Της Γραμματής Μπακλατσή*
Οι μηχανικοί, όπως όλοι οι Έλληνες, έχουμε ζήσει με τον χειρότερο τρόπο την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της. Γι΄ αυτό οφείλουμε, ως επιστήμονες, εργαζόμενοι και πολίτες, να καταθέσουμε με υπευθυνότητα τις θέσεις μας για την συγκυρία και τις προτάσεις μας για την έξοδο απ’ αυτή. Ο μόνος δρόμος είναι η ρήξη με το πελατειακό κράτος και η οικοδόμηση ενός υγιούς αναπτυξιακού μοντέλου που θα στηρίζεται στη δημιουργία και την παραγωγιγή δράση. Ο μόνος δρόμος που εγγυάται την έξοδο από την κρίση περνά μέσα από μια μακροχρόνια και δομική στρατηγική. Έναν αναπτυξιακό σχεδιασμό δεκαετίας, με τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας, που θα προσδιορίζει στόχους ανάπτυξης σε συγκεκριμένους τομείς της εθνικής οικονομίας, στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού. Σ’ αυτή την προσπάθεια, το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μπορεί και πρέπει να γίνει κύρια δύναμη ανάταξης. Τα περιθώρια δράσης είναι τεράστια. Η Ελλάδα είναι τελευταία στις χώρες του ΟΟΣΑ σε εισαγωγή νέων τεχνολογιών, αξιοποίησης της καινοτομίας και της έρευνας. Είναι πρώτη στις χώρες της ΕΕ στην ανεργία των νέων επιστημόνων. Σήμερα οι μηχανικοί αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα απασχόλησης και επισφαλείς συνθήκες εργασίας . Όσοι απέμειναν να εργάζονται ως αυτοαπασχολούμενοι δύσκολα τα βγάζουν πέρα, ενώ πάνω από το 65% δεν μπορούν να πληρώσουν τις δυσβάσταχτες εισφορές και δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για αυτούς και τα παιδιά τους. Η θέση των μηχανικών είναι σαφής: Λύση τόσο για έσοδα του κράτους, όσο και για το ασφαλιστικό είναι η απασχόληση και όχι η αφαίμαξη και η εξώθηση στην ανεργία. Στην δεκαετία του ΄60 και του ΄70 μεγάλοι μηχανικοί όπως ο Δοξιάδης , ο Παπαγιάννης κ.α. σχεδιάζανε το αναπτυξιακό μοντέλο της Ελλάδας , σήμερα οι μηχανικοί βρίσκονται στην άκρη, η παραγωγική διαδικασία είναι στο περιθώριο και όλα κατευθύνονται από το χρηματοπιστοτικό κεφάλαιο το οποίο όμως μας οδηγεί σε αδιέξοδο. Η έξοδος από την κρίση είναι εφικτή, αρκεί να ενισχυθεί με τρόπο σοβαρό και συστηματικό η απασχόληση, η ανάπτυξη και η παραγωγικότητα. Για τους μηχανικούς, οι δυνατότητες άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας είναι τεράστιες. Αφορούν ή σχετίζονται άμεσα με αναγκαίες δράσεις όπως:
– Παρεμβάσεις στα υπάρχοντα κτίρια, (εξοικονόμηση ενέργειας, ασφάλειας, λειτουργικότητας), με ελάχιστο κόστος για το κράτος.
– Αναδιάρθωση και αξιολόγηση όλων των στελέχωση των τεχνικών υπηρεσιών, πολεοδομικών γραφείων του Δημόσιου Τομέα και των Δήμων και η πρόσληψη νέων καταρτισμένων και με πολλά προσόντα μηχανικών.
– Ανατροπές στο νέο ΕΣΠΑ το νέο ΣΕΣ σε ότι αφορά τις διαδικασίες, τη γραφειοκρατία, και τους ανθρώπους που τα διαχειρίζονται , για να υπάρχει η όσο δυνατόν καλύτερη ανταπόδοση στους πολίτες. Μετά από τόσες χρηματοδοτήσεις από την Ε.Ε. και ακόμα υστερούμε σε βασικές υποδομές .
– Ολοκλήρωση των μελετών για όσα έργα αποδεικνύεται ότι καλύπτουν κοινωνικές ανάγκες, εντάσσονται σε ένα συνολικό σχεδιασμό, και εξασφαλίζονται πόροι.Έλεγχος στην κοστολόγιση των μελετών, της επίβλεψης, της ποιότητας, της παραλαβής & της συντήρησης.
– Εισαγωγή νέων τεχνολογιών, καινοτομικών λύσεων, εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
-Η διαχείριση των αποβλήτων, η πρόληψη και ο έλεγχος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η ανακύκλωση.
– Επιτάχυνση του πολεοδομικού σχεδιασμού, για να δημιουργηθούν νέες περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων.
– Έργα αναπλάσεων των πόλεων για την δημιουργία σωστών δημόσιων χώρων , παιδικών χαρών και πλατειών και όχι ξύλωμα και στρώσιμο πλακών .
– Επιτάχυνση του Κτηματολογίου και της σύνταξης δασικών χαρτών με την αξιοποίηση των ήδη δεσμευμένων πόρων.
– Υλοποίηση μικρών και μεγάλων έργων πνοής στην περιφέρεια, στα πλαίσια ενός συνολικού εθνικού σχεδιασμού.
Όσον αφορά τον τομέα της οικοδομής, με την επίγνωση ότι ανεξαρτήτως της κρίσης, δεν πρόκειται να συνεχισθεί ο ίδιος αριθμός ανέγερσης νέων κατοικιών στο μέλλον, παρότι ήδη καταγράφεται μερική γήρανση του οικιστικού αποθέματος, και με το δεδομένο ότι καταγράφεται μια αυξανόμενη, ήδη μεγάλη ανεργία, ο στόχος μας είναι:
– Η κατασκευή νέων κατοικιών που να στηρίζονται στην βιοκλιματική αρχιτεκτονική, στην εξοικονόμηση ενέργειας, σε ένα καλύτερο πολεοδομικό περιβάλλον.
– Να υπάρξει ουσιαστική ανταπόκριση στη ζήτηση για κοινωνική κατοικία.
– Να ενισχυθούν άμεσα παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας, στατική επάρκεια και αισθητική στα υπάρχοντα ήδη γηρασμένα κτίρια.
– Να αποκτήσει η χώρα σαφές και ασφαλές δίκαιο και φορολόγιση για την οικοδομή.
Για το σχεδιασμό στο χώρο, για να έχουμε επιτέλους τη δυνατότητα να χαράξουμε το όραμά μας για έξυπνες και φιλικά προς το περιβάλλον πόλεις, θα πρέπει:
– Να θεσμοθετηθούν παντού χρήσεις γης ώστε να απαλλαγούμε από την ντροπή της «εκτός σχεδιασμού» περιοχής.
– Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες πολεοδόμησης.
– Να προωθηθούν ευρείες αναπλάσεις.
– Να γίνει απρόσωπος και άρα αντικειμενικός και διαφανής ο έλεγχος των μελετών από ηλεκτρονικές πολεοδομίες με πλήρη στελέχωση. Να υπάρχει έλεγχος των κατασκευών από σώμα μηχανικών, βασισμένος στο «πράσινο κουτί» που θα περιέχει το σύνολο των μελετών και τροποποιήσεων τους.
– Να αντιμετωπισθεί η αυθαίρετη δόμηση και τα χρήματα που εισπράτονται από τα πρόστιμα να διατίθενται υπέρ της περιβαλλοντικής αναβάθμισης σε τοπικό επίπεδο, Δήμο και Οικισμό.
Σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, θα πρέπει:
– Και στους τέσσερις τομείς-ενέργεια, βιομηχανία, κατασκευές και μεταφορές να επιταχύνουμε τις διαδικασίες για την τοποθέτηση των διαθέσιμων τεχνολογιών που κάνουν δυνατή την εξοικονόμηση ενέργειας και την μείωση των εκπομπών αερίων.
– Να αλλάξουμε τομείς που δεν έχει συνειδητοποιηθεί η περιβαλλοντική διάσταση τους στο πραγματικό της μέγεθος όπως: χωροταξικές ρυθμίσεις, σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας απέναντι στην αυτοκίνηση και τα αεροπορικές –κοντινές- διαδρομές, έξυπνα δίκτυα ηλεκτρισμού, ενεργειακά συστήματα τα οποία θα μεγιστοποιούν την ικανότητα χρήσης ενέργειας από τον άνεμο, τον ήλιο και τη θάλασσα, χρήση υπηρεσιών Τεχνολογιών, Πληροφορικής και Επικοινωνιών.
– Αποτελεσματικότερη διαχείριση και χρήση των υδατικών πόρων.
Η στροφή σε μια οικονομία φιλική προς το περιβάλλον μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης και τόνωσης της απασχόλησης σε μια πληθώρα αντικειμένων όπως η διαχείριση των αποβλήτων, η πρόληψη και ο έλεγχος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η ανακύκλωση, η ενέργεια, η διατήρηση της βιοποικιλότητας και του φυσικού περιβάλλοντος, η ανάπλαση των αστικών περιοχών, η βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, ο οικοτουρισμός, οι καθαρές τεχνολογίες, οι μεταφορές, οι καινοτόμοι τρόποι παραγωγής και παροχής υπηρεσιών.
Για τη βιομηχανία, με την ευρεία έννοια της θα πρέπει:
– Να μεταβούμε από τη βιομηχανία χαμηλού κόστους στην υψηλή εξειδίκευση, όπως ταιριάζει στο ανθρώπινο και επιστημονικό δυναμικό της χώρας.
– Να αξιοποιηθεί επιτέλους η γνώση και τα αποτελέσματα της ερευνητικής δραστηριότητας και να ενσωματωθούν οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ιδιαίτερα στις ΜΜΕ.
– Να αναδιοργανωθεί το οργανωτικό και τεχνολογικό πλαίσιο με βάση το οποίο αξιοποιείται η εργασία, ώστε να καλύψουμε την υστέρησή μας που δεν αφορά την ανταγωνιστικότητα ανά εργαζόμενο, αλλά την ανταγωνιστικότητα ανά ώρα εργασίας.
– Να αξιοποιηθεί η ανάπτυξη με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά ως μοχλός παραγωγής εγχώριας προστιθέμενης αξίας και διεύρυνσης της απασχόλησης.
– Να χαραχθεί ρεαλιστική και φιλόδοξη μακρόπνοη στρατηγική για βασικούς πυλώνες της Ελληνικής οικονομίας, όπως οι κατασκευές, η κατοικία, ο τουρισμός, η ναυτιλία η πληροφορική, τα δομικά προϊόντα, τα τρόφιμα – ποτά.
– Να συνταχθεί χάρτης προοπτικής απασχόλησης για όλους τους εργαζόμενους
Απέναντι στην κρίση, οι μηχανικοί δίνουμε δυναμικό, διεκδικητικό, υπεύθυνο παρόν. Έχουμε τα εργαλεία για να πετύχουμε την έξοδο από την κρίση με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες. Για να διασφαλίσουμε μια καλύτερη μέρα για τον τόπο και τον κλάδο μας. Σε κάθε περίπτωση θα προσπαθούμε ώστε να μη χάνονται η μία μετά την άλλη οι ευκαιρίες για τις αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα.
Κουβαλάμε μια παράδοση που συντάσσει πάντα το σώμα των μηχανικών με την πρόοδο. Δεν μας ταιριάζει, ούτε ατομικά, ούτε συλλογικά, η παραίτηση και ο ρόλος του παρατηρητή.
*Η Γραμματή Μπακλατσή είναι Τοπογράφος Μηχανικός – Πολεοδόμος
τ. Πρόεδρος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ Μαγνησίας
[email protected]