Επένδυση ζωής η εκμάθηση ξένων γλωσσών – H Δέσποινα Παπαγιώτη απαντά στο ερωτηματολόγιο του Proust

Επιμέλεια

Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά

Κυρία Παπαγιώτη, καλώς ήρθατε στην κυριακάτικη «Θεσσαλία». Χαίρομαι ιδιαίτερα που δεχτήκατε για μια φορά ακόμα να είστε η καλεσμένη μου, σε ένα ακόμα entretien στο Ερωτηματολόγιο του Προυστ.

Ο λόγος σε σας, στο ξεκίνημα μιας νέας σχολικής χρονιάς, στον ξενόγλωσσο τομέα. Στον γαλλόφωνο τομέα… Πόσο μου αρέσει η διαφημιστική ατάκα σας!

Εμείς διδάσκουμε μόνο Γαλλικά…

Εσείς, παίρνετε τη σκυτάλη τώρα… Θα μας τα πείτε όλα.

Αγαπητή κ. Γαβαλά καλώς βρεθήκαμε και πάλι! Η συζήτηση μαζί σας γύρω από την ξενόγλωσση εκπαίδευση και ιδιαίτερα τη Γαλλοφωνία αποτελεί πάντα ιδιαίτερη χαρά για μένα και σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση. 

Μιας και θέτετε το θέμα της διαφημιστικής ατάκας «29 χρόνια διδάσκουμε Γαλλικά! Όχι… και γαλλικά», μου δίνετε την ευκαιρία να εξηγήσω και στους αναγνώστες σας ότι πίσω από αυτήν την ατάκα κρύβεται η φιλοσοφία πάνω στην οποία έχω χαράξει την επαγγελματική μου καριέρα όλα αυτά τα χρόνια και από την οποία δεν έχω καθόλου παρεκκλίνει. Εξ αρχής στόχος μου δεν ήταν μόνο να περιοριστώ στην τυπική διαδικασία διδασκαλίας της γαλλικής γλώσσας, αλλά να δημιουργήσω ένα περιβάλλον που να αποτελεί σημείο αναφοράς, μια πλήρη εμπειρία πολιτισμού, μετάδοσης της γαλλικής κουλτούρας και νοοτροπίας. Επίσης, η υλοποίηση της απόφασής μου να διδάσκω αποκλειστικά γαλλικά για 29 χρόνια πηγάζει από μια βαθιά αγάπη και πάθος για τη γαλλική γλώσσα και τον πολιτισμό της. Η εξειδίκευση αυτή μου επιτρέπει να επικεντρώνομαι απόλυτα στην ποιότητα της διδασκαλίας, αλλά και να παρέχω στους μαθητές μου μια εις βάθος κατανόηση της γαλλικής νοοτροπίας. Η διαφημιστική ατάκα λοιπόν περικλείει όλο αυτό το σκεπτικό και υπογραμμίζει την ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνω στην ποιότητα έναντι της ποσότητας για να το θέσω πιο απλά. 

Προερχόμαστε από τον ίδιο χώρο και η νοοτροπία μας ταυτίζεται. Ωστόσο, γνωρίζω πολύ καλά και τις δυσκολίες μιας τέτοιας απόφασης. Μετά από τρεις δεκαετίες σχεδόν παρουσίας σας στην ξενόγλωσση εκπαίδευση, πιστεύετε ότι σας έχει δικαιώσει αυτή η επιλογή;

Είναι αλήθεια ότι η απόφαση να εστιάσω αποκλειστικά στη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας δεν ήταν εύκολη κυρίως λόγω του ανταγωνισμού με άλλες δημοφιλείς γλώσσες. Από τα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα, στοχευμένα και σε κάθε ευκαιρία, ακόμη και σήμερα υπάρχει η διαρκής ανάγκη να αναδεικνύω την αξία της γαλλικής γλώσσας και να προβάλλω σε γονείς και μαθητές τις προοπτικές και τα οφέλη που θα αποκομίσει ο μαθητής από την εκμάθησή της.

Επιπλέον, οι προκλήσεις είναι πολλές ειδικά με τον ανταγωνισμό από άλλες γλώσσες, τα ιδιαίτερα μαθήματα και την ταχεία ανάπτυξη των ψηφιακών πλατφορμών όπου ο καθένας μπορεί να διδάξει χωρίς έλεγχο και τα απαραίτητα προσόντα και πιστοποιήσεις. Η εξειδίκευση όμως, μου έχει επιτρέψει να προσφέρω πέρα από μια ποιοτική διδασκαλία και μια βαθύτερη εμπειρία πολιτιστικής εκπαίδευσης. Η ικανοποίηση που παίρνω βλέποντας τους μαθητές μου να αγκαλιάζουν τη γαλλική κουλτούρα, να την έχουν ενσωματώσει στην επαγγελματική τους ζωή κάνοντας τη διαφορά στον τομέα τους, να πετυχαίνουν τους στόχους τους είτε πρόκειται για σπουδές είτε για εργασία σε κάποια γαλλόφωνη χώρα είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση και επιβράβευση αυτής της επιλογής. 

Παραμένω λοιπόν συνειδητά αφοσιωμένη στην ποιότητα και στην αυθεντική εμπειρία που μπορεί να προσφέρει η εκμάθηση γαλλικών και την οποία θέλω να λαμβάνει ο μαθητής. Τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας των μαθητών μου μετά από κάθε εξεταστική και η διαχρονική παρουσία του Κέντρου μου στον χώρο της γαλλόφωνης κοινότητας αποδεικνύουν την ορθότητα της επιλογής μου.

Αναφέρατε τον ανταγωνισμό από άλλες γλώσσες και τις προκλήσεις που αυτός δημιουργεί. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της γαλλικής γλώσσας σε σχέση με άλλες ξένες γλώσσες;

Η γαλλική γλώσσα δεν είναι μόνο εργαλείο επικοινωνίας, αλλά μια γέφυρα προς νέες πολιτιστικές, επαγγελματικές και ακαδημαϊκές εμπειρίες και αυτό είναι το πλεονέκτημα που κάνει τη διαφορά. Στη σημερινή πολυπολιτισμική κοινωνία, η γαλλική προσφέρει μια μοναδική προοπτική και ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε όσους επιλέξουν να την κατακτήσουν λόγω και της πολιτιστικής και ιστορικής της βαρύτητας που την ξεχωρίζει από άλλες γλώσσες.

Επιπλέον, η γαλλική δεν είναι μόνο μία από τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και μια γλώσσα που μιλιέται σε πέντε ηπείρους από περισσότερους από 300 εκατομμύρια ανθρώπους. Η εκμάθηση γαλλικών ανοίγει πόρτες σε διεθνείς ευκαιρίες και παρέχει πρόσβαση σε έναν πλούσιο κόσμο πολιτισμού και γνώσης. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ασυναγώνιστα και προσδίδουν στη γαλλική γλώσσα μια ιδιαίτερη αξία. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι η γλώσσα της τέχνης, της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας και της διπλωματίας. Επιπλέον, η Γαλλία είναι μια από τις κορυφαίες οικονομίες του κόσμου και ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές παγκοσμίως καθιστώντας τη γνώση των γαλλικών σημαντικό εφόδιο για την είσοδο σε διεθνείς αγορές εργασίας. Εκπαιδευτικά, η γαλλική γλώσσα είναι σημαντική για όσους επιθυμούν να σπουδάσουν σε μερικά από τα κορυφαία πανεπιστήμια παγκόσμιας εμβέλειας προσφέροντας πολλά αξιόλογα και ενδιαφέροντα προγράμματα σπουδών και παρέχοντας ευκαιρίες υποτροφιών σε ξένους φοιτητές.

Τα τελευταία χρόνια τα παιδιά προσανατολίζονται σε διάφορες δραστηριότητες όπως μουσική, χορό, αθλητισμό κ.τ.λ. Κατά τη γνώμη σας, ποια η αξία και το πλεονέκτημα της εκμάθησης ξένων γλωσσών έναντι αυτών των δραστηριοτήτων;

Είναι αλήθεια ότι στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς αντιμετωπίζουμε ως εκπαιδευτικοί αυτό το φαινόμενο και ως γονείς το δίλημμα για την επιλογή της καταλληλότερης εξωσχολικής δραστηριότητας. Προσωπικά θεωρώ ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών δεν πρέπει να λαμβάνεται ως μια απλή εξωσχολική δραστηριότητα την οποία πρέπει να θέτουμε στην ίδια βάση με τις υπόλοιπες, αλλά ως μια ξεχωριστή κατηγορία. Σίγουρα, δραστηριότητες όπως η μουσική, ο χορός και ο αθλητισμός παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού, προσφέροντας δεξιότητες που σχετίζονται με τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία και τη σωματική άσκηση και δεν απαιτούν και ιδιαίτερη προετοιμασία στο σπίτι.

Ωστόσο, η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι μια επένδυση ζωής που προσφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη, ενισχύοντας την προσωπική και επαγγελματική ζωή με τρόπους που λίγες άλλες δεξιότητες μπορούν να προσφέρουν. Είναι επένδυση ζωής γιατί η γλωσσομάθεια προσφέρει το μοναδικό πλεονέκτημα της δυνατότητας επικοινωνίας και κατανόησης σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο και γιατί ενισχύει τις γνωστικές ικανότητες, όπως η μνήμη και η κριτική σκέψη και βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ευελιξία στη σκέψη τους. Επιπλέον, οι ξένες γλώσσες ανοίγουν πόρτες σε ακαδημαϊκές και επαγγελματικές ευκαιρίες που σίγουρα δεν θα είναι διαθέσιμες χωρίς αυτή τη γνώση. Προσφέρουν μια βαθύτερη κατανόηση διαφορετικών πολιτισμών και ενισχύουν την ικανότητα του παιδιού να σκέφτεται διεθνώς και να προσαρμόζεται σε διάφορα περιβάλλοντα, ενισχύουν την ικανότητα του παιδιού να συνδέεται και να αλληλεπιδρά με τον κόσμο, προσφέροντάς του ένα εργαλείο που θα το συνοδεύει σε όλη του τη ζωή. Αναμφισβήτητα κ. Γαβαλά, σε έναν κόσμο όπου η πολυγλωσσία γίνεται όλο και πιο σημαντική, η επένδυση στη γνώση ξένων γλωσσών δίνει στα παιδιά ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και τα προετοιμάζει για το μέλλον τους σε έναν διεθνή χώρο εργασίας και ζωής.

Θα ήθελα να μας μιλήσετε για τα προγράμματα που προσφέρει το δικό σας Κέντρο. Ποιες είναι οι καινοτομίες σας και τι σας ξεχωρίζει εκπαιδευτικά;

Καταρχάς θα ήθελα να αναφέρω ότι στο Κέντρο μας προσφέρουμε μια ποικιλία προγραμμάτων που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες και τα επίπεδα γνώσης, από αρχάριους μικρούς μαθητές μέχρι φοιτητές, αλλά και ενήλικες. Ο κύριος όγκος μαθημάτων αφορά την προετοιμασία για τις εξετάσεις DELF, DALF, Sorbonne των οποίων στόχος είναι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων στην ομιλία, την κατανόηση, την ανάγνωση και τη γραφή με έμφαση στην καθημερινή χρήση της γλώσσας. Παρέχουμε επίσης μαθήματα για συγκεκριμένους επαγγελματικούς τομείς όπως επιχειρησιακά γαλλικά είτε για προετοιμασία φοιτητών σε εξετάσεις εισαγωγής σε γαλλόφωνο πανεπιστήμιο όπου αυτό απαιτείται, καθώς και στο Διπλωματικό Σώμα ή στη Σχολή Δικαστών. Σε ό,τι αφορά τις καινοτομίες και τις εκπαιδευτικές μεθόδους στις οποίες δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση αυτές αφορούν τη διαδραστική μάθηση, η οποία αφενός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης γλωσσικής εκπαίδευσης, αφετέρου είναι πιο αποδοτική, αλλά και πιο ευχάριστη για τον εκπαιδευόμενο. Χρησιμοποιούμε σύγχρονες τεχνολογίες, όπως διαδραστικούς πίνακες, γαλλόφωνες ψηφιακές πλατφόρμες και ψηφιακά εργαλεία που ενισχύουν τη συμμετοχή των μαθητών και κάνουν τη μάθηση πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική. Σημαντικό μέρος αποτελεί επίσης η βιωματική μάθηση ενθαρρύνοντας τους σπουδαστές μας σε πολιτιστικές δραστηριότητες που φέρνουν τη γλώσσα στη ζωή των μαθητών μας και τους μαθητές μας σε επαφή με τη γαλλική κουλτούρα. Σε αυτό το σημείο θέλω να σας ευχαριστήσω ιδιαίτερα διότι από τη θέση σας, ως προέδρου του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου Βόλου, έχουμε την ευκαιρία να συνεργαζόμαστε επί σειρά ετών, να στηρίζετε τις εκδηλώσεις προς τιμήν της Γαλλοφωνίας, κάτι το οποίο υποδεικνύει την εξωστρέφειά σας και τον σημαντικό ρόλο του Συνδέσμου στην τοπική κοινωνία με γνώμονα τον κοινό στόχο της προώθησης της Γαλλοφωνίας και των αξιών της.

Κυρία Παπαγιώτη, θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για τη συνεργασία σας με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, καθώς και για την τιμητική διάκριση που λάβατε από τη Γαλλική Δημοκρατία ως Ιππότης του Ακαδημαϊκού Φοίνικα; Πώς αισθάνεστε για αυτή την αναγνώριση και τι σημαίνει για εσάς;

Είμαι επίσημη συνεργάτιδα της Υπηρεσίας Εξετάσεων και Πιστοποιήσεων του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών επί σειρά ετών, κάτι που αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της επαγγελματικής μου πορείας. Η στήριξη της Υπηρεσίας είτε μέσα από σεμινάρια και επιμορφώσεις είτε μέσω συνεργασιών σε πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις είναι πάντα πολύτιμη και καθοριστική για την εξέλιξη του έργου μου.

Η τιμητική διάκριση ως Ιππότης του Ακαδημαϊκού Φοίνικα από τη Γαλλική Δημοκρατία αποτελεί για μένα ύψιστη τιμή και αναγνώριση της μέχρι τώρα πορείας μου, αλλά και μια ώθηση να συνεχίσω με το ίδιο πάθος και αφοσίωση. Με γεμίζει υπερηφάνεια το γεγονός ότι η προσφορά μου εκτιμήθηκε σε τέτοιο βαθμό και μου δίνει ακόμη μεγαλύτερο κίνητρο για το μέλλον.

Σας ευχαριστώ πολύ για την ενδιαφέρουσα συζήτηση! 

Σας ευχαριστώ θερμά κι εγώ κ. Γαβαλά!