του Γιώργου Ζώγα*
Στο Δημαρχείο Αλμυρού, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης που δέχθηκα, βρέθηκα το περασμένο Σάββατο σε ενημερωτική ημερίδα, στη διάρκεια της οποίας μας έγινε από τον Γ.Γ. Π.Π. κ. Χαρδαλιά, μια αδρομερής παρουσίαση του νέου Ν/Σ που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή σχετικά με τον θεσμό της Πολιτικής Προστασίας.
Είναι αλήθεια πως η Πολιτική Προστασία είναι ένας θεσμός ιδιαίτερα σημαντικός και κομβικός για την ασφάλεια των πολιτών, σε περιπτώσεις εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών και φυσικών καταστροφών. Άλλο τόσο όμως είναι αλήθεια πως, παρά τη σπουδαιότητά του, δεν έχει τύχει της ανάλογης προσοχής από την Κεντρική Διοίκηση τα τελευταία πολλά χρόνια, παρόλο που αποτελεί τον πιο σημαντικό κρίκο που τη συνδέει με τον απλό πολίτη.
Κινείται όμως το νέο Ν/Σ 4462 για την Π.Π. που προτίθεται να φέρει η κυβέρνηση και οι διατάξεις που αυτό προβλέπει προς την κατεύθυνση της κατάλληλης διάταξης και αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού και της εξασφάλισης των απαιτούμενων πόρων και υλικών μέσων για την εύρυθμη λειτουργία της;
Φοβάμαι πως όχι, όπως είχα την ευκαιρία να τονίσω και με σχετική μου τοποθέτηση στη συζήτηση που ακολούθησε.
Φυσικά, από τη μεριά της κυβέρνησης , το Ν/Σ εμφανίζεται εξαιρετικά φιλόδοξο, όπως ίσως συμβαίνει συνήθως. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Ας προσπαθήσουμε να δούμε.
Ενώ λοιπόν το νέο Ν/Σ διατηρεί τη νομοτεχνική δομή του προηγούμενου, είναι εντελώς διαφορετικό στη λογική.
Έτσι, πολλές διατάξεις του αντιβαίνουν στο πλαίσιο λειτουργίας των Ο.Τ.Α. όπως αυτό συστήθηκε με τον “Καλλικράτη” και τροποποιήθηκε με τον “Κλεισθένη”.
Προσκρούει δηλαδή ο θεσμός του “Περιφερειακού συντονιστή” τόσο στους ρόλους και τις αρμοδιότητες που προβλέπονται ήδη για τους Περιφερειάρχες και τους Αντιπεριφερειάρχες, όσο και στην αρχή του αυτοδιοίκητου των ΟΤΑ , καθώς προβλέπει σχέσεις ελέγχου και ιεραρχίας ανάμεσα σε Περιφέρειες και Δήμους, ενώ το σωστό, που ήδη προβλέπεται, είναι να υπάρχει ισότιμη συνεργασία στη βάση της συναντίληψης, όπως δηλαδή πορεύτηκαν αρμονικά οι βαθμίδες των ΟΤΑ όλα τα τελευταία χρόνια.
Ένα άλλο εξίσου βασικό σημείο προβληματισμού είναι το ότι το Ν/Σ επιφέρει ξεκάθαρη σύγχυση στον καθορισμό των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών που προβλέπονται για τον Περιφερειάρχη, τον Θεματικό και Χωρικό Αντιπεριφερειάρχη και τον Περιφερειακό Συντονιστή που προβλέπεται ως νέος θεσμός. Έτσι, επιτείνεται η σύγχυση και η επικάλυψη αρμοδιοτήτων με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για χάσιμο πολύτιμου χρόνου τη στιγμή κατά την οποία θα χρειαστούν γρήγορες και καίριες αποφάσεις.
Στη ίδια ακριβώς λογική, είναι απολύτως προβληματική η πρόβλεψη του άρθρου 13 για τα Περιφερειακά Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΣΟΠΠ) τα οποία προορίζονται να κατευθύνουν το έργο των Τοπικών Επιχειρησιακών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΤΕΣΟΠΠ) παρεμβαίνοντας έτσι ιεραρχικά και ποδηγετώντας το έργο των Δήμων.
Αλλά και ο τρόπος ορισμού του “Περιφερειακού Συντονιστή” είναι άξιος διερεύνησης, καθώς εναπόκειται αποκλειστικά στην “αξιολόγηση” του Περιφερειάρχη σχετικά με τα προσόντα και τις γνώσεις του, γεγονός που από μόνο του εγείρει ενστάσεις. Επιπλέον, και πάντα σε σχέση μ’ αυτό, δεν διευκρινίζονται ο ρόλος ούτε οι ευθύνες του “Περιφερειακού Συντονιστή” σε σχέση με τα αιρετά αλλά και υπηρεσιακά όργανα των Περιφερειών, πολλώ δε μάλλον, των Δήμων.
Και φυσικά, ενώ προβλέπεται η παντοειδής εμπλοκή των Περιφερειών στη “διάθεση κατάλληλων χώρων με την απαιτούμενη τηλεπικοινωνιακή και υλικοτεχνική υποδομή” δεν προβλέπονται επιπλέον πόροι για αυτές, ζήτημα που εγείρει εύλογες απορίες συνταγματικότητας για τη μη πρόβλεψη αυτών των υλικών-χρηματικών πόρων, την ίδια ώρα που και οι Δήμοι έχουν τα γνωστά προβλήματα έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, υλικών πόρων και τεχνικών μέσων, πολλά από τα οποία είτε είναι πεπαλαιωμένα και σε κακή κατάσταση, είτε εντελώς ακατάλληλα για χρήση.
Για να συνοψίσω.
Η Πολιτική Προστασία είναι θεσμός από τους πλέον βασικούς που εξασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία των τοπικών κοινωνιών και είναι ταγμένη να αντιμετωπίζει κρισιακές καταστάσεις. Ακριβώς αυτή η σπουδαιότητα και η κρισιμότητα του ρόλου της, την καθιστούν ανεπίδεκτη σε πειραματισμούς, “μπαλώματα” ή “προχειροδουλειές” σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της. Κάθε νέο Ν/Σ που φιλοδοξεί να την αναβαθμίσει και να την εκσυγχρονίσει, είναι βεβαιότατα από όλους μας καλοδεχούμενο.
Αρκεί όμως να τηρούνται σ’ αυτό βασικοί όροι και προϋποθέσεις σχετικά με την εξασφάλιση πόρων και τρόπων διάταξης του ανθρώπινου δυναμικού που θα διασφαλίζουν την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία της. Που δεν θα επιφέρουν επικάλυψη αρμοδιοτήτων, αλλά θα κάνουν ξεκάθαρο το “ποιος θα κάνει τι”, βασισμένος σε “ποια εκπαίδευση” και στηριγμένος σε “ποια οικονομική βάση και υλικοτεχνική υποδομή”. Το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό, διότι αφορά ανθρώπινες ζωές και περιουσίες. Γι’ αυτό και θα περιμένουμε να δούμε.
Ωστόσο, αν κρίνω απ’ ό,τι άκουσα, δεν είμαι πολύ αισιόδοξος.
*Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλίας με την Παράταξη “Η Θεσσαλία στην καρδιά μας”