Έντονο το ελληνοποντιακό στοιχείο στην Αρμενία

Μία χώρα με προοπτικές αλλά και με δυσκολίες είναι η Αρμενία, στην οποία συναντά κανείς έντονο το ελληνοποντιακό στοιχείο. «Μάρτυρας» των δυνατοτήτων που προσφέρει η Αρμενία και της φιλοξενίας των κατοίκων της είναι ο ερευνητής και χημικός μηχανικός Βαγγέλης Κατσαρός, που την επισκέφθηκε και την έζησε τα τελευταία 2,5 χρόνια.

Βρέθηκε στην Αρμενία το 2018, το 2019 και στις αρχές του ΄20 μέσω ενός ευρωπαϊκού προγράμματος της Πολιτικής Προστασίας, που είχε σκοπό, πόλεις που κινδυνεύουν από πλημμύρες, να προστατευτούν, μεταφέροντας εκεί μία τεχνογνωσία από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκεί υπήρχε ένα εταιρικό σχήμα με φορείς από Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία, με στόχο να μεταφέρουν την τεχνογνωσία τους στους Αρμένιους. Έχοντας βρεθεί εκεί, τόσο στην πρωτεύουσα το Γιερεβάν, στον βορρά, στα σύνορα με Γεωργία, αλλά και στον νότο στα σύνορα με την Περσία και Αζερμπαϊτζάν, ο κ. Κατσαρός αφηγείται όσα συνάντησε, τις ιδιαιτερότητες και την εντύπωση που του προκάλεσαν οι Έλληνες της Αρμενίας. «Κάναμε κάποιες ασκήσεις και αναπτύξαμε πολύ στενούς δεσμούς. Συνεχίζουμε τη συνεργασία με το υπουργείο Έκτακτων Αναγκών της Αρμενίας, το οποίο είναι στρατιωτικοποιημένο. Παράλληλα βρίσκεται υπό αξιολόγηση πρόταση για ένα σενάριο μεγάλου σεισμού στο Γιερεβάν, το οποίο εφόσον εγκριθεί από την Ε.Ε., θα διεξαχθεί μια μεγάλη άσκηση, που θα συμμετέχει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας της Ελλάδος, η Πολιτική Άμυνα της Κύπρου, η Πολιτική Προστασία της Ιταλίας και της Βουλγαρίας». Όπως ανέφερε, η Αρμενία είναι συνεχώς σε μια εμπόλεμη κατάσταση. «Όταν πηγαίναμε να κάνουμε άσκηση στο νότο, στα σύνορα με Αζερμπαϊτζάν και Ιράν, περνούσαμε δρόμους που στα δεξιά έγραφε, «Προσοχή Ναρκοπέδιο». Όλοι τους η ζωή κινείται αναγκαστικά γύρω από την πιθανή ανάφλεξη, όπως έγινε τώρα. Εκεί που ήταν η Πολιτική Προστασία, δίπλα είχε στρατόπεδα με πολεμικό υλικό, άρματα και πυραύλους. Στην επαρχία της Αρμενίας θα συναντήσει κανείς εικόνες, που έχουμε να δούμε στην Ελλάδα από τις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60. Υπάρχουν μεγάλες ακαλλιέργητες εκτάσεις, λίγα τρακτέρ, ο στρατός κυκλοφορεί παντού. Στην επαρχία έχουν όλα τα καλά για να ζήσουν, αλλά δεν έχουν προοπτικές εξέλιξης. Για αυτό ο πληθυσμός μετακινείται στην πρωτεύουσα. Είναι μια αναξιοποίητη χώρα, με φιλόξενους ανθρώπους, περιτριγυρισμένη από καθεστώτα που δεν είναι φιλικά».

Ελληνικό στοιχείο
Το ελληνικό στοιχείο το συναντά κανείς στο Γιερεβάν και το ελληνοποντιακό στον βορρά της Αρμενίας, στα σύνορα με Γεωργία, στην περιοχή του Αλαβέρντι και της Σαχτάρ. «Επειδή πηγαίναμε για περιορισμένο χρονικό διάστημα, δεν μπορούσαμε να αναπτύξουμε σχέσεις σε βάθος με την ελληνική παροικία, αλλά στον βορρά κάναμε ασκήσεις και γνωρίσαμε Έλληνες Πόντιους. Πολλοί συγγενείς τους έχουν έρθει στην Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη, αλλά υπάρχουν και άνθρωποι, που παραμένουν εκεί», σημείωσε ο κ. Κατσαρός, τονίζοντας πως είναι πολύ φιλόξενοι. Η πρώτη κοινότητα Ελλήνων έγινε πριν εκατοντάδες χρόνια, όταν ένας Γεωργιανός πρίγκιπας, τότε η Αρμενία ανήκε στη Γεωργία, τους κάλεσε από τα παράλια του Ευξείνου Πόντου, επειδή ήταν καλοί μεταλλουργοί. Η οικονομία της Αρμενίας βασίζεται πολύ στα μεταλλεύματα και στην αξιοποίησή τους. Αργότερα, η κοινότητα ενισχύθηκε, όταν ο Στάλιν μετέφερε διάφορες εθνότητες σε διάφορες περιοχές. Ένα μεγάλο κομμάτι του ποντιακού Ελληνισμού που ήταν στη Ρωσία πήγε στο Αλαβέρντι. Οι Ελληνοπόντιοι της Αρμενίας βρίσκονται συχνά στην Ελλάδα, μιλούν ποντιακά, ελληνικά και αρμένικα. Μάλιστα προσπαθούν να διατηρήσουν, όσο μπορούν, τα ήθη και τις παραδόσεις της καταγωγής τους. «Τηρούν τα έθιμα του Πάσχα. Είδαμε και μια μεγάλη εκκλησία, που στα ελληνικά είναι γραμμένα τα ονόματα των μελών της κοινότητας. Όπως και η υπόλοιπη χώρα, έτσι και αυτοί, δεν έχουν όμως σημαντικούς πόρους», πρόσθεσε. Στην πρωτεύουσα το ελληνικό στοιχείο είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένο, όπου δραστηριοποιούνται διάφοροι ελληνικοί σύλλογοι. Ωστόσο δεν υπάρχει αυτό, που θα ονομάζαμε οργανωμένη ελληνική κοινότητα, καθώς τα μέλη της ζουν διάσπαρτα σε διάφορες περιοχές. Τους βοηθάει πολύ η ελληνική Πρεσβεία, είναι οργανωμένοι και προσπαθούν να βοηθήσουν όσους Έλληνες πάνε εκεί για δουλειά. «Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Αρμενία, είναι πως όλοι, μέχρι και την ηλικία των 55 ετών, βρίσκονται σε επιστράτευση. Πολλοί συνάδελφοι βρίσκονται στα κέντρα, είτε για επανεκπαίδευση, είτε είναι στα σύνορα, στην πρώτη γραμμή της Αρμενίας, αναμένοντας να δουν, πως θα εξελιχθεί η κατάσταση», δήλωσε ο κ. Κατσαρός, ενώ ερωτηθείς για τον κορωνοϊό ανέφερε πως η Αρμενία πήρε αυστηρά μέτρα πολύ πριν από την Ελλάδα, όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας μέσα στα γραφεία και σε πολυσύχναστους εξωτερικούς χώρους.

Αισιοδοξία σε πείσμα των καιρών
Αυτό που του έκανε εντύπωση, ήταν πως παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν – ουσιαστικά πρόκειται για μία χώρα που δεν περιμένει βοήθεια από πουθενά- οι κάτοικοί της έχουν πάντα αισιοδοξία για τη ζωή, πιστεύουν σε ένα καλύτερο μέλλον και δουλεύουν πάντα για αυτό. «Δεν υπάρχει μιζέρια, παλεύουν με αυτά που έχουν. Πολλοί Έλληνες έχουν φύγει, αλλά όσοι έμειναν, είναι δεμένοι με τον τόπο τους. Υπάρχει το κλίμα ότι δεν θα πάρουν τον εύκολο δρόμο, να φύγουν, αλλά θα μείνουν, να βελτιώσουν τη χώρα τους. Αυτό επικρατεί και σε άλλες περιπτώσεις και εξηγεί γιατί πολλοί, ακόμα και αν δεν έχουν επιστρατευτεί, παρουσιάζονται εθελοντικά να καταταγούν».

Τόνισε επίσης, πως η Αρμενία είναι μια χώρα με εργατικό δυναμικό υψηλού επιπέδου και μορφωμένους ανθρώπους. Επίσης υπάρχουν πολλοί επιστήμονες και αρκετοί που βρίσκονταν στο εξωτερικό κλήθηκαν να γυρίσουν πίσω, να εργαστούν σε βιομηχανίες και επιχειρήσεις και να συμβάλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας τους. Για την Ελλάδα οι Αρμένιοι έχουν πολύ θετική εντύπωση, αποτελώντας για αυτούς σημαντικό ταξιδιωτικό προορισμό. «Παρακολουθούν τις εξελίξεις για την Ελλάδα και ενημερώνονται. Ακόμη και αν δεν έχουν πτυχία πανεπιστημίου, ακόμη και στα χωριά αγαπούν τα γράμματα και ενδιαφέρονται. Μας συγκίνησαν πολύ και αναπτύξαμε ισχυρές σχέσεις μαζί τους», κατέληξε ο κ. Κατσαρός.