Ερώτηση Κ. Βελόπουλου για την αποκατάσταση άδικης μειωμένης αποζημίωσης καστανοπαραγωγών και παραγωγών καρυδιάς

Ερώτηση κατατέθηκε από την Ελληνική Λύση σχετικά με το θέμα “Αποκατάσταση άδικης μειωμένης αποζημίωσης καστανοπαραγωγών και παραγωγών καρυδιάς από φυσικές καταστροφές έτους 2023”

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) προχώρησε σε δράσεις αποζημιώσεων από τις επιπτώσεις φυσικών καταστροφών στη Θεσσαλία των πληγέντων παραγωγών. Πέραν της καλής πρόθεσης της κυβέρνησης για την αποζημίωση των παραγωγών που έχουν πληγεί από τις τρέχουσες θεομηνίες του Σεπτεμβρίου του 2023, υπάρχουν παράπονα των αγροτών, κυρίως των ορεινών περιοχών των Ν. Λάρισας και Μαγνησίας – εκτός των ορίων της λίμνης Κάρλας – που δεν είναι μόνο το πληγέν σημείο του κάμπου, από τα φυσικά πλημμυρικά φαινόμενα, δεδομένου ότι η απόδοση των αποζημιώσεων δεν είναι ισόρροπα κατανεμημένες, με απτό παράδειγμα τις καλλιέργειες καστανιάς των νομών Λάρισας και Μαγνησίας, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως «δασικές» και όχι ως αγροπαραγωγικές με συμβολή στην ανθρώπινη διατροφή. Αποτέλεσμα της όλης κατάστασης, οι παραγωγοί κάστανων εκφράζουν ισχυρότατες ενστάσεις για την απαξιωτική οικονομική και κοινωνική υποβάθμισή τους ως προς τη συνεισφορά στην επάρκεια τροφίμων, ιδιαίτερης παραδοσιακής διατροφικής αξίας, δεδομένου ότι οι υφιστάμενοι πλέον καστανεώνες είτε έχουν βελτιωθεί όλοι τους με βάση τις αρχές της γεωπονικής επιστήμης, εξημερώνοντας τις πρώην άγριες καστανιές εμβολιάζοντάς τες με καρποφόρες παραγωγικές εμπορικές ποικιλίες είτε έχουν εγκατασταθεί εξ αρχής, φυτεύοντας νεαρά δενδρύλλια πάνω σε κατάλληλα ανθεκτικά υποκείμενα και με προδιαγραφές παραγωγής καρπού, ούτως ώστε να αλλαχθεί και να καταργηθεί παντελώς ο αρχικός «δασικός» προσανατολισμός τους, που ήταν αποκλειστικά η ξύλευση!

Η αποζημίωση που χορηγήθηκε για τους καστανεώνες από την κυβέρνηση υπολογίστηκε,

θεωρώντας τους ακόμη ως «δασικό» είδος, που θα έδινε μόνο οικονομικό όφελος από την ξύλευση, ενώ παράλληλα δεν τους παρασχέθηκε και καμία περιβαλλοντική αποζημίωση για την ιστορική, αισθητική, τουριστική τους αξία, καθώς και τη συνεισφορά τους ως δενδροκοινότητες γεωγραφικών ανάγλυφων ιδιάζουσας βιοποικιλότητας ορεινών και ημιορεινών περιοχών. Το δε χαμηλό ποσό της αποζημίωσης δεν ζημιώνει μόνο τους παραγωγούς αλλά ακόμη και την εθνική οικονομία, πρώτον λόγω του ότι ο καρπός του ελληνικού κάστανου είναι κυρίως εξαγώγιμο προϊόν και δεύτερον ότι καθίσταται αμφίβολη η διατήρηση βιοκλιματικής ζώνης της καλλιέργειας στις συγκεκριμένες περιοχές, που αποτελούν τη βασική αρχή ανθεκτικότητας για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Όσον αφορά τις ζημιωθείσες καλλιέργειες καρυδιάς, που δεν βρίσκονται μόνο εντός της περιοχής της Λίμνης Κάρλας και της ευρύτερης Παρακάρλιας περιοχής, αλλά έχουν εγκατασταθεί σε όλες τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, πεδινές, ημιορεινές και ορεινές και των τεσσάρων Νομών Λάρισας, Μαγνησίας, Καρδίτσας και Τρικάλων, συμβάλλοντας σε δυναμική αναδιάρθρωση των μέχρι σήμερα υφιστάμενων υπολειπόμενης προσόδου καλλιεργειών. Όπως όμως και οι καλλιέργειες των κάστανων και αυτές αντιμετωπίζονται ως

«δασικές» καλλιέργειες και αποζημιώνονται ελάχιστα σε σχέση με αλλά δενδρώδη φυτικά είδη (μήλα, αμύγδαλα, φιστίκια κ.ά.), στοιχείο που δεν είναι συμβατό με τη γεωπονική επιστήμη και τη γεωργική πρακτική. Πρόκειται για εμβολιασμένους σύγχρονους καρυδεώνες με εμπορικές «πλαγιόκαρπες» ποικιλίες που αρχικά δημιουργήθηκαν από βελτίωση στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και σε Ερευνητικό Σταθμό στη Γαλλία. Μετά τα καταστρεπτικά αποτελέσματα από τη θεομηνία Daniel, που ακολουθήθηκε από την Elias, με τα υψηλά επίπεδα βροχοπτώσεων αλλά και τα πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή της Λίμνης Κάρλας, όπως και στις αγροτικές περιοχές του Δήμου Φαρσάλων και των Δήμων Σοφάδων και Παλαμά Καρδίτσας, το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης αντιμετωπίζει και αποζημιώνει και αυτήν την καλλιέργεια σαν «δασική» – υποπαράγουσα ξυλεία αποκλειστικά και μόνο, στοιχείο που δε συνάδει με εξελιγμένη γεωργική επιχειρηματική δραστηριότητα και αντίστοιχη ορθή αποζημίωση. Ο επανυπολογισμός των αποζημιώσεων των παραγωγών καρυδιών είναι κάτι που επιβάλλεται να γίνει το ταχύτερο δυνατό.

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω,

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Προτίθεστε εν όψει της επικείμενης αναδιαμόρφωσης του κανονισμού του ΕΛΓΑ, που αφορά τις γεωργικές ασφαλίσεις, να διορθώσετε την αδικία και να αναπροσαρμόσετε το ποσό των αποζημιώσεων στη δράση που αφορά τους καστανοπαραγωγούς και τους καρυδοπαραγωγούς;
2. Τι επιπρόσθετα μέτρα θα πάρετε για τους καστανοπαραγωγούς ως άμεσους δικαιούχους για τη διατήρηση της βιοκλιματικής ζώνης και αυτής της βιοποικιλότητας στους Ν. Λάρισας και Μαγνησίας και γενικώς σε όλη την ελληνική επικράτεια;
3. Θα αποχαρακτηρίσετε τους καταστανεώνες και τους καρυδεώνες ως αποκλειστικά αποζημιούμενο «δασικό» είδος, αποδίδοντας τα πραγματικά οφέλη της καλλιέργειας αυτών των καρπών στους δικαιούχους, εξασφαλίζοντάς τους τα εισοδήματά τους από την κλιματική κρίση προς όφελος και της διατροφικής επάρκειας της χώρας;
4. Τι μέτρα σκοπεύετε να πάρετε για να προστατέψετε αγροτικές κοινωνικές ομάδες, όπως αυτές των δυο τύπου καλλιεργητών οι οποίες δραστηριοποιούνται εκτός αστικού ιστού;

Η απάντηση από το αρμόδιο Υπουργείο:

“Σχετικά με την παραπάνω Ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Κυρ. Βελόπουλος, για τα θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σας ενημερώνουμε τα εξής:

Οι ζημιές που προκαλούνται σε καλλιέργειες καστάνων και καρυδιών από καλυπτόμενα, σύμφωνα με τον Κανονισμό του ΕΛ.Γ.Α, ασφαλιστικά αίτια αποζημιώνονται κανονικά, εφόσον οι εκμεταλλεύσεις έχουν ασφαλιστεί στον ΕΛ.Γ.Α., δηλαδή οι παραγωγοί έχουν προβεί στην ΔΚ/Ε και έχουν εξοφλήσει τις ασφαλιστικές εισφορές που τους αναλογούν για τις εν λόγω καλλιέργειες στον ΕΛ.Γ.Α.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο ασφάλισης των καλλιεργειών, η ασφαλιζόμενη αξία για τις καρυδιές ανέρχεται στα 271 €/στρέμμα και η ασφαλιζόμενη τιμή στα 2,71 €/στρ. Αντίστοιχα, για τα κάστανα η ασφαλιζόμενη αξία ανέρχεται σε 537,50 €/στρ και η ασφαλιστική τιμή στα 2,15
€/στρ.
Συμπερασματικά, οι συγκεκριμένες καλλιέργειες (κάστανα και καρύδια) εκ μέρους του ΕΛ.Γ.Α. αντιμετωπίζονται ως καλλιέργειες φυτικής παραγωγής και όχι σαν δασικές. Άλλωστε, ο ΕΛ.Γ.Α. δεν ασφαλίζει δασικό κεφάλαιο.
Σημειώνεται ότι οι τιμές οι τιμές και αξίες ασφάλισης των προϊόντων διαμορφώνονται αναλόγως των στατιστικών στοιχείων που προκύπτουν από την αγορά.
Όσον αφορά στις πλημμύρες από τα φαινόμενα Daniel και Elias, η πολιτεία, μέσω του ΕΛΓΑ, εφάρμοσε ad hoc πρόγραμμα οικονομικών ενισχύσεων ύψους 260 εκ € που βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ ως τώρα το ποσό των 155 εκ € έχει πιστωθεί στους λογαριασμούς.
Συγκεκριμένα, για τη φυτική παραγωγή κατέστη εφικτή η χορήγηση προκαταβολών συνολικού ύψους 138 εκ € στις 17/11/2023, 21/12/2023 και 14/02/2024.
Στο εν λόγω ποσό συμπεριλαμβάνονται και οι δενδρώδεις καλλιέργειες στις οποίες ανήκουν και οι καστανιές και οι καρυδιές, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν όπως και το σύνολο των υπολοίπων δενδρωδών καλλιεργειών.
Συγκεκριμένα οι προκαταβολές που δόθηκαν στις καστανιές ανέρχονται σε 1.080.000 ευρώ με τιμή προκαταβολής 200 €, ενώ για τις καρυδιές 400.000 € με τιμή προκαταβολής 100-150 € αναλόγως της ποικιλίας. Ενδεικτικά προς σύγκριση, αναφέρεται η καλλιέργεια αμυγδαλιάς, για την οποία η τιμή προκαταβολής ανέρχεται σε 200 €.
Είναι επομένως προφανές ότι οι ισχυρισμοί περί διαφορετικής αντιμετώπισης των καλλιεργειών καστανιάς και καρυδιάς δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνεται ότι η συνολική αναμόρφωση του γεωργοασφαλστικού συστήματος και η νομοθέτηση ενός νέου, εκσυγχρονισμένου και βελτιωμένου κανονισμού του ΕΛΓΑ αποτελεί εξ αρχής βασικό στόχο της Κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ και έχει ήδη δρομολογηθεί, ώστε να ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες παραγωγών και κτηνοτρόφων, όπως αυτές διαμορφώνονται και διαφοροποιούνται, με βάση τις νέες συνθήκες.

Όπως έχει ανακοινώσει ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εντός των επομένων μηνών θα κατατεθεί το σχετικό νομοσχέδιο προς ψήφιση στη Βουλή.
Όσον αφορά στην πολιτική που ασκείται στον τομέα των οπωροκηπευτικών, συμπεριλαμβανομένων των κάστανων και των καρυδιών, σημειώνεται ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στηρίζει και προωθεί τον εν λόγω τομέα μέσω των Οργανώσεων Παραγωγών με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα, της ελκυστικότητας των Οργανώσεων Παραγωγών και του ειδικού στόχου της διατήρησης και προστασίας του περιβάλλοντος.
Οι Οργανώσεις Παραγωγών, μέσα από τα επιχειρησιακά τους προγράμματα, δύνανται να υλοποιούν δράσεις που αφορούν στην προώθηση και βελτίωση εμπορίας των προϊόντων τους, στην απόσυρση προϊόντων από την αγορά μέσω της δωρεάν διανομής, όπως και σε περιβαλλοντικές δράσεις (ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιέργειας, καταπολέμηση ασθενειών με φιλοπεριβαλλοντικά μέσα κ.λπ.) σύμφωνα με τους Κανονισμούς (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, 891/2017 και 892/2017, καθώς και την υπ’ αριθ. 1400/395263/22-12-2023 απόφαση του Υπουργού και Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπως ισχύουν.
Επιπρόσθετα, στη νέα ΚΑΠ (2023-2027) και το Στρατηγικό Σχέδιο που θα υλοποιηθεί, στις τομεακές παρεμβάσεις των οπωροκηπευτικών, οι Οργανώσεις Παραγωγών, μέσω των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων, θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικά σε ποσοστό 2%, δράσεις που έχουν στόχο την έρευνα περί των βιώσιμων μεθόδων παραγωγής και ανάπτυξή τους, συμπεριλαμβανομένων της ανθεκτικότητας έναντι των επιβλαβών οργανισμών και των ζωονόσων και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, των καινοτόμων πρακτικών και των τεχνικών παραγωγής που ενισχύουν την οικονομική ανταγωνιστικότητα και δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη αγορών.
Ενημερωτικά, αναφέρεται η οικονομική ενίσχυση, ύψους 8.350.464 €, που χορηγήθηκε, εντός του 2023, σε παραγωγούς κάστανων σε όλη την Επικράτεια, βάσει της υπ’ αριθ. 516/100039/31-3- 2023 ΚΥΑ, ενίσχυση που καταδεικνύει έτι περεταίρω το ενδιαφέρον της πολιτείας για τον συγκεκριμένο κλάδο.

Τέλος, αρμόδιο να απαντήσει για τα θέματα που το αφορούν, είναι το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, προς το οποίο διαβιβάζονται ηλεκτρονικά η Ερώτηση 2529/10- 1-2024 με το παρόν έγγραφο”.