Ένας Βολιώτης στα αρχαία μεταλλεία χρυσού Αιγύπτου

Ένας Βολιώτης, ο κ. Μάρκος Βαξεβανόπουλος, δρ. γεωλόγος του ΑΠΘ, συνεπικουρεί στο έργο μιας ομάδας Γάλλων αρχαιολόγων, η οποία σκάβει σε περιοχές όπου οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αναζητούσαν τον χρυσό. Ο ίδιος έχει αναλάβει τη γεωλογική μελέτη των αρχαίων μεταλλείων και των θέσεων μεταλλουργίας.
Μία ομάδα Γάλλων αρχαιολόγων από το 2014 σκάβει στη λεγόμενη Ανατολική Έρημο (Eastern Desert) σε περιοχές όπου οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αναζητούσαν τον πολυπόθητο χρυσό. Πάνω από 90 σημεία εμφάνισης χρυσού έχουν καταγραφεί σε αυτή την περιοχή της Αιγύπτου, από τα οποία τα περισσότερα έχουν τύχει εκμετάλλευσης από τους Φαραωνικούς χρόνους, την Πτολεμαϊκή περίοδο και τα Ρωμαϊκά χρόνια μέχρι και τη σημερινή εποχή.

Υπό αντίξοες συνθήκες και με όλους τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε ένα τέτοιο αφιλόξενο περιβάλλον, η ερευνητική αποστολή έχει ανασκάψει θέσεις με ιδιαίτερο αρχαιολογικό, αλλά και γεωλογικό ενδιαφέρον.
Από το 2016 στο έργο αυτό συνεπικουρεί ο δρ. γεωλόγος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μάρκος Βαξεβανόπουλος, ο οποίος έχει αναλάβει τη γεωλογική μελέτη των αρχαίων μεταλλείων και των θέσεων μεταλλουργίας. Μάλιστα φέτος θα δημοσιευθεί το πρώτο βιβλίο με τα αποτελέσματα της διεπιστημονικής έρευνας από συγκεκριμένη μεταλλευτική περιοχή.

Όπως τόνισε ο ίδιος, «τον φετινό Ιανουάριο η έρευνα περιελάμβανε τον αναγνωριστικό εντοπισμό αρχαίων μεταλλείων χρυσού, τα οποία παραμένουν άθικτα εδώ και χιλιετίες ανατολικά του ποταμού Νείλου. Μέσα στα πετρώματα της νοτιοανατολικής Σαχάρας υπάρχουν φλέβες χαλαζία όπου εντοπίζονται αξιόλογες περιεκτικότητες χρυσού. Αυτές οι φλέβες γίνονται ο οδηγός για τη διάνοιξη επιφανειακών και υπόγειων μεταλλείων που φθάνουν σε βάθος μέχρι 110 μέτρα. Με τη χρήση της πέτρας στους Φαραωνικούς χρόνους και σιδερένιων εργαλείων στις μετέπειτα περιόδους οι αρχαίοι χρυσωρύχοι έχουν διανοίξει χιλιόμετρα μεταλλευτικών στοών αναζητώντας κυρίως τον χρυσό».
Σε όλες αυτές τις θέσεις μεταλλείων αναπτύσσονται δίπλα οικισμοί μεταλλωρύχων με εντυπωσιακές κατασκευές και ευρήματα που σχετίζονται με την επεξεργασία του μεταλλεύματος. Τεράστιες μυλόπετρες, εκτεταμένοι και άθικτοι οικισμοί ξεπροβάλλουν σε κάθε γωνιά της ερήμου. Εντύπωση προκαλούν τα υπολείμματα από οικισμούς της Πτολεμαϊκής περιόδου, όπου η ελληνική επιρροή μετά την κατάκτηση της περιοχής από τον Μ. Αλέξανδρο και τη δημιουργία της δυναστείας των Πτολεμαίων είναι έντονη, ακόμη και στις βραχογραφίες που συναντώνται στους βράχους της ερήμου.

Βέβαια όλες αυτές οι θέσεις γίνονται αντικείμενο σύγχρονης εκμετάλλευσης είτε από εταιρείες είτε από μεμονωμένους χρυσοθήρες που σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί στον πλήρη αφανισμό των αρχαίων στοιχείων.
Ο κ. Μάρκος Βαξεβανόπουλος επισήμανε ότι «σκοπός της επιστημονικής ομάδας είναι να προλάβει να ερευνήσει τα μεταλλεία της αρχαίας Αιγύπτου και να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την τεχνολογία εξόρυξης και απόληψης του επιθυμητού μετάλλου, καθώς και για τις συνθήκες που επικρατούσαν στα αρχαία μεταλλεία, με την έρευνα να συνεχίζεται και τον Ιανουάριο του 2019».