Η πόλη είναι των ελληνιστικών χρόνων και την ίδρυσε ο διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου Μακεδόνας στρατηγός Σέλευκος Νικάτωρ (εξ ου και η δυναστεία των Σελευκιδών), περίπου το 300 μ.Χ..
Η Ζεύγμα είναι κατά 80% βυθισμένη καθώς παρά τις διαμαρτυρίες, κατακλύστηκε από τα νερά τεχνητής λίμνης, από το φράγμα Μπιρετσίκ.
Τα κομψοτεχνήματα τα οποία ανακαλύφθηκαν σε εξαιρετική κατάσταση, ανάγονται στον 2ο μ.Χ αιώνα. Πρόκειται για μοναδικής τέχνης ψηφιδωτά, που απεικονίζουν τις Μούσες και τον Ωκεανό,
Στο ψηφιδωτό με τις Μούσες, το όνομα της καθεμιάς είναι γραμμένο στα ελληνικά, καθώς η ελληνιστική κοινή ήταν η διεθνής γλώσσα της εποχής.
Το ένα ψηφιδωτό, που παριστά τις εννέα Μούσες, σε πορτρέτα, κοσμούσε μεγάλο δωμάτιο στο σπίτι που οι αρχαιολόγοι έχουν ονομάσει «Οίκο των Μουσών», λόγω της ιδιαίτερης φινέτσας στα αρχιτεκτονικά στοιχεία και στον διάκοσμό του.
Στο κέντρο εικονίζεται η Καλλιόπη και γύρω της οι αδερφές της. Κατά τον Ησίοδο η Καλλιόπη ήταν η μεγαλύτερη και ευγενέστερη από τις 9 Μούσες, προστάτις της Επικής Ποίησης και της Ρητορικής, καθώς και όλων των Καλών Τεχνών (Καλλιέπουσα), άρα η επιλογή της στο κέντρο της σύνθεσης δεν είναι παράξενη.
Αναλυτικά στο www.iefimerida.gr