι προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου, οι ΗΠΑ θα εισέρχονται αναπόφευκτα σε μια φάση εσωστρέφειας (και ενδεχόμενης «απομάκρυνσης» από την Ευρώπη), με ό,τι μπορεί αυτό να συνεπάγεται για την αμερικανική κινητικότητα στα ανοιχτά μέτωπα της υφηλίου (σε Συρία, Ουκρανία, θάλασσα της Νότιας Κίνας κ.α.).

Οι Ευρωπαίοι βρίσκονται από την άλλη ουσιαστικά ήδη σε φάση εσωστρέφειας υπό το βάρος διαλυτικών τάσεων και φυγόκεντρων ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων (Λεπέν κ.ά.). Η πρόκληση της διαχείρισης του Προσφυγικού δοκιμάζει τα όρια της ευρωπαϊκής συνοχής. Οι Ανατολικοευρωπαίοι (Ούγγροι, Σλοβάκοι, Τσέχοι) βγάζουν προκλητικά τη γλώσσα σε Βερολίνο και Βρυξέλλες, αρνούμενοι να συμμορφωθούν με το πρόγραμμα των ποσοστώσεων στις μετεγκαταστάσεις των προσφύγων, ενώ το καθεστώς ελεύθερης μετακίνησης της Σένγκεν βρίσκεται πια ξεκάθαρα υπό αμφισβήτηση από διάφορες πλευρές, ακόμη και εντός της Γερμανίας.

Στην Ιβηρική
Αλλά και πέρα από το προσφυγικό, σε καθαρά πολιτικό επίπεδο, οι Ισπανοί βρίσκονται αντιμέτωποι με τον δυσεπίτευκτο στόχο του σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού, αλλά και με τις αποσχιστικές τάσεις στην Καταλονία. Οι Πορτογάλοι περιμένουν να δουν εάν το νέο κυβερνητικό πείραμα της «σύμπραξης» των Σοσιαλιστών με την Αριστερά θα καταφέρει να μακροημερεύσει, πράγμα αμφίβολο καθώς οι πρώτοι τριγμοί έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους. Οσο για τον Ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, αυτός αποχαιρετάει το 2015 απειλώντας ακόμη και με παραίτηση στην περίπτωση που δεν περάσουν οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που προωθεί (με το σχετικό δημοψήφισμα να αναμένεται στη χώρα το ερχόμενο φθινόπωρο). Βορειότερα, οι Βρετανοί φλερτάρουν πλέον ανοιχτά (σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις) με το «κοσμοϊστορικό» ενδεχόμενο εξόδου της χώρας τους από την ΕΕ, εξέλιξη που ίσως ανοίξει τον ασκό του Αιόλου φέρνοντας νέες προκλήσεις ενώπιον της ήδη πανταχόθεν βαλλόμενης ΕΕ.

Οσο για τη Ρωσία, αυτή αποχαιρετάει το 2015 έχοντας κατά τα φαινόμενα «κερδίσει» τις μάχες σε Ουκρανία και Συρία. Μερικές μάχες ωστόσο δεν κερδίζουν τον πόλεμο, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία η αξία του πετρελαίου πέφτει διεθνώς και τα οικονομικά προβλήματα οξύνονται εντός των ρωσικών συνόρων.

ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ
Απορροφημένη η Κίνα στην οικονομική μεταρρύθμιση

Τα μόνα ίσως καλά νέα για την παγκόσμια ασφάλεια, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, είναι ότι η Ανατολική Ασία θα παραμείνει σχετικά… ήσυχη το 2016. Οι ηγέτες της Κίνας, Ιαπωνίας και Ινδίας είναι απασχολημένοι με σημαντικά σχέδια για την εσωτερική τους οικονομική μεταρρύθμιση και μάλλον δεν θέλουν να εμπλακούν σε διεθνείς συγκρούσεις, αν και υπάρχει πάντα ο απρόβλεπτος παράγοντας της Βόρειας Κορέας. Εκτιμάται ότι η Κίνα δεν πρόκειται να εμπλακεί στην αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους ούτε να εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Συρίας.

Η παρουσία της θα είναι έντονη, ως συνήθως, στο οικονομικό πεδίο: Ο ρυθμός ανάπτυξής της αναμένεται να διαμορφωθεί το 2016 στο 6,8% και κατά 6% το 2017, καθώς θα συνεχίζεται, με αργό ρυθμό, η μεταστροφή της οικονομίας από τις επενδύσεις στην κατανάλωση. Σύμφωνα με οίκους αξιολόγησης, η κινεζική ηγεσία έχει την ικανότητα να διαχειριστεί τη μεταβατική περίοδο, όχι όμως χωρίς περιόδους αναταραχής. Βασικό μέλημα του Πεκίνου θα είναι να διατηρήσει ρυθμό ανάπτυξης αρκετά υψηλό.

Επίσης, αναμένεται να αξιοποιηθούν τα 3,4 τρισ. δολάρια του αποθεματικού της σε ξένο συνάλλαγμα για τη χρηματοδότηση εναλλακτικών προτάσεων στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, όπως η κινεζική Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών. Η τράπεζα εντάσσεται στα σχέδια της Κίνας για ανάπτυξη των υποδομών με αναβάθμιση των σιδηροδρόμων, των αυτοκινητοδρόμων και των θαλάσσιων συγκοινωνιών μεταξύ Κίνας, Κεντρικής Ασίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης.

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
Οι κινήσεις στο καυτό πεδίο της Μέσης Ανατολής

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη, δηλαδή τα πολιτικά αυταρχικά καθεστώτα και οι πολεμικές συγκρούσεις που μαίνονται σε Συρία, Ιράκ και Υεμένη, όχι μόνο δεν θα σταματήσουν να τυραννούν το λαβωμένο κορμί της Μέσης Ανατολής μέσα στο 2016, αλλά αναμένεται να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερες καταστροφές στην περιοχή. Οι προβλέψεις των ειδικών για το νέο έτος στα εδάφη της πάλαι ποτέ Μεσοποταμίας και της ευρύτερης περιοχής κάνουν λόγο για κλιμάκωση του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ των ισχυρών «τοπικών παικτών», όπως είναι το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Πιο συγκεκριμένα, η ιρανική ηγεσία αναμένεται να προσπαθήσει να συνεχίσει να ισχυροποιεί τη θέση της εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά, η Σαουδική Αραβία να ψάξει διέξοδο για τα προβλήματά της (οικονομικά και διεθνών σχέσεων) στις πολεμικές συγκρούσεις δι’ αντιπροσώπων που μαίνονται σε Συρία, Υεμένη και Ιράκ, ενώ η Τουρκία αναμένεται να παίξει ενεργότερο ρόλο στο στρατιωτικό πεδίο στη Συρία, σε μια προσπάθεια να «κρατήσει τη σύγκρουση μακριά από το εσωτερικό της». Οι προσφυγικές ροές προς άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως η Ιορδανία και ο Λίβανος, αναμένεται να αποσταθεροποιήσουν περαιτέρω τις δύο αυτές χώρες, ενώ το Ισλαμικό Κράτος θα αδράξει την ευκαιρία για να συνεχίσει να κάνει επίδειξη δύναμης με θεαματικές και αιματηρές επιθέσεις ανά τον κόσμο. Το μόνο ίσως ευχάριστο είναι ότι με όρους εδαφών το ISIS θα συνεχίσει να χάνει δύναμη, παρά τις όποιες αδυναμίες και έριδες μεταξύ των δυνάμεων που το αντιμάχονται.

Πηγή www.ethnos.gr

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το