Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Συντήρησης αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Οργανισμών Συντήρησης (European Confederation of Conservator-Restorers Organisations – ECCO) που εορτάστηκε για πρώτη φορά το 2018, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ποικίλες εκδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη, σε μουσεία, μνημεία και εργαστήρια συντήρησης δίνουν τη δυνατότητα στο κοινό να παρακολουθήσει εργασίες συντήρησης και να έρθει κοντά στο έργο των συντηρητών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης. Στην Ελλάδα, η ΔΣΑΝΜ, ο ΣΣΑΕΤΤΕ και το Ελληνικό Τμήμα του ICOM συνεργάζονται για τον συντονισμό των εορτασμών, ύστερα από πρόσκληση του ΣΣΑΕΤΤΕ, επισήμου εκπροσώπου της ECCO στη χώρα μας.
Το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας συμμετείχε για δεύτερη φορά στον εορτασμό, προβάλλοντας το έργο της συντήρησης των αρχαιοτήτων και έργων τέχνης στο ευρύ κοινό. Φέτος, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία Covid-19, οι εκδηλώσεις προβάλλονται διαδικτυακά μέσω εκστρατείας στα κοινωνικά δίκτυα. Στόχος είναι να αναδειχθεί η συμβολή της συντήρησης στη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και να γνωρίσει το κοινό την αθέατη πλευρά του επαγγέλματος και του έργου του συντηρητή. Η συμμετοχή του Τμήματος Συντήρησης στον εορτασμό εντάσσεται στη θεματική ενότητα «Συντήρηση έργων τέχνης, μουσειακών αντικειμένων και συλλογών» και προβλήθηκε στις 7-10-2020.
Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης
Κόσμηση, μια διαχρονική συνήθεια.
Χρυσά και χάλκινα κοσμήματα, κτερίσματα τάφου από την «Κεφάλα» Σκιάθου, αρχές 10ου αιώνα π.Χ.
Χάλκινη περόνη, χρυσοί σφηκωτήρες και χάλκινοι δακτύλιοι για τον καλλωπισμό και τη συγκράτηση των μαλλιών, αντιπροσωπευτικό μέρος του συνόλου των κοσμημάτων του τάφου.
Η απόσπαση έγινε μεθοδικά και με λεπτότητα, για να μη χαθεί κανένα στοιχείο. Οι συνθήκες ενταφιασμού διατάραξαν το ευαίσθητο σώμα της χάλκινης περόνης. Ο χρυσός σφηκωτήρας έμεινε σχεδόν ανέπαφος, τυλιγμένος στην περόνη, ως δείγμα στολισμού της κόμης της νεκρής. Τα αρχαία «ανέπνευσαν» πάλι μέσω των μεθόδων συντήρησης.
Τα αποτελέσματα των εργασιών συντήρησης και ανάλυσης έδωσαν απαντήσεις:
Φωτίστηκαν πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας και των γεγονότων της ζωής. Αποκαλύφθηκαν και διαφυλάχτηκαν πληροφορίες που αφορούν στην τεχνολογία (υλικό και μέθοδος κατασκευής), στην κοινωνική – οικονομική ζωή (οικονομική δυνατότητα και κοινωνική διαστρωμάτωση), καθώς και στην αισθητική της εποχής αναφορικά με τον τρόπο ένδυσης και καλλωπισμού. Ο καλλωπισμός της κόμης με κοσμήματα αποτελούσε συνήθεια των Μυκηναϊκών χρόνων που συνεχίζεται και στην εποχή του Σιδήρου.
Οι εργασίες συντήρησης και ανάλυσης έγιναν από τις συντηρήτριες Αναστασία Ντίνα, Μαριάνθη Κυπρίδου και Χαρά Τόπα.
Η ανασκαφή έγινε το 2015 και εντάσσεται στο πρόγραμμα συστηματικών ανασκαφών και ερευνών στη θέση «Κεφάλα» Σκιάθου (2009-2020) που διενεργούνται σε συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας με επικεφαλής τις αρχαιολόγους Αργ. Δουλγέρη-Ιντζεσίλογλου και Ε. Χρυσοπούλου και του Τμήματος ΙΑΚΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με επικεφαλής τον καθηγητή Αλ. Μαζαράκη Αινιάν.
Είσοδος σε μια θεϊκή διάσταση…
Βημόθυρο: Ιερά Μονή Ταξιαρχών Γλώσσας Σκοπέλου, 17ος αιώνας.
Ξύλο, χρώμα, πλούσιο ανάγλυφο – διάτρητη τεχνική. Άνθη, φυλλοφόροι βλαστοί, πτηνά, αστέρια, ήλιος, φεγγάρι συνδέουν αρμονικά τον επίγειο και θεϊκό κόσμο.
Τοξωτές κόγχες περιμένουν ακόμη το χέρι του αγιογράφου…
Το πέρασμα του χρόνου είναι εμφανές!
Φθορές και απώλειες, κακουχίες, αποδόμηση, διατάραξη στοιχείων, βιολογική προσβολή, κρούσεις και ρύποι αντιμετωπίστηκαν στο εργαστήριο συντήρησης. Στόχος η προστασία, η διατήρηση της αισθητικής και ιστορικής του αξίας, ώστε να επιστρέψει στο περιβάλλον του. Ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω, η φθορά όμως σταμάτησε!
Οι συντηρητές θα επαγρυπνούν…
Οι εργασίες συντήρησης έγιναν από τις συντηρήτριες Μάνια Μαργαριτώφ και Χαρά Τόπα.
Έργο: Αποκατάσταση Ι. Μ. Ταξιαρχών Γλώσσας Σκοπέλου, Ε.Π. «Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα – Ηπείρου 2007-2013».
