Πολιτισμός

Έρρικα Γκουτενσβάγκερ: Η τέχνη από τη φύση της είναι παρεμβατική…

Με δύο έργα της, συναφή και συγγενικά, αλλά τόσο διαφορετικά μεταξύ τους συμμετέχει η Έρρικα Γκουτενσβάγκερ στην έκθεση «Meta-κίνηση ΙΙ – Αναπαραστάσεις με αφορμή τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Βόλο», που πραγματοποιείται στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου (Φερών 17, Παλαιά) έως στις 7 Νοεμβρίου (ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Κυριακή 10.30 – 13.30 και απογεύματα Τετάρτη και Παρασκευή 18.00 – 21.00, Δευτέρα κλειστό). Πρόκειται για ομαδική έκθεση που διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του ΔΟΕΠΑΠ – ΔΗΠΕΘΕ Βόλου και τον Εικαστικό Σύλλογο Βόλου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Έργα 21 καλλιτεχνών συνομιλούν και δίνουν τη δική τους μαρτυρία στο θέμα που αφορά στην έλευση των προσφύγων στον Βόλο. Η Έρρικα Γκουτενσβάγκερ που γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Μιζούρι των ΗΠΑ, ζει στον Βόλο και δημιουργεί, διδάσκει εικαστικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και θέτει μέσα από ατομικές και ομαδικές εκθέσεις με την ιδιότυπη εικαστική γραφή θέσεις και αντιθέσεις με την εκφραστικότητα που χαρακτηρίζει το έργο της.

Δύο εκδοχές – δύο έργα, πριν και μετά, ίδιες διαστάσεις για ένα θέμα που κατά τη γνώμη σας έχει λάβει τη διάσταση που οφείλει να έχει;
Όχι. Το αντικείμενο του θέματος είναι τεράστιο, πολύπλευρο και δύσκολο. Θεωρώ ότι με το έργο μου έχω αγγίξει ένα μικρό κομμάτι του θέματος. Το να προσπαθείς να ερμηνεύσεις ένα τόσο φορτωμένο συναισθηματικά θέμα χρειάζεται χρόνο και πολλή έρευνα.

Τι σας οδήγησε στην πολλαπλότητα των μέσων, των διαφορετικών υλικών και των κοινών αντιθέσεων;
Προσπάθησα με τη «μικτή τεχνική» να αντικατοπτρίσω την πολλαπλότητα, διαφορετικότητα και των αντιθέσεων της εποχής και ειδικότερα τη Σμύρνη που ήταν μια πόλη πλούσια σε αντιθέσεις, χρώματα, ήχους και πολιτισμό.

Θεωρείτε ότι το θέμα «Meta-κίνηση» μπορεί να σηματοδοτεί ταυτόχρονα ανάλογες καταστάσεις και σήμερα ή και στο μέλλον;
Δυστυχώς, ναι. Η ανθρωπότητα βέβαια χτίστηκε πάνω στη μετακίνηση μεγάλων πληθυσμών, αλλά στο σύγχρονο πολιτικό/οικονομικό πλαίσιο η μετακίνηση γίνεται με βίαιο τρόπο για πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα αγνοώντας το ανθρώπινο κόστος και την αποδόμηση πολιτισμικής ταυτότητας.

Χωρίς βιωματικές αναφορές και οικογενειακές μνήμες που αναζητήσατε τα ιστορικά σημεία και τα σημεία έμπνευσης και αναφοράς;
Αποφάσισα να εστιάσω στα θετικά στοιχεία τις πολιτισμικής ταυτότητας της Σμύρνης που άλλωστε αντιπροσώπευε περισσότερο την εικαστική μου πορεία. Έψαξα λοιπόν ντοκιμαντέρ από τη ζωή στη Σμύρνη πριν την καταστροφή και προσπάθησα να ερμηνεύσω τις εικόνες και ήχους μέσω της «μικτής τεχνικής».

Η επέτειος ως χρονική διάσταση μπορεί να δώσει σε έναν καλλιτέχνη την αφορμή για αποτύπωση εννοιών και αισθημάτων;
Οπωσδήποτε. Αυτή είναι και η έννοια της ως «επέτειο», να μας δίνει αφορμή να θυμόμαστε, να συλλογιζόμαστε και να προσπαθούμε να συνδεθούμε συναισθηματικά με γεγονότα του παρελθόντας. Είναι ένα είδος τελετή στην οποία συμμετέχουμε συλλογικά.

Το έργο σας δημιουργήθηκε μετά την πρόταση για συμμετοχή στη συγκεκριμένη έκθεση ή προϋπήρχε έστω και ιδέα και πρόθεση;
Το έργο μου δημιουργήθηκε για τη συμμετοχή μου στη συγκεκριμένη έκθεση.

Είστε έτοιμη να παραθέσετε ανάλογα στοιχεία με την εικαστική σας παρέμβαση για άλλες αφορμές, πιστεύετε στην «ομιλούσα» ή αλλιώς παρεμβατική Τέχνη;
Εγώ θεωρώ ότι η τέχνη από τη φύση της είναι παρεμβατική. Είναι ένας σχολιασμός ή μια φωνή που άμεσα ή έμμεσα καθρεπτίσει και αλληλοεπιδρά με την υπάρχουσα δομή της την κοινωνία και προσπαθεί μέσα από αυτή τη σχέση να επέμβει ή να προκαλέσει κάποια μορφή αλλαγής. Σίγουρα υπάρχουν έργα στη σύγχρονη ιστορία που είχαν μεγαλύτερη επιρροή ή παρεμβατικότητα, όπως η Γκερνίκα του Πάμπλο Πικάσο ή και σύγχρονα γκράφιτι όπως του Bansky, αλλά θεωρώ ότι ο ρόλος του εικαστικού είναι να ερμηνεύει και να σχολιάζει με τον δικό του τρόπο την κοινωνία προκαλώντας μικρές (εσωτερικές) ή μεγάλες (εξωτερικές) αλλαγές. Οπότε, ναι, είμαι πάντα έτοιμη να παραθέσω ανάλογα στοιχεία με την εικαστική μου παρέμβαση.

«Αποδόμηση» ως τίτλος επεξηγηματικός ή ως πρόθεση για τον θεατή – παραλήπτη του μηνύματός σας; Ποια η γνώμη σας;
Νομίζω και τα δύο. Νομίζω ο τίτλος του έργου λειτουργεί και ως μέρος του έργου, συνυπάρχει με το έργο και δίνει ίσως μια δομή, από την οποία μπορεί ο θεατής να αρχίσει να χτίζει τη δικιά του ιστορία.

Σας απασχολεί το μετά; Μετά την ολοκλήρωση του έργου, μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης, μετά το πέρας της επετείου;
Το μετά, για εμένα, συμβολίζει το περάσαμε του χρόνου και μας θυμίζει ότι όλα είναι μεταβαλλόμενα. Μας ενώνει με το φυσικό περιβάλλον και μας αναγκάζει να έρθουμε αντιμέτωποι με τα φιλοσοφικά ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Θα έλεγα λοιπόν ότι με απασχολεί αρκετά το μετά, γιατί ό,τι κάνουμε τώρα επηρεάζει άμεσα και έμμεσα το μετά.

Ο δημιουργός μπορεί να γίνει θεατής του έργου του, μπορεί να αποστασιοποιηθεί και να λειτουργήσει ως «άλλος»; Ποια θέση και γιατί έχει καλύτερη «θέαση»;
Η αποστασιοποίηση του καλλιτέχνη από το έργο του είναι ανέφικτη γιατί η θέαση είναι καθαρά συναισθηματική κατάσταση που μεταβάλλεται συνεχώς. Και η δημιουργική πράξη είναι συναισθηματική κατάσταση που αποτυπώνεται βαθιά στη μνήμη του δημιουργού και εισχωρεί στο υποσυνείδητο. Άρα ο καλλιτέχνης θεατής είναι για πάντα δεμένος συναισθηματικά με το έργο και δεν μπορεί να αποστασιοποιηθεί.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το