Εικονογραφημένα βιβλία που ξεχώρισαν

Του 

Βασίλη Κουτσιαρή, 

συγγραφέα παιδικών βιβλίων

Στο α’ μέρος του αφιερώματός μου σε εικονογραφημένα βιβλία, επέλεξα τέσσερα, που πραγματεύονται διαφορετικά θέματα (το παράλογο του πολέμου, γνώση για τη φύση σε συνδυασμό με παιχνίδι, την αξία των βιβλίων και τον σεβασμό της ξένης περιουσίας, την αποδοχή της διαφορετικότητας). Τα βιβλία που ξεχώρισα είναι: «Το μεγάλο βιβλίο της φύσης» (εκδ. Ψυχογιός), «ΚΑΤΑΖΗΤΕΙΤΑΙ – Κούνελος Ράλφι, κλέφτης βιβλίων» (εκδ. Δεσύλλας) και «Όταν ανοίγω τα φτερά μου» (εκδ. Διόπτρα). Αγαπημένο, ένα βιβλίο που έρχεται από το 2022, αλλά αξίζει της προσοχής μας. Πρόκειται για το «Γιατί;», ένα εξαιρετικό silent book με δυνατό αντιπολεμικό μήνυμα από τον Νικολάι Ποπόφ.

Καλό μήνα και καλές αναγνώσεις!

Βιβλία που ξεχώρισαν 

Το μεγάλο βιβλίο της φύσης

Καμίλα ντε λα Μπεντογιέρ

Εικόνες: Τζέιν Νιούλαντ

Μετάφραση: Ελένη Δασκαλάκη

Ψυχογιός

Γνωρίζατε πως οι ουρακοτάγκοι χρησιμοποιούν τα φύλλα για να μαζεύουν το νερό και να το πίνουν; Πώς το γιγάντιο άρουμ είναι ψηλότερο από τον άνθρωπο και πώς η άσχημη μυρωδιά του προσελκύει τα έντομα; Πώς τα μακριά αυτιά της αλεπούς της Σαχάρας μπορούν να ακούσουν τα σκαθάρια μέσα στην άμμο; Πώς υπάρχουν ιπτάμενα ψάρια;

Αυτές και πολλές ακόμη πολύτιμες πληροφορίες περιλαμβάνονται στο ξεχωριστό βιβλίο γνώσεων, που κυκλοφόρησε τους τελευταίους μήνες από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Πρόκειται για το «Μεγάλο βιβλίο της φύσης», το οποίο είναι χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες: Φυτά, έντομα, πουλιά και ζώα. Κάθε ενότητα αποτελείται από πολύ ενδιαφέροντα κεφάλαια (ενδεικτικά αναφέρω μερικά: Η ιστορία του σπόρου, Όλα τα είδη των φύλλων, Η μάχη των εντόμων, Έντομα της λίμνης, Υδρόβια πουλιά, Ο κόσμος του ωκεανού κ.ά.). Στο βιβλίο οι μικροί μας φίλοι καλούνται να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι παρατηρητικότητας, το «Κυνήγι πασχαλίτσας», το οποίο δίνεται από την αρχή του βιβλίου. Άραγε, θα καταφέρουν να εντοπίσουν τις μικροσκοπικές πασχαλίτσες, που σκόπιμα τοποθετήθηκαν σε σχεδόν όλα τα δισέλιδα του βιβλίου; 

Στο τέλος, δίνονται και τέσσερις κάρτες εντοπισμού (φυτού, εντόμου, ζώου και πουλιού). Οι μικροί αναγνώστες καλούνται – χρησιμοποιώντας έναν μαρκαδόρο που να σβήνει – όχι μόνο να βρουν φυτά, έντομα, ζώα ή πουλιά που υπάρχουν κοντά στο μέρος που ζουν, αλλά και να απαντήσουν στις εύκολες ερωτήσεις που τους ζητούνται και μετά να τα ζωγραφίσουν στο πίσω μέρος των καρτών. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, ένας ενήλικας θα φωτογραφίσει τις κάρτες για να υπάρχουν στο αρχείο τους, και μετά με ένα πανί θα σβηστούν όλα, για να ξεκινήσουν και πάλι από την αρχή.

ΚΑΤΑΖΗΤΕΙΤΑΙ

Κούνελος Ράλφι, κλέφτης βιβλίων

Κείμενο – εικόνες: Emily MacKenzie

Απόδοση: Αργυρώ Πιπίνη

Δεσύλλας

Τα περισσότερα κουνέλια ονειρεύονταν μαρούλια και καρότα ή ανθισμένα λιβάδια και νόστιμες πικραλίδες. Ο Ράλφι όμως όχι. Αυτός λάτρευε τα βιβλία. Μάλιστα, έφτιαχνε και λίστες με αυτά που είχε διαβάσει (Η Αλίκη στη χώρα των λαγουμιών), με αυτά που ήθελε να διαβάσει (Τα ταξίδια του Κουνέλιβερ), αλλά και με αυτά που ήθελε να προτείνει στην οικογένεια και στους φίλους του (Ο καλός, ο κακός και ο κούνελος). Γι’ αυτό αποφάσισε να τρυπώνει στις κρεβατοκάμαρες των ανθρώπων και να διαβάζει τα βιβλία τους την ώρα που εκείνοι κοιμούνταν! Μάλιστα, δεν αρκέστηκε μόνο στο να τα διαβάζει, αλλά τα έπαιρνε και μαζί του, στο σπίτι του.

Έτσι, σιγά σιγά από τις βιβλιοθήκες των ανθρώπων άρχισαν να εξαφανίζονται αρκετά βιβλία και μάλιστα πολύ αγαπημένα. Ο Άρθουρ, φανατικός βιβλιοφάγος, αποφάσισε να ανακαλύψει τον κλέφτη των βιβλίων του. Αφού συγκέντρωσε τον ειδικό εξοπλισμό παρακολούθησης (φακό, φωτογραφική μηχανή, σημειωματάριο, σνακ κ.ά.), περίμενε στα σκοτεινά να εμφανιστεί… 

Ζωγραφίζοντας έναν αξιαγάπητο ήρωα και χρησιμοποιώντας μπόλικο χιούμορ η Emily MacKenzie, συγγραφέας – εικονογράφος του βιβλίου, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα πραγματικά όμορφο βιβλίο για τα βιβλία και την αξία τους, τους νόμους και τα όρια, τη φιλία. 

Οφείλουμε να σεβόμαστε την ξένη ιδιοκτησία, όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις μας. Λύσεις υπάρχουν, αρκεί να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους να μας μιλήσουν και να μας συμβουλέψουν. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του «κλέβω» και του «δανείζομαι» και αυτό πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό από τα μικρά παιδιά. Το βιβλίο δίνει μια μοναδική αφορμή για συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα.

Μοναδικό το τέλος της ιστορίας με τους δυο, φίλους πια (Ράλφι και Άρθουρ), πάνω στο χαλάκι να διαβάζουν – χωρίς ενοχές – τα αγαπημένα τους βιβλία σε έναν χώρο, που αξίζει να έχει κάθε χωριό, κάθε πόλη αυτής της χώρας. Ποιος είναι αυτός; Διαβάστε το βιβλίο και θα τον ανακαλύψετε! Άλλωστε είναι ένα βιβλίο με μπόλικο μυστήριο. Και μόνο από το εξώφυλλο, το καταλαβαίνει κανείς εύκολα αυτό.

Όταν ανοίγω τα φτερά μου

Κείμενο – εικόνες: Marc Majewski

Μετάφραση: Μάνος Μπονάνος

Διόπτρα

Το αγόρι ετοιμάζεται. Φοράει αυτά τα δυο πανέμορφα πορτοκαλί φτερά, που μόλις έχει φτιάξει, στερεώνει στο κεφάλι του και δυο μακριές κεραίες και βγαίνει έξω. Όταν ανοίγει τα φτερά του, νιώθει πραγματικά ελεύθερος. Η χαρά του όμως διακόπτεται, μόλις αντικρίζει την ίδια παρέα παιδιών. Όταν τον βλέπουν, σταματούν το παιχνίδι με την μπάλα και αρχίζουν να τον ενοχλούν. Όσο και να προσπαθεί, είναι πραγματικά δύσκολο να τους αντιμετωπίσει. Δεν αργεί να διαπιστώσει πως τα φτερά και οι κεραίες του έχουν καταστραφεί. Απογοητευμένος, τα πετάει σε μια γωνιά και επιστρέφει σπίτι του. Στο δωμάτιό του, με τις δεκάδες ζωγραφισμένες πεταλούδες του, νιώθει πολύ καλύτερα. Ο πατέρας του τον πλησιάζει, του φέρνει φαγητό και τον παίρνει μια μεγάλη αγκαλιά…

Ένα βιβλίο για όλα εκείνα τα παιδιά που ενώ τολμούν να κάνουν το πρώτο βήμα και να εκφραστούν όπως εκείνα επιθυμούν, οι γύρω τους το απαγορεύουν. Μάλιστα, πολλές φορές όχι μόνο τα κοροϊδεύουν και βιαιοπραγούν πάνω τους, αλλά βρίσκουν τρόπο να τα ταπεινώσουν (εδώ, καταστρέφοντας τη στολή του ήρωα) δηλώνοντάς έτσι πως ό,τι και αν κάνουν, όποτε κι αν το κάνουν, εκείνοι θα βρίσκονται κάπου εκεί έξω και θα τους περιμένουν. Δεν ξέρουν βέβαια πως υπάρχουν πάντα άνθρωποι (στη συγκεκριμένη περίπτωση ο μπαμπάς) που έχουν τον τρόπο να σταθούν δίπλα στα παιδιά τους, και να τα κάνουν να ονειρευτούν ξανά, να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν μακριά. 

Τρυφερή ιστορία, πανέμορφες εικόνες, δυνατό μήνυμα. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Αγαπημένο βιβλίο – Γιατί;
Νικολάι Ποπόφ
Πατάκης

Ένας βάτραχος μυρίζει το όμορφο λουλούδι που μόλις έχει κόψει, όταν ξαφνικά από μια τρύπα δίπλα του ξεπετάγεται ένας ποντικός κρατώντας μια ομπρέλα. Αν και δείχνουν να απολαμβάνουν τα αντικείμενα που κρατάνε, ο ποντικός με μια γρήγορη κίνηση πετάει την ομπρέλα του και ορμάει στον βάτραχο, αρπάζοντάς του το λουλούδι και απολαμβάνοντας την εξαιρετική μυρωδιά του. Ο βάτραχος φεύγει, αλλά επιστρέφει γρήγορα μαζί με αρκετούς ακόμη βατράχους. Παίρνουν πίσω το λουλούδι του και κόβοντας πολλά ακόμα λουλούδια, ετοιμάζονται να επιστρέψουν. Τότε, εμφανίζεται ο θυμωμένος ποντικός, που μαζί με τους φίλους του αρχίζουν να πυροβολούν μέσα από ένα αυτοσχέδιο τανκ. Οι βάτραχοι καταλαβαίνουν ότι κινδυνεύει η ζωή τους και τρέχουν να σωθούν…
Ένα εξαιρετικό silent book με δυνατό αντιπολεμικό μήνυμα κυκλοφόρησε το 2022 από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για μια αλληγορία, που η έλλειψη κειμένου δεν εμποδίζει στο παραμικρό την κατανόησή του. Φιλήσυχα ποντίκια και βατράχια μετατρέπονται σε πολεμοχαρείς στρατιώτες, που καταστρέφουν τα πάντα στο πέρασμά τους, και μάλιστα χωρίς να ξέρουν τον λόγο. Το παράλογο του πολέμου ξεδιπλώνεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου, κάνοντάς μας να φτάσουμε σε μια θλιβερή διαπίστωση, ότι δηλαδή τίποτα δεν είναι δεδομένο και πως όλα μπορούν να αλλάξουν από στιγμή σε στιγμή. Το «Γιατί;», από τους ωραιότερους και πιο ταιριαστούς τίτλους βιβλίων που έχω διαβάσει. Αφού έχουμε έναν τόσο όμορφο τόπο, «γιατί» άραγε κάνουμε τα πάντα για να τον καταστρέψουμε;
Ο συγγραφέας του βιβλίου – έχοντας ζήσει τον πόλεμο από μικρό παιδί – δημιουργεί αυτό το βιβλίο, με την ευχή πως «αν τα παιδιά καταλάβουν την ανοησία του πολέμου, αν μπορέσουν να δουν πόσο εύκολα μπορεί κανείς να μπει σε έναν κύκλο βίας, τότε ίσως καταφέρουν να επέμβουν δυναμικά για την ειρήνη στο μέλλον».