Ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ακινήτων είναι το ελληνικό Δημόσιο και στη Μαγνησία, καθώς χιλιάδες κληρονομιές έχουν περιέλθει σε αυτό, λόγω αδυναμίας των κληρονόμων να τις αποδεχθούν, αφού βαρύνονται με μεγάλες οφειλές των κληροδοτών τους.
Στα 14 χρόνια της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης οι αποποιήσεις κληρονομιών στο Ειρηνοδικείο Βόλου έχουν εκτοξευθεί σε αριθμούς, ενώ για πρώτη φορά τις τελευταίες ημέρες έκανε την εμφάνισή του στο πινάκιο ανακοινώσεων του δικαστηρίου και Ευρωπαϊκό Κληρονομητήριο. Οι αποποιήσεις το 2022, σύμφωνα με στοιχεία του Ειρηνοδικείου Βόλου, έφθασαν συνολικά τις 1.556, λιγότερες από τις 1.752 που είχαν καταγραφεί το 2021, αλλά περισσότερες από τις 1.401 του 2020, περίοδος του κορωνοϊού. Το 2019 ήταν 1.693, το 2018 είχαν φθάσει στο Ειρηνοδικείο Βόλου τις 1.753, ενώ στο Ειρηνοδικείο Αλμυρού τις 138. Αντίστοιχα το 2017, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, είχε σημειωθεί αύξηση 50% των αποποιήσεων, αφού από 1.071 το 2016, αυτές είχαν φθάσει τις 1.588 στον Βόλο… Πριν την κρίση, τα έτη 2007-2008, οι αποποιήσεις κληρονομιών όλο το έτος δεν ξεπερνούσαν τις 50 και γίνονταν μόνον για να περάσουν στα χέρια των εγγονών οι ακίνητες περιουσίες… Φέτος μέχρι σήμερα οι αποποιήσεις κληρονομιών έχουν φθάσει τις 420. Οι οφειλές των αποβιωσάντων συγγενών – κληροδοτών προς τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και Δημόσιο αναγκάζουν τους κληρονόμους να προβαίνουν σε αποποιήσεις, οι οποίες μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναζήτησης πλησιεστέρων συγγενών μέχρι του βαθμού του πρώτου ξάδερφου και εφόσον δεν βρεθεί αποδέκτης, περιέρχονται στην κυριότητα του Δημοσίου. Η διαδικασία προβλέπει την αναζήτηση κηδεμόνα της αποποιηθείσης κληρονομιάς, αναζητούνται μέχρι βαθμού πρώτου ξαδέρφου από τον αποποιήσαντα και αν δεν βρεθούν ή βρεθούν και αποποιηθούν κι αυτοί την κληρονομιά, τότε αυτή κηρύσσεται σχολάζουσα και περιέρχεται στο ελληνικό Δημόσιο.
Ψάχνουν συγγενείς μέχρι τέταρτου βαθμού
Δύο στις τρεις κληρονομιές έχουν παθητικό, σύμφωνα με τους συμβολαιογράφους, ενώ το Δημόσιο ή το Ταμείο ή η τράπεζα αναζητούν στις περισσότερες περιπτώσεις τους κληρονόμους, που δεν έκαναν αποποίηση και τους ενημερώνουν για τις οφειλές του εκλιπόντα, ενώ οι τράπεζες φθάνουν στο σημείο να αναζητούν τον κληρονόμο μέχρι και στον τέταρτο βαθμό συγγένειας, όπως στα παιδιά των ανιψιών… Αντίθετα οι κληρονόμοι δεν αποποιούνται θετικές κληρονομιές, διότι δεν έχουν να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς ή τον ΕΝΦΙΑ, εκτός κι αν κληρονομούν πολύ μεγάλη ακίνητη περιουσία, πράγμα σπάνιο. Εφόσον είναι κάτοικοι Ελλάδας, έχουν προθεσμία τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία θανάτου του κληρονομούμενου και ενός έτους, εάν είναι κάτοικοι εξωτερικού, οι δικαιούχοι, προκειμένου να καταθέσουν αίτηση αποποίησης κληρονομιάς και άρα να μπλοκάρουν τυχόν διαδικασίες κατάσχεσης, τόσο των προσωπικών τους τραπεζικών λογαριασμών, όσο και της λοιπής κινητής και ακίνητης περιουσίας τους. Οι εκπρόθεσμες δηλώσεις υπολογίζονται στο 20% του συνόλου. Το χρονικό περιθώριο της αποποίησης αρχίζει για τον κάθε ένα κληρονόμο σε διαφορετικά χρονικά σημεία και, συγκεκριμένα, από τη στιγμή, που θα κληθεί στην κληρονομιά. Στην περίπτωση του υιού, δηλαδή, από τότε, που έλαβε γνώση της επαγωγής (θάνατος του παππού) και του εγγονού από την επομένη ημέρα αποποίησης του υιού. Εν ολίγοις, εάν κάποιος δεν κληθεί ως κληρονόμος, δεν έχει ξεκινήσει γι’ αυτόν το χρονικό περιθώριο της αποποίησης. Προγενέστερη αποποίηση, πριν κληθεί κληρονόμος, είναι αυτοδικαίως άκυρη. Αν αυτός, που πρέπει να αποποιηθεί, είναι ανήλικος, τότε ζητείται άδεια από το Ειρηνοδικείο της κατοικίας του, με την προϋπόθεση ότι το παθητικό της κληρονομιάς είναι μεγαλύτερο από το ενεργητικό της.
Ευρωπαϊκό Κληρονομητήριο
Μια παραγγελία για την ανάρτηση αίτησης Ευρωπαϊκού Κληρονομητηρίου έκανε την εμφάνισή της τις τελευταίες ημέρες στον πίνακα ανακοινώσεων του Ειρηνοδικείου Βόλου. Σχετική αίτηση φέρεται να έχει καταθέσει Βολιώτης, για την κληρονομία της θανούσας συζύγου του με καταγωγή από χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διεκδίκηση της κληρονομιάς σε ένα από τα κράτη-μέλη, είναι μια διαδικασία που απαιτεί την ενεργοποίηση της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Κληρονομητηρίου στο κράτος-μέλος, όπου υπάρχει κληρονομιαία περιουσία. Το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο αφορά περιπτώσεις κληρονομικής διαδοχής για θανάτους κληρονομουμένων μετά τη 17-8-2015. Τα δικαστήρια του κράτους-μέλους στο οποίο ο θανών είχε τη συνήθη διαμονή του κατά τον χρόνο του θανάτου έχουν διεθνή δικαιοδοσία να εκδικάσουν την υπόθεση κληρονομικής διαδοχής στο σύνολό της. Το Ειρηνοδικείο εκδικάζει την αίτηση κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Ο ειρηνοδίκης, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για το εθνικό κληρονομητήριο, εκδίδει δικαστική απόφαση και όχι διάταξη.