Ελένη Σπηλιώτη: Η Σκόπελος τόπος εξορίας στα χρόνια του Εθνικού Διχασμού

Ο Ίωνας Δραγούμης, ο Παναγής Τσαλδάρης, ο Γιάννης Ράλλης, ο Αγαμέμνων Σλήμαν και ο Γιώργος Βλάχος, είναι οι πιο γνωστοί από τους δεκάδες επώνυμους φιλοβασιλικούς, οι οποίοι στα χρόνια του Εθνικού Διχασμού (1915-1917) βρέθηκαν εξόριστοι στη Σκόπελο. Η συνταξιούχος φιλόλογος κ. Ελένη Σπηλιώτη, η οποία έχει εντρυφήσει στη συγκεκριμένη περίοδο, πλέον βρίσκεται στην τελική ευθεία της έρευνάς της. Τα εντυπωσιακά στοιχεία που έχει συλλέξει, θα αποτελέσουν το υλικό του βιβλίου που ετοιμάζει.

Ο κατάλογος που έχει καταρτίσει η Μεσσήνια στην καταγωγή ερευνήτρια και εκ των ιδρυτικών μελών του Κέντρου Μελετών Νήσου Σκοπέλου, αριθμεί 43 επώνυμους που εκτοπίστηκαν στο νησί. Το τελευταίο εξάμηνο συγκέντρωσε νέα στοιχεία, με την κ. Σπηλιώτη να λέει σχετικά: «Μέσα από τις αναμνήσεις του ιδρυτή της «Καθημερινής» Γεωργίου Βλάχου, που δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα του σε συνέχειες (σ.σ. ο εκδότης κατέληξε στην Σκόπελο έπειτα από την εξορία του στη Σκύρο και υπήρξε ορκισμένος εχθρός του Ελευθέριου Βενιζέλου), άντλησα ενδιαφέροντα στοιχεία. Μάλιστα, τα απομνημονεύματά του για τη Σκόπελο δεν έχουν μεταφερθεί άλλη φορά σε κάποιο βιβλίο. Επίσης, πριν από λίγο καιρό εντόπισα το ημερολόγιο ενός Σκοπελίτη, ο οποίος έζησε εκείνη την εποχή και άφησε γραπτές μαρτυρίες. Ένα κομμάτι, μάλιστα, των απομνημονευμάτων του, με βοήθησε πάρα πολύ. Θυμόταν τον γάμο της Ζαΐρας Θεοτόκη, κόρης του πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη, με τον Ιωάννη Ράλλη και περιγράφει με γλαφυρό τρόπο το μυστήριο. Ο γάμος είχε τελεστεί εν αγνοία της Χωροφυλακής και όταν οι Αρχές το πληροφορήθηκαν, είχαμε σύλληψη των νεόνυμφων. Στο τμήμα υπήρξε έντονη διαφωνία μεταξύ ενός υπομοίραρχου, ο οποίος ήταν διοικητής στη Σκόπελο και του Ράλλη, με τον Σκοπελίτη να ισχυρίζεται πως ο τελευταίος δέχθηκε ένα χαστούκι από τον αξιωματικό. Στο ημερολόγιο διάβασα επίσης ότι ο Ράλλης όταν στη συνέχεια βρέθηκε στην εξουσία (σ.σ. στον Μεσοπόλεμο διετέλεσε πολλές φορές υπουργός, ενώ υπήρξε πρωθυπουργός της δωσιλογικής κυβέρνησης επί γερμανικής κατοχής το διάστημα 1943-1944), κυνήγησε τον χωροφύλακα κρατώντας… μανιάτικο για το συμβάν στη Σκόπελο».
Ανάμεσα στα ονόματα που παραθέτει η φιλίστωρ εκπαιδευτικός, υπάρχουν περιπτώσεις εξόριστων που πρωταγωνίστησαν στην πολιτική σκηνή της εποχής εκείνης: «Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τον Ίωνα Δραγούμη, τον Παναγή Τσαλδάρη, τον Σπυρίδωνα Λάμπρου, τον Ιωάννη Ράλλη, τον Κωνσταντίνο Λούρο, τον Ευγένιο Ζαλοκώστα, τον Θεόδωρο Υψηλάντη, τον Γεώργιο Βλάχο, τον Γεώργιο Μπαλτατζή που εκτελέστηκε το 1922 στη «Δίκη των έξι», τον υποστράτηγο Ανδρέα Μπαΐρα, γνωστό από τη συμμετοχή του στη «Μάχη της Σημαίας», αλλά και τον Πολωγιώργη που πρωταγωνίστησε στην απελευθέρωση της Κρήτης. Παράλληλα έχω συγκεντρώσει στοιχεία για την καθημερινότητά τους στη Σκόπελο. Πού έμεναν, τι έτρωγαν, ποια ήταν η ψυχαγωγία και οι ασχολίες τους, αλλά και πώς τους αντιμετώπιζαν οι Σκοπελίτες, που είχαν χωριστεί στα δύο. Για παράδειγμα ο Δραγούμης, ευρισκόμενος στην Σκόπελο λίγους μήνες μετά την αναχώρηση του Βλάχου, παρά τη λογοκρισία, έστειλε κρυφά ένα υπόμνημα στη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισιού, που οργανώθηκε από τους νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου».
Τέλος, εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατάληψη της Σκοπέλου από τους υποστηρικτές του Βενιζέλου, τους λεγόμενους «Αμυνίτες», σε μία περίοδο που κορυφώθηκε η διένεξη των δύο εμπλεκόμενων παρατάξεων του Εθνικού Διχασμού. «Τέλη Μαρτίου του 1917 συνέβη αυτό και έπειτα, λόγω της γεωγραφικής θέσης της, αλλά και των εμποδίων στην ακτοπλοϊκή σύνδεση του νησιού, η Σκόπελος εξελίχθηκε σε τόπο εξορίας», κατέληξε η κ. Σπηλιώτη.