Επτά ταινίες που σμίλεψαν τον χρόνο

Επτά ταινίες, που δημιούργησαν από το μηδέν ένα νέο κινηματογραφικό σύμπαν, θα προβληθούν στην Ταινιοθήκη από τις 12 έως τις 18/2. Επτά ταινίες μεγάλου μήκους του Αντρέι Ταρκόφσκι, που μαζί με μία μικρού μήκους δική του και μερικά ντοκιμαντέρ συμπληρώνουν ένα πλήρες αφιέρωμα στο έργο του κορυφαίου δημιουργού. Σε καιρούς που οι εικόνες συλλαβίζουν φράσεις ενώ οι λέξεις έχουν αλλοιωθεί χάνοντας το βαθύ τους νόημα, αξίζει να (ξανα)δούμε πώς όρισε με το βλέμμα του και το συναίσθημά του το ποιητικό σινεμά. Στον Ταρκόφσκι, την ώρα της επαφής του με το κοινό, η «πειστικότητα» του συναισθήματος έχει την ίδια αμεσότητα με αυτήν που έχει η κλιμάκωση του σασπένς στον Χίτσκοκ.

Αντιγράφω από το βιβλίο του «Σμιλεύοντας τον χρόνο». «Ποίηση είναι ένας ξεχωριστός τρόπος να συνειδητοποιείς τον κόσμο, να συνδέεσαι με την πραγματικότητα. Η ποίηση γίνεται φιλοσοφία που καθοδηγεί τον άνθρωπο όλη του τη ζωή (…) Ποια είναι η ουσία της δουλειάς του σκηνοθέτη; Θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε σμίλευμα του χρόνου. Οπως ο γλύπτης παίρνει ένα κομμάτι μάρμαρο και, καθώς γνωρίζει τα χαρακτηριστικά στοιχεία του τελειωμένου έργου, αφαιρεί ό,τι είναι περιττό, έτσι και ο κινηματογραφιστής, από ένα “κομμάτι χρόνο” που το συγκροτεί μια πελώρια και συμπαγής δέσμη ζωντανών γεγονότων, κόβει και πετάει ότι δεν του χρειάζεται, αφήνοντας μόνο όσα θα γίνουν στοιχεία της ολοκληρωμένης εικόνας, όσα θα αποδειχτούν αναπόσπαστο κομμάτι της κινηματογραφικής εικόνας».

Οι ταινίες

Τα «Παιδικά χρόνια του Ιβάν» (1962) είναι ένα αντιπολεμικό ιντερμέδιο―λυρική απόσχιση του Ταρκόφσκι από το ρεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Ενα χρονικό μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου για την καταστροφή της τρυφερής ηλικίας.

Ο «Αντρέι Ρουμπλιόφ» (1966) είναι ο ρωσικός μεσαίωνας με αφορμή τη ζωή του αγιογράφου στον οποίο αναφέρεται ο τίτλος. Η σχέση ζωής και τέχνης, αλλά και η μοναξιά του καλλιτέχνη, έχει δεσπόζουσα θέση στο φιλμ.

Το «Σολάρις» (1972), από το μυθιστόρημα του Στανισλάς Λεμ, φαντάζει σαν βιβλική παραβολή… επιστημονικής φαντασίας. Στον αφρό του επιπλέουν η μοναξιά του ανθρώπου, η αναζήτηση του Θεού και η ηθική της επιστήμης.

Ο «Καθρέφτης» (1974) είναι το «8 1/2» του Ταρκόφσκι: καταβύθιση σε μνήμες και όνειρα.

Το «Στάλκερ» (1979), σκοτεινή αλληγορία για την κατάρρευση του πολιτισμού, κλείνει τη ρωσική περίοδό του.

Η «Νοσταλγία» (1983), γυρισμένη στην Ιταλία, είναι μια αναζήτηση της εξόριστης ρωσικής ψυχής.

Η «Θυσία» (1986). Η τελευταία και η πιο ψυχρή ταινία του, γυρίστηκε στη Σουηδία. Φαντάζει σαν αντανάκλαση από Μπέργκμαν πάνω σε ταρκοφσκικό καθρέφτη

Πηγή www.kathimerini.gr