Άρθρα

Επιτακτική συνταγματική αναγκαιότητα να δοθούν τηλεοπτικές άδειες

Kaidatzis-Akritas

Tου Ακρίτα Καϊδατζή*

Με την αναθεώρηση του 2001 τέθηκαν στο άρθρο 15 του Συντάγματος δύο κανόνες. Κανόνας πρώτος: Για να λειτουργήσει τηλεοπτικός σταθμός απαιτείται άδεια. Ο λόγος προφανής: Η τηλεόραση έχει στην εποχή μας τεράστια επιρροή, κάτι εν δυνάμει επικίνδυνο για το δημοκρατικό πολίτευμα. Η τηλεόραση πρέπει, για το λόγο αυτό, να υπόκειται στον “άμεσο έλεγχο του κράτους” (λόγια του Συντάγματος). Ο μόνος αποτελεσματικός έλεγχος είναι η αδειοδότηση: ελέγχεται η σοβαρότητα και υπευθυνότητά σου πριν πάρεις την άδεια και, αν παραβείς τους όρους της, η άδεια ανακαλείται. Κανόνας δεύτερος: Τις άδειες τις δίνει, δηλαδή διενεργεί τη διαδικασία αδειοδότησης, μια ανεξάρτητη αρχή, το ΕΣΡ. Ο λόγος επίσης προφανής: Το Σύνταγμα δεν εμπιστεύεται γι’ αυτή τη δουλειά τις υπηρεσίες του κράτους, που ελέγχονται από την κυβέρνηση.
Με την ίδια αναθεώρηση τέθηκε, σε άλλο άρθρο, το 101Α, ένας ακόμα κανόνας: Το ΕΣΡ μόνο με διακομματική συμφωνία μπορεί να οριστεί. Ο κανόνας αυτός, εν δυνάμει, αναιρεί τους κανόνες του άρθρου 15. Η αντιπολίτευση γίνεται veto player και, αν δεν συμφωνήσει να συγκροτηθεί ΕΣΡ, άδειες δεν δίνονται.
25 χρόνια μετά τη λεγόμενη “απελευθέρωση” της ραδιοτηλεόρασης (στην πραγματικότητα, καταπάτηση και υπεξαίρεση του δημόσιου αγαθού της ραδιοτηλεοπτικής επικοινωνίας) και 15 χρόνια μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος, το πολιτικό σύστημα χρεώνεται, διαχρονικά, μια βαρύτατη αποτυχία: Κανένας από τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς που λειτουργούν σήμερα δεν έχει άδεια, και επομένως, όπως δεν έχει κουραστεί να επαναλαμβάνει το Συμβούλιο της Επικρατείας από το 2010, κανένας δεν λειτουργεί νομίμως (ΣτΕ 3578/2010 Ολομ., κ.ά). Αυτό είναι μια βαρύτατη παραβίαση της νομιμότητας και του κράτους δικαίου, που δεν είναι ανεκτή από το Σύνταγμα. Είναι επίσης ντροπή για το πολιτικό σύστημα. Είναι επιτακτική και κατεπείγουσα συνταγματική αναγκαιότητα (μια κατάσταση δικαιοκρατικής έκτακτης ανάγκης) να δοθούν άμεσα οι άδειες, χωρίς καμία χρονοτριβή για οποιονδήποτε λόγο.
Παράλληλα, εδώ και κάποια χρόνια, η πολιτική εξουσία έχει υποπέσει σε ένα ακόμη βαρύτατο ατόπημα. Δεν φρόντισε να επιλέξει νέα μέλη για το ΕΣΡ, όταν έληξε η θητεία των προηγούμενων, με αποτέλεσμα, όπως επίσης εδώ και χρόνια λέει το Συμβούλιο της Επικρατείας, να μην έχει πια νόμιμη συγκρότηση, δηλαδή κατ’ ουσίαν δεν υφίσταται ΕΣΡ και δεν μπορεί να εκδώσει καμία πράξη, γιατί, αν το κάνει, η πράξη θα ακυρωθεί ως παράνομη (ΣτΕ 3515/2013 Ολομ., κ.ά.). Εννοείται, ούτε άδεια μπορεί να δώσει. Είναι λοιπόν εξίσου επιτακτική και κατεπείγουσα συνταγματική αναγκαιότητα, να συγκροτηθεί άμεσα το ΕΣΡ, χωρίς καμία χρονοτριβή για οποιονδήποτε λόγο.
Η κυβερνητική πλειοψηφία δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα για να αναιρέσει αυτή τη δεύτερη αντισυνταγματικότητα, τη μη συγκρότηση του ΕΣΡ. Η πρωτοβουλία ανήκει στην αντιπολίτευση, που μέχρι στιγμής όμως μπλοκάρει τη διαδικασία (ο veto player που λέγαμε).
Τί μπορεί να κάνει η κυβερνητική πλειοψηφία; Αυτό που ήδη έκανε. Να προσπαθήσει να αναιρέσει τουλάχιστον την πρώτη αντισυνταγματικότητα και να φροντίσει να χορηγηθούν, επιτέλους, οι τηλεοπτικές άδειες. Όμως, ελλείψει του αρμόδιου οργάνου, του ΕΣΡ, δεν υπάρχει άλλη λύση παρά αυτές, κατ’ ανάγκη και κατ’ οικονομία, να δοθούν από τη διοίκηση.
Η αντιπολίτευση λέει ότι η ενέργεια αυτή είναι αντισυνταγματική, διότι παρακάμπτεται το αρμόδιο όργανο. Όμως, δεν είναι περισσότερο αντισυνταγματική ενέργεια το να μη χορηγηθούν καθόλου οι άδειες; Αν δεν γίνει τίποτε, μένουμε με δύο αντισυνταγματικότητες, τη μη συγκρότηση του ΕΣΡ και τη, σοβαρότερη, μη χορήγηση αδειών. Δεν είναι πολύ προτιμότερη τουλάχιστον η αναίρεση της μίας αντισυνταγματικότητας;
Λύση ανάγκης και κατ’ οικονομία, βεβαίως. Που, ακριβώς γι’ αυτό, υπάρχει ένας απλός τρόπος να αποσείσει κάθε υπόνοια αντισυνταγματικότητας: να προβλεφθεί ότι η διαδικασία αδειοδότησης που θα ξεκινήσει άμεσα, τελεί υπό την έγκριση του ΕΣΡ. Όταν αυτό συγκροτηθεί. Με ευθύνη της αντιπολίτευσης.

* Ο Ακρίτας Καϊδατζής είναι επίκ. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το