Του Π. Μαστρογιάννη,
μέλους της ΚΠΕ της «Πράσινης Αριστεράς»
Πολύ συζήτηση γίνεται τον τελευταίο καιρό για την κ. Μενδώνη για την υπόθεση Λιγνάδη. Ταυτόχρονα, μένει στο απυρόβλητο η πολιτική τους και του Υπ.Πο συνολικά για μια σειρά ζητήματα.
Δυστυχώς οι κυβερνητικές πολιτικές για τον πολιτισμό δεν ήταν θετικές. Αυτό, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την εμπορευματοποίηση όξυνε την κατάσταση. Δεν πήραν υπόψη τους ότι ο πολιτισμός είναι κοινωνικό αγαθό που παράγει αξία και υπεραξία για τη χώρα. Μια μελέτη του ΥΠΠΟΑ του 2014 κατέληξε ότι ο πολιτιστικός δημιουργικός τομέας προσφέρει αγαθά και υπηρεσίες 5,3 δισ., προστιθέμενη αξία 2,1 δισ. και η συνεισφορά του στο ΑΕΠ ήταν 1,4%. Αυτοί οι αριθμοί τα λένε όλα.
Πώς λειτούργησε όμως το ΥΠΠΟΑ; Πήρε μέτρα ασαφή, θολά, μη εξειδικευμένα, εφάπαξ, χωρίς στόχευση και στήριξη σε μακροπρόθεσμο πλαίσιο.
Με το δεύτερο κύμα της πανδημίας οξύνθηκαν τα προβλήματα, άρχισε διάλογος μεταξύ των φορέων του χώρου, αλλά η Πολιτεία ήταν απούσα. Εδώ και έναν χρόνο οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό είναι άνεργοι και μόνο τελευταία κάτω από τις κινητοποιήσεις τους άρχισε κάτι να κινείται και να αναπτύσσεται ένας διάλογος μεταξύ της κυβέρνησης, των καλλιτεχνικών σωματείων, των εργαζομένων στον πολιτισμό και των πολιτικών δυνάμεων. Αυτός ο διάλογος είναι ανάγκη να συνεχισθεί και να διευρυνθεί. Πρώτα και κύρια πρέπει να καταλήξει σε λύσεις που θα ανακουφίσουν τους ανθρώπους του πολιτισμού, γιατί πίσω από τη σκηνή, τις φωτογραφίες, τις κάμερες και τα τραγούδια, είναι άνθρωποι κι έχουν ανάγκη το ενδιαφέρον της πολιτείας.
Ποια ήταν όμως τα δείγματα της κυβερνητικής πολιτικής της Ν.Δ.;
1) Απόφαση για απόσπαση αρχαιοτήτων από τη θέση τους και μεταφορά τους αλλού (μετρό Θεσσαλονίκης). Οι αντιδράσεις όλων των αρμόδιων φορέων είναι καθολικές. Κανένας δεν ακούει και επιμένουν στην απόφαση για μεταφορά με αύξηση του κόστους, καθυστερήσεις και αμφισβητούμενο αποτέλεσμα. Λύση η ενσωμάτωση του χώρου στη δημόσια ζωή της πόλης.
2) Τσιμεντόστρωση διαδρόμων στην Ακρόπολη. Κι εδώ οι αντιδράσεις είναι καθολικές, αλλά «φωνή βοώντος εν τη ερήμω»!
3) Δανεισμός αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία! Αυτό κι αν ήταν φαεινή ιδέα! Αποφάσισαν με ελαφρά καρδία να δανείσουν αρχαιότητες σε ξένα μουσεία για 50 χρόνια. Υπήρξε και… σκέψη για ανταλλαγή με τα γλυπτά του Παρθενώνα! Ευτυχώς γρήγορα εγκαταλείφθηκε.
4) Μετατροπή των 5 μεγαλύτερων μουσείων σε ΝΠΔΔ τώρα κι αργότερα ίσως και σε ΝΠΙΔ. Μ’ αυτό τον τρόπο η Αρχαιολογική Υπηρεσία απομονώνεται και η ιδιωτικοποίηση γίνεται πιο εύκολα. Δεν παίρνουν υπόψη ότι κανένα μουσείο στην Ελλάδα και το εξωτερικό δεν υπάρχει χωρίς κρατική χρηματοδότηση. Με τον τρόπο τους λένε στα μουσεία, ψάξτε να βρείτε χορηγούς! Η πολιτιστική κληρονομιά μπαίνει σε επικίνδυνα μονοπάτια.
5) Με τον νόμο για τον καταδυτικό τουρισμό (4688/2020) ανοίγει ο ασκός του Αιόλου για δυνατότητα παραχώρησης της διαχείρισης ενάλιων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων σε ιδιώτη.
6) Πυρκαγιά στις Μυκήνες, ανεμογεννήτριες σε αρχαιολογικούς χώρους συμπληρώνουν αυτή τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που εργαλειοποιούν τον πολιτισμό και διαμορφώνουν έναν πόλεμο τακτικό και άτακτο που συνδυάζεται με την αδιαφορία για το δημόσιο συμφέρον.
Σαν να μη φτάνουν αυτά, έρχεται και η έκθεση Πισσαρίδη που είναι μονομερής στην πολιτιστική κληρονομιά ως σανίδα σωτηρίας για αύξηση των εσόδων.
Ο πολιτισμός είναι οικονομικό εργαλείο και προωθεί την εθνική οικονομία, αλλά θα έπρεπε να υποστηρίζει τους καλλιτέχνες, τους δημιουργούς, τους ανθρώπους του πολιτισμού και τη δημιουργική οικονομία της χώρας. Θα μπορούσε να αναπνεύσει το πολιτιστικό κεφάλαιο της χώρας, δημόσιο και ιδιωτικό.
Είναι τώρα ευκαιρία με τις κινητοποιήσεις των ανθρώπων του πολιτισμού να υπάρξει μια σχέση επικοινωνίας της κοινωνίας των πολιτών με τους καλλιτέχνες, τους διανοούμενους, τους εργαζόμενους στον πολιτισμό, γιατί η τέχνη είναι αρωγός για ψύχραιμη αντιμετώπιση των τωρινών συνθηκών της πανδημίας και της κρίσης.
Γιατί, όπως είπε ο Ουγκώ: Η κρίση ξεπερνιέται όχι κόβοντας κονδύλια από την κουλτούρα, αλλά διπλασιάζοντάς τα.
Ας το έχουν αυτό υπόψη τους στο ΥΠΠΟΑ κι ας μην ψάχνουν άλλες λύσεις.,
Τα αιτήματα των ανθρώπων του πολιτισμού περιμένουν. Ας τους ακούσουν όσο είναι ακόμα καιρός.