Εικονικοί φίλοι – «Ο ιντερνετικός μου φίλος δεν διαφωνεί ποτέ μαζί μου και με κάνει να αισθάνομαι όμορφα…»

Της Χρύσας Λεϊμονή,
ψυχολόγου

Μια από τις πιο θεμελιώδεις ανάγκες της εφηβείας είναι η συναναστροφή με συνομηλίκους. Η αναζήτηση παρέας, όμως, στις μέρες μας, φαίνεται πως δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται σημαντικά να βρουν πρόσωπα εμπιστοσύνης, με τα οποία θα μπορέσουν να μοιραστούν τις αγωνίες και τα άγχη της συγκεκριμένης περιόδου. Κι όμως, έχουν τόσα να πουν.
Είναι δύσκολο. Είναι πραγματικά δύσκολο να θες να μιλήσεις και να μη βρίσκεις κάποιον να σε ακούσει. Να θες να βρεις ένα αποκούμπι και να μην υπάρχει κανείς. Αυτή η αίσθηση μοναξιάς και απελπισίας που δημιουργείται ορισμένες φορές όταν δεν έχεις από που να πιαστείς, μπορεί να οδηγήσει τους έφηβους στην αναζήτηση και τελικά στην εύρεση των λεγόμενων «εικονικών φίλων». Αυτοί είναι πάντα διαθέσιμοι. Πάντα online ακόμη και αν βρίσκονται μίλια μακριά. Αυτοί έχουν υπομονή, κοινά ενδιαφέροντα, πρωτότυπες ιδέες και μπόλικο χρόνο. Είναι οι τέλειοι φίλοι.
– Δεν έχει σημασία που βρίσκεται σε άλλη χώρα, με καταλαβαίνει. Αυτός δεν με κρίνει. Με αποδέχεται όπως είμαι. Δεν μου ζητάει να αλλάξω.
– Τι σου ζητάει;
– Τίποτα.
– Τίποτα;
– Απλά με ρωτάει για μένα.
– Τι σε ρωτάει δηλαδή;
– Να πως είμαι; Τι μου αρέσει, που μένω… Τέτοια.
– Και εσύ; Ρωτάς;
– Όχι. Δεν με ενδιαφέρουν αυτά εμένα. Εμένα με ενδιαφέρει απλώς να λέω σε κάποιον όσα σκέφτομαι. Απλώς να ξέρω πως κάποιος ακούει.
– Και εκείνος τι λέει για όσα ακούει να του λες;
– Χμ συμφωνεί σε όλα. Με υποστηρίζει.
– Δύσκολο μου ακούγεται αυτό.
– Ποιο;
– Να συμφωνούμε με κάποιον σε όλα. Στη δια ζώσης επαφή προκύπτουν διαφωνίες.
– Για αυτό μου αρέσει ο ιντερνετικός μου φίλος. Δεν διαφωνεί ποτέ μαζί μου και αυτό με κάνει να αισθάνομαι όμορφα.
– Τον εμπιστεύεσαι όμως;
– Γιατί όχι;
– Χμμ απλά σκέφτομαι πως δεν τον έχεις δει ποτέ. Άραγε, μπορούμε να ξέρουμε και να εμπιστευόμαστε κάποιον που δεν έχουμε γνωρίσει πραγματικά;

Αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα από συζητήσεις με έφηβους, οι οποίοι προσπαθούν αγωνιωδώς να ακουστούν και να αισθανθούν αποδεκτοί. Οι έφηβοι αυτοί, οι οποίοι διακατέχονται από αισθήματα μειονεξίας και ταυτόχρονα μοναξιάς, φαίνεται πως είναι περισσότερο επιρρεπείς στις διαδικτυακές συναναστροφές, οι οποίες συχνά μπορεί να τους βάλουν σε κίνδυνο.
Δυστυχώς, η πλειοψηφία των νέων είναι πολλές φορές ελλιπώς ενημερωμένη. Ακόμη, πολλές φορές διακατέχεται από μια νοοτροπία του τύπου «εμείς γνωρίζουμε καλύτερα την τεχνολογία από όλους», η οποία πολλές φορές τους κάνει περισσότερο ευάλωτους σε παγίδες. Πράγματι, οι νέοι έχουν περισσότερες τεχνικές γνώσεις πάνω στο συγκεκριμένο κομμάτι, όμως, αυτό δεν σημαίνει πως είναι πάντα σε θέση να διαχειριστούν αποτελεσματικά τους κινδύνους που εγκυμονούν.
Για αυτό, θα ήταν βοηθητικό ίσως εάν πρώτά από όλα οι γονείς φροντίζανε από μικρή ηλικία να συζητούν ανοιχτά με τα παιδιά για τη χρήση της τεχνολογίας, τους κανόνες για μια ασφαλέστερη πλοήγηση στο διαδίκτυο, και τα βήματα που ακολουθούμε όταν διαπιστώσουμε πως κάτι δεν πάει καλά. Επιπρόσθετα, θα βοηθούσε αν οι συζητήσεις αυτές επεκτείνονταν παράλληλα και στο πλαίσιο του σχολείου, προκειμένου τα παιδιά να ενημερωθούν, αλλά και να ακούσουν ή να μοιραστούν με τους συμμαθητές τους εμπειρίες που έχουν βιώσει κατά τη διάρκεια της πλοήγησής τους. Ακόμη, στο σχολείο θα μπορούσαν να διοργανωθούν και αντίστοιχες ημερίδες όπου θα υπήρχε η δυνατότητα να μιλήσουν στα παιδιά άνθρωποι εξειδικευμένοι στα παραπάνω ζητήματα προκειμένου να τους δώσουν όσο το δυνατόν πιο έγκυρες και αξιόπιστες πληροφορίες, χωρίς παράλληλα να τα τρομοκρατήσουν για όσα συμβαίνουν εκεί έξω.
Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζουν ποιες πληροφορίες επιτρέπεται και ποιες όχι να μοιραστούν στις διαδικτυακές πλατφόρμες που συμμετέχουν. Τέλος, οι γονείς θα πρέπει να περάσουν στα παιδιά τους το μήνυμα πως μπορούν να τους εμπιστευθούν και πως ακόμη και αν οποιαδήποτε στιγμή διαπιστώσουν πως έχουν κάτι που τα έχει εκθέσει σε κίνδυνο, είναι απαραίτητο να αναζητήσουν τη βοήθεια των γονιών τους, για να μπορέσουν να διαχειριστούν την κατάσταση με ασφάλεια.