Είναι γνωστό ότι εντός του 2020 πρόκειται να δημοπρατηθούν στη χώρα μας 17 εργοστάσια επεξεργασίας αστικών αποβλήτων. Μεταξύ αυτών είναι κι εκείνο του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Μαγνησίας. Η δυναμικότητα επεξεργασίας του θα είναι 50.592 τόνοι αστικών αποβλήτων ετησίως και 15.200 τόνοι οργανικών που θα προέρχονται από κλαδέματα. Σύνολο 65.792 τόνοι ετησίως. Επιπλέον για την παραγωγή του κομπόστ θα εισάγεται κατάλληλο υλικό δομής σε ποσότητα 6.500tn.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της τελικής του ετήσιας παραγωγής, όπως προβλέπει η προμελέτη του έργου, θα είναι:
1. Ανάκτηση χρήσιμων υλικών όπως μέταλλα, χαρτί, γυαλί και πλαστικό σε ποσοστό 12% (7.774 tn)
2. Βελτιωτικό υλικό επικάλυψης εδαφών (κομπόστ) σε ποσοστό 19% (12.700tn)
3. Δευτερογενές καύσιμο, το οποίο θα αποτελείται από υπολείμματα αποβλήτων και θα είναι κατάλληλο για χρήση από τσιμεντοβιομηχανίες (rdf), σε ποσοστό 27% (18.210tn)
4 Υπολείμματα, τα οποία θα οδηγούνται σε ταφή στον όμορο ΧΥΤΥ, σε ποσοστό 18.5% (12.200tn)
5.Θα υπάρχουν απώλειες από τη βιολογική διεργασία, που υπολογίζονται σε ποσοστό 32.5% (21.442tn). Από την διεργασία αυτή των οργανικών (σήψη), θα παράγεται βιοαέριο, που θα καίγεται σε υπάρχουσα μονάδα για παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος.
Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής
Α) Είναι αξιοσημείωτο ότι η γραμμή παραγωγής RDF, δεν προβλέπεται να υπάρχει στις δυνατότητες των αντίστοιχων μονάδων των γειτονικών νομών Λάρισας, Τρικάλων – Καρδίτσας, και Φθιώτιδας. Επίσης δεν υπάρχει και στα εργοστάσια Ιωαννίνων και Κοζάνης που ήδη λειτουργούν. Αυτό φυσικά συνδέεται με την αναφορά στην σχετική ΜΠΕ ότι τα επεξεργασμένα σκουπίδια με τη μορφή SRF θα πρέπει να έχουν χαρακτηριστικά για τη χρήση τους στην τσιμεντοβιομηχανία και φυσικά στον Βόλο λειτουργεί ήδη τσιμεντοβιομηχανία. Αυτό αναπόφευκτα θα καταδικάσει την πόλη του Βόλου σε αποτεφρωτήρα των εγχώριων και εισαγόμενων απορριμμάτων. Το μόνο όφελος για τον πολίτη θα είναι η επιβάρυνση της υγείας του, της προσωπικής και τοπικής οικονομίας και δη του περιβάλλοντος.
Β) Στο Γενικό Πολεοδομικό Σχεδιασμό του Βόλου, που δημοσιεύτηκε στη σελίδα 7 του ΦΕΚ 237 στις 4/11/2016 προβλέπεται ρητά η μελλοντική απομάκρυνση του εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου της LafargeHolcim (ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ) που λειτουργεί εντός των ορίων του Δήμου Βόλου. Στη θέση αυτή, που βρίσκεται στο παραλιακό μέτωπο του δημοτικού διαμερίσματος της Άγριας, προβλέπεται να δημιουργηθούν εγκαταστάσεις τουρισμού και αναψυχής.
Γ) Στο ΦΕΚ 1298 τον Απρίλιο του 2017, παρ. 99, αναφερεται ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παραγωγή RDF από τέτοιες μονάδες, είναι οικονομικά βιώσιμη, εφόσον αυτές βρίσκονται σε μέγιστη γεωγραφική ακτίνα 200 χλμ. από εργοστάσια που τα χρησιμοποιούν.
Δ) Είναι γνωστό από πρόσφατη έγκυρη μελέτη του Π.Θ. (Φεβρουάριος 2019) ότι στο Βόλο η νοσηρότητα και η θνησιμότητα νέων ανθρώπων είναι, ανεξήγητα, πολύ πάνω από τον πανελλήνιο μέσο όρο
Ε) Είναι επίσης γνωστό από πολλές σχετικές μελέτες ότι η καύση πλαστικών, που είναι το κυρίαρχο υλικό σύστασης του RDF με κωδικό 19.12.10, το οποίο χρησιμοποιεί ως καύσιμη ύλη το εργοστάσιο της LafargeHolcim (ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ), ενοχοποιείται για παραγωγή διοξινών, φουρανίων και βαρέων μετάλλων, τα οποία διαφεύγουν σε μεγάλες ποσότητες που θέτουν σε διαρκή κίνδυνο την Δημόσια Υγεία (ΕΜΠ 2009,SINTEF 2008)
Στ) Έγινε γνωστό από την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της LafargeHolcim (ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ) ότι κάθε χρόνο εκπέμπονται προς την πόλη εκατοντάδες κιλά βαρέων μετάλλων και άλλων χημικών ρύπων, με απρόβλεπτες μελλοντικές επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία (βλέπε πίνακα εκπεμπόμενων ρύπων μετά την αντιρρυπαντική προστασία στη σχετική ΜΠΕ)
Ζ) Τέτοιου είδους εργοστάσια είναι οικονομικά ασύμφορα τόσο η κατασκευή τους όσο και η λειτουργία τους, κόστος που θα επιβαρύνει δυστυχώς, τους πολίτες.
ΣΥΝΘΕΣΗ
1) Από τα παραπάνω γίνεται αμέσως προφανές ότι ο κεντρικός σχεδιασμός για την διαχείριση των αστικών αποβλήτων προβλέπει μια γραμμή παραγωγής RDF-SRF σε κάθε ευρύτερη γεωγραφική περιοχή με αδήλωτη μεν αλλά έκδηλη, την άμεση μεταφορά των υπολειμμάτων των γειτονικών νομών σε αυτή, προκειμένου να δεματοποιούνται και να μετατρέπονται σε δευτερογενές καύσιμο. Για την Κεντρική Ελλάδα μόνο το εργοστάσιο του Βόλου θα έχει αυτή την δυνατότητα και επομένως σ’ αυτό θα μεταφέρονται για δεματοποίηση τα προς καύση υπολείμματα από Λαμία, Τρίκαλα, Καρδίτσα, Λάρισα, Κοζάνη και Ιωάννινα. Αυτό καθίσταται σαφές από τις παρατηρήσεις Α και Γ και τη συνεχιζόμενη λειτουργία της ΑΓΕΤ στο Βόλο, γεγονός με το οποίο όλη η βολιώτικη κοινωνία αντιδρά.
2) Ο σχεδιασμός αυτός όχι μόνο έρχεται σε αντίθεση με τον Γενικό Πολεοδομικό Σχεδιασμό, αλλά θα αποτελέσει και την αιτία μη εφαρμογής του, επειδή θα έχει σχεδιασθεί και επενδυθεί οικονομικά το μέλλον της διαχείρισης αστικών αποβλήτων της Κεντρικής Ελλάδας, με παράλληλη έμμεση παράταση της ανοχής, στην λειτουργία μιας ιδιαίτερα βαριάς και οχλούσας βιομηχανίας που θα έπρεπε να έχει μεταφέρει την δράση της σε αμιγώς βιομηχανική περιοχή και όχι να παραμένει σε λειτουργία εντός της πόλης του Βόλου.
3) Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις αλλά και με πρώτα συμπεράσματα της έρευνας, που πραγματοποιεί το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το οποίο καταγράφει ανησυχητικά επίπεδα ρύπανσης στον ατμοσφαιρικό αέρα στην πόλη μας , η αποτελεσματική προστασία της Δημόσιας Υγείας δεν μπορεί να είναι συμβατή με την λειτουργία αυτού του εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου στη σημερινή του θέση αλλά ούτε και με τη λειτουργία ενός άλλου μεγάλου εργοστασίου παραγωγής SRF/RDF μέσα στην πόλη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ως γνωστόν, η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου κατά της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ έχει σχεδιάσει πρόταση ορθολογικής διαχείρισης απορριμμάτων, η οποία βασίζεται στην παραγωγή μηδενικών αποβλήτων, σύμφωνα με την οποία τέτοιου είδους εργοστάσια δεν έχουν θέση. Ρητή πρόταση της Επιτροπής είναι τα χρήματα αυτά να επενδυθούν τόσο στην κατασκευή εργοστασίου ανακύκλωσης των υλικών (πχ πλαστικού, γυαλιού, χαρτιού, οργανικής ύλης) δηλαδή μετατροπής των υλικών αυτών σε επαναχρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, όσο και στη διαλογή στην πηγή, στη δημιουργία πράσινων σημείων και στην εκπαίδευση των πολιτών. Σύμφωνα με την παραπάνω πρόταση της Επιτροπής, οι πλαστικές συσκευασίες που θα συλλέγονται χωριστά από τον Δήμο, θα πηγαίνουν στο εργοστάσιο ανακύκλωσης πλαστικού, που θα τις μετατρέπει σε πρώτη ύλη για κατασκευή νέων πλαστικών συσκευασιών. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνεται εξοικονόμηση φυσικών πόρων, που θα απαιτούνταν για παραγωγή πρώτων υλών, γεγονός που θα συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και δη, στη μείωση παραγωγής αερίων του θερμοκηπίου και άρα της κλιματικής αλλαγής. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και παγκοσμίως, αντιμετωπίζουμε πρόβλημα διάθεσης των ανακυκλώσιμων πλαστικών γιατί δεν υπάρχουν υποδομές ανακύκλωσης του πλαστικών συσκευασιών που συλλέγονται στους μπλε κάδους. Αντί λοιπόν η Κυβέρνηση να εστιάσει σε αυτό το πρόβλημα, επιλέγει να επενδύσει τεράστια ποσά σε φαραωνικού τύπου εργοστάσια τα οποία βραχυπρόθεσμα φαίνεται να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, μακροπρόθεσμα όμως αποτελούν τροχοπέδη στην οικολογική διαχείριση με στόχο την μηδενική παραγωγή απορριμμάτων.
Η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου ζητά να δοθεί προτεραιότητα στη διαλογή στην πηγή, στα πράσινα σημεία και στην κομποστοποίηση και στην δημιουργία υποδομών ανακύκλωσης. Να ακυρωθεί η συγκεκριμένη ΜΠΕ.